Cześć! Przygotowujesz się do sprawdzianu z historii, klasa 5, dział 1: Pierwsze Cywilizacje? Super! Razem to ogarniemy.
Czym jest cywilizacja?
Zacznijmy od podstaw. Co to w ogóle jest ta cywilizacja?
Wyobraź sobie grupę ludzi, która nie tylko mieszka razem, ale też współpracuje. Budują domy, uprawiają pola, tworzą zasady. Mają religię, sztukę, pismo. To właśnie zalążek cywilizacji.
Cywilizacja to bardziej zaawansowana forma organizacji społecznej niż np. plemię koczownicze. To społeczeństwo, które osiągnęło pewien poziom rozwoju w różnych dziedzinach życia.
Pomyśl o swoim mieście. Są tu szkoły, szpitale, sklepy, ulice, autobusy. To wszystko elementy naszej cywilizacji. Ktoś to zbudował, ktoś tym zarządza, ktoś uczy w szkołach. Tak samo było w starożytności, tylko na mniejszą skalę.
Gdzie powstawały pierwsze cywilizacje?
Pierwsze cywilizacje powstawały tam, gdzie były dobre warunki do życia. Przede wszystkim dostęp do wody!
Rzeki dawały wodę pitną, umożliwiały nawadnianie pól i transport. Dlatego pierwsze cywilizacje rozwijały się w dolinach wielkich rzek.
Mezopotamia – Kraina Międzyrzecza
Jedną z pierwszych cywilizacji była Mezopotamia. Położona była między dwiema rzekami: Tygrysem i Eufratem. Stąd nazwa – Mezopotamia znaczy "między rzekami" (z greckiego: mesos - między, potamos - rzeka).
Wyobraź sobie żyzne pola nawadniane wodami Tygrysu i Eufratu. Ludzie uprawiali pszenicę, jęczmień, daktyle. Budowali kanały, aby kontrolować wodę i zapobiegać powodziom.
Na terenie Mezopotamii rozwijały się różne państwa-miasta, np. Sumer, Akad, Babilonia, Asyria.
Sumerowie wynaleźli pismo klinowe. To jeden z najstarszych systemów pisma na świecie. Pisali na glinianych tabliczkach, odciskając znaki trzcinką.
Babilonia zasłynęła z Kodeksu Hammurabiego. To zbiór praw, który regulował życie społeczne. Znajdziesz w nim słynną zasadę "oko za oko, ząb za ząb".
Egipt – Dar Nilu
Kolejną ważną cywilizacją był Egipt. Rozwijał się wzdłuż rzeki Nil. Nil był dla Egipcjan życiem. Wylewał regularnie, nanosząc żyzny muł na pola. Dzięki temu Egipt był bogaty w plony.
Egipcjanie wierzyli w wielu bogów. Na czele państwa stał faraon. Uważano go za boga na ziemi. Budowano dla niego ogromne grobowce – piramidy.
Egipcjanie wynaleźli hieroglify. To pismo obrazkowe, używane głównie do pisania na ścianach świątyń i grobowców.
Znali się też na matematyce i astronomii. Dzięki temu potrafili mierzyć pola i przewidywać wylewy Nilu.
Indie – Cywilizacja Doliny Indusu
Kolejna cywilizacja rozwinęła się w dolinie rzeki Indus. Na terenie dzisiejszych Indii i Pakistanu.
Miasta takie jak Mohendżo-Daro i Harappa były bardzo dobrze zaplanowane. Miały ulice w kształcie siatki, system kanalizacji i spichlerze.
Mieszkańcy Doliny Indusu zajmowali się rolnictwem, rzemiosłem i handlem. Używali wag i miar, co świadczy o rozwiniętej gospodarce.
Chiny – Nad Rzeką Żółtą
W Chinach cywilizacja rozwijała się nad rzeką Huang He, czyli Rzeką Żółtą.
Chińczycy uprawiali ryż i hodowali jedwabniki. Wynaleźli papier, proch strzelniczy i kompas.
Władzę sprawowali cesarze. Budowano ogromne mury, aby chronić się przed najazdami koczowników.
Co zawdzięczamy pierwszym cywilizacjom?
Pierwszym cywilizacjom zawdzięczamy bardzo wiele. To one stworzyły podstawy naszej współczesnej cywilizacji.
- Pismo: Dzięki pismu możemy zapisywać i przekazywać wiedzę.
- Prawo: Kodeksy prawne regulują życie społeczne.
- Architektura: Budowle takie jak piramidy i świątynie pokazują, jak rozwinięta była technika budowlana.
- Matematyka i astronomia: Pozwalają nam zrozumieć świat i otaczającą nas przestrzeń.
- Rolnictwo: Dzięki niemu mamy jedzenie.
Pamiętaj, że to tylko krótki przegląd. Na sprawdzianie mogą pojawić się pytania o konkretne wydarzenia, postacie czy wynalazki. Dlatego warto dokładnie przeczytać podręcznik i notatki.
Powodzenia na sprawdzianie!
