Uzupełnij Tabelę Wzór Sumaryczny Kwasu

Zajmiemy się teraz uzupełnianiem tabeli ze wzorami sumarycznymi kwasów. Kwasy to związki chemiczne, które w roztworach wodnych dysocjują na kationy wodoru (H⁺) i aniony reszty kwasowej. Wzór sumaryczny kwasu informuje nas o liczbie atomów każdego pierwiastka w cząsteczce kwasu. Zrozumienie zasad tworzenia wzorów sumarycznych jest kluczowe w chemii.

Zanim przejdziemy do konkretnych przykładów, przypomnijmy sobie kilka podstawowych pojęć. Wartościowość to liczba wiązań, jakie dany atom tworzy z innymi atomami. W kwasach, wodór ma zawsze wartościowość I. Reszta kwasowa ma wartościowość wynikającą z liczby atomów wodoru, które zostały od niej oderwane. Zatem, żeby poprawnie zapisać wzór kwasu, musimy uwzględnić wartościowość reszty kwasowej.

Kwasy beztlenowe

Kwasy beztlenowe składają się z atomów wodoru i atomów niemetalu. Nazwa kwasu tworzona jest od nazwy niemetalu z dodaniem przedrostka "kwas" i przyrostka "-owodorowy". Na przykład, kwas chlorowodorowy. Wzór ogólny kwasu beztlenowego to H_xX, gdzie X to niemetal, a x to jego wartościowość.

Przykłady kwasów beztlenowych

Kwas fluorowodorowy (HF): Fluor (F) leży w grupie 17 (VIIA) układu okresowego i ma wartościowość I. Wzór sumaryczny to po prostu HF. Warto zapamiętać, że fluor jest bardzo reaktywny.

Kwas chlorowodorowy (HCl): Chlor (Cl) także leży w grupie 17 (VIIA) i ma wartościowość I. Wzór sumaryczny to HCl. Roztwór wodny HCl to kwas solny, używany np. w żołądku do trawienia.

Kwas bromowodorowy (HBr): Brom (Br), podobnie jak chlor i fluor, ma wartościowość I. Wzór sumaryczny to HBr. Kwasy bromowodorowy i jodowodorowy są mocniejszymi kwasami niż kwas chlorowodorowy.

Kwas jodowodorowy (HI): Jod (I) ma wartościowość I. Wzór sumaryczny to HI. Jest to jeden z najmocniejszych kwasów beztlenowych.

Kwas siarkowodorowy (H₂S): Siarka (S) leży w grupie 16 (VIA) i ma wartościowość II. Wzór sumaryczny to H₂S. Kwas siarkowodorowy ma charakterystyczny zapach zgniłych jaj.

Kwasy tlenowe

Kwasy tlenowe składają się z atomów wodoru, atomów tlenu i atomów niemetalu. Wzór ogólny to H_xXO_y, gdzie X to niemetal, x to liczba atomów wodoru, a y to liczba atomów tlenu. Nazwa kwasu zależy od wartościowości niemetalu tworzącego resztę kwasową.

Przykłady kwasów tlenowych

Kwas azotowy(V) (HNO₃): Azot (N) ma wartościowość V. Reszta kwasowa NO₃^- ma wartościowość I (ponieważ kwas ma jeden atom wodoru). Wzór sumaryczny to HNO₃. Kwas azotowy(V) jest silnym utleniaczem.

Kwas azotowy(III) (HNO₂): Azot (N) ma wartościowość III. Reszta kwasowa NO₂^- ma wartościowość I. Wzór sumaryczny to HNO₂. Kwas azotowy(III) jest mniej trwały niż kwas azotowy(V).

Kwas siarkowy(VI) (H₂SO₄): Siarka (S) ma wartościowość VI. Reszta kwasowa SO₄^2- ma wartościowość II (ponieważ kwas ma dwa atomy wodoru). Wzór sumaryczny to H₂SO₄. Kwas siarkowy(VI) jest bardzo ważnym kwasem przemysłowym.

Kwas siarkowy(IV) (H₂SO₃): Siarka (S) ma wartościowość IV. Reszta kwasowa SO₃^2- ma wartościowość II. Wzór sumaryczny to H₂SO₃. Kwas siarkowy(IV) powstaje w wyniku rozpuszczania dwutlenku siarki w wodzie.

Kwas fosforowy(V) (H₃PO₄): Fosfor (P) ma wartościowość V. Reszta kwasowa PO₄^3- ma wartościowość III (ponieważ kwas ma trzy atomy wodoru). Wzór sumaryczny to H₃PO₄. Kwas fosforowy(V) jest stosowany w nawozach sztucznych.

Kwas węglowy (H₂CO₃): Węgiel (C) ma wartościowość IV. Reszta kwasowa CO₃^2- ma wartościowość II. Wzór sumaryczny to H₂CO₃. Kwas węglowy jest nietrwały i rozpada się na wodę i dwutlenek węgla.

Uzupełnianie tabeli - praktyczne wskazówki

Podczas uzupełniania tabeli z wzorami kwasów, warto postępować zgodnie z następującymi krokami:

1. Zidentyfikuj niemetal wchodzący w skład reszty kwasowej.
2. Określ wartościowość niemetalu (często można odczytać z grupy układu okresowego).
3. Ustal wartościowość reszty kwasowej na podstawie liczby atomów wodoru w kwasie (liczba atomów wodoru = wartościowość reszty kwasowej).
4. Zapisz wzór sumaryczny, dbając o to, aby liczba atomów wodoru odpowiadała wartościowości reszty kwasowej.

Przykładowo, jeśli mamy uzupełnić wzór kwasu chlorowego(VII), wiemy, że niemetalem jest chlor (Cl), który ma wartościowość VII. Reszta kwasowa ClO₄^- ma wartościowość I. Zatem wzór kwasu to HClO₄. Podobnie, dla kwasu krzemowego, gdzie krzem ma wartościowość IV, reszta kwasowa SiO₄^4- ma wartościowość IV, a wzór kwasu to H₄SiO₄.

Ćwiczenie czyni mistrza! Im więcej wzorów kwasów przeanalizujesz, tym łatwiej będzie Ci uzupełniać tabele i pisać wzory sumaryczne. Pamiętaj o uwzględnianiu wartościowości pierwiastków i reszt kwasowych. Powodzenia!