Zaczynamy naszą podróż po krajobrazach Polski, przygotowując się do sprawdzianu z geografii w klasie 5! Skupimy się na dziale 2, który zazwyczaj dotyczy właśnie różnorodności krajobrazowej naszego kraju.
Krajobraz to nic innego jak wygląd danego obszaru. Obejmuje on wszystko, co widzimy wokół: ukształtowanie terenu, roślinność, zabudowania, a nawet działalność człowieka.
Rodzaje Krajobrazów w Polsce
Polska jest wyjątkowa, ponieważ na stosunkowo niewielkim obszarze występuje wiele różnych typów krajobrazów. Omówimy najważniejsze z nich.
Krajobraz Nizin
Niziny to obszary położone na niewielkiej wysokości nad poziomem morza (do 300 m n.p.m.). Charakteryzują się płaskim lub lekko falistym terenem.
Przykładem niziny w Polsce jest Nizina Mazowiecka. Znajdziemy tam pola uprawne, łąki, lasy, a także miasta i wsie.
W krajobrazie nizinnym dominują rzeki, takie jak Wisła i Odra, które tworzą doliny i rozlewiska.
Często spotykamy też tereny podmokłe, bagna i torfowiska.
Krajobraz Wyżyn
Wyżyny to obszary położone powyżej 300 m n.p.m., ale nie są to góry. Charakteryzują się urozmaiconym ukształtowaniem terenu – występują wzgórza, doliny, jary i skałki.
Przykładem wyżyny w Polsce jest Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, znana ze swoich malowniczych Ostańców – samotnych skałek wapiennych.
Inną wyżyną jest Wyżyna Lubelska, słynąca z urodzajnych gleb lessowych, na których uprawia się m.in. pszenicę i buraki cukrowe.
Krajobraz Gór
Góry to obszary o dużych wysokościach i stromych zboczach. Dzielimy je na wysokie (alpejskie) i niskie (np. pogórze).
Najwyższe góry w Polsce to Tatry, będące częścią Karpat. Znajdują się tam szczyty przekraczające 2000 m n.p.m., np. Rysy.
W krajobrazie górskim dominują skały, lasy, hale (górskie łąki) i potoki.
Inne góry w Polsce to Sudety, z najwyższym szczytem Śnieżką.
Krajobraz Pojezierzy
Pojezierza to obszary, na których występuje duża ilość jezior. Powstały one w wyniku działalności lodowca.
Największe pojezierze w Polsce to Pojezierze Mazurskie, zwane Krainą Tysiąca Jezior. Znajdują się tam liczne jeziora, lasy i tereny podmokłe.
Inne pojezierza to Pojezierze Pomorskie i Pojezierze Wielkopolskie.
Krajobraz pojezierzy jest bardzo atrakcyjny turystycznie. Popularne są tam sporty wodne, wędkarstwo i piesze wędrówki.
Krajobraz Pobrzeży
Pobrzeża to pas lądu przylegający do morza. W Polsce jest to Pobrzeże Bałtyckie.
Charakteryzuje się ono piaszczystymi plażami, wydmami, klifami (stromymi brzegami) i jeziorami przybrzeżnymi.
Na Pobrzeżu Bałtyckim znajdują się porty, miasta i wsie rybackie. Ważną rolę odgrywa turystyka.
Przykładem jest Mierzeja Helska – długi, wąski pas lądu oddzielający Zatokę Pucką od otwartego morza.
Elementy Krajobrazu
Każdy krajobraz składa się z różnych elementów. Najważniejsze z nich to:
- Ukształtowanie terenu: góry, niziny, wyżyny, doliny, wzgórza.
- Wody: rzeki, jeziora, morza, stawy, bagna.
- Roślinność: lasy, łąki, pola uprawne, parki.
- Zwierzęta: dzikie zwierzęta, zwierzęta hodowlane.
- Zabudowania: miasta, wsie, domy, budynki przemysłowe.
- Działalność człowieka: drogi, mosty, pola uprawne, kopalnie.
Ochrona Krajobrazu
Ważne jest, aby dbać o krajobraz i chronić go przed zniszczeniem. Ochrona krajobrazu to działania mające na celu zachowanie naturalnego piękna i wartości danego obszaru.
W Polsce istnieją różne formy ochrony przyrody, takie jak parki narodowe, parki krajobrazowe, rezerwaty przyrody i obszary chronionego krajobrazu.
Park Narodowy to obszar o szczególnym znaczeniu przyrodniczym, który jest chroniony przed działalnością człowieka. Przykładem jest Tatrzański Park Narodowy.
Park Krajobrazowy to obszar o walorach przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, który jest chroniony w mniejszym stopniu niż park narodowy. Przykładem jest Park Krajobrazowy Orlich Gniazd.
Pamiętaj, że każdy z nas może przyczynić się do ochrony krajobrazu, np. poprzez dbanie o czystość, oszczędzanie wody i energii, a także szanowanie przyrody.
Przygotowując się do sprawdzianu, warto zapamiętać nazwy najważniejszych krajobrazów w Polsce, ich charakterystyczne cechy oraz przykłady parków narodowych i krajobrazowych.
Powodzenia na sprawdzianie!
