Hej! Zbliża się egzamin? Nie martw się, damy radę!
Mowa Zależna - Twój Przewodnik
Skupimy się na mowie zależnej (Mowa Zależna). To ważny temat.
Co to jest Mowa Zależna?
To przekształcenie czyjejś wypowiedzi. Nie cytujemy dosłownie. Relacjonujemy treść.
Używamy słów wprowadzających (np. "powiedział, że..."). Zmieniamy też formy gramatyczne.
Krok 1: Słowa Wprowadzające
Wybierz odpowiednie słowo. Najczęstsze to: powiedział, zapytał, odpowiedział, dodał.
Możesz użyć też: wyjaśnił, obiecał, stwierdził, zaprzeczył.
Przykład: Powiedział, że idzie do kina.
Krok 2: Zmiana Czasów
To kluczowy element! Zazwyczaj cofamy czas o jeden "poziom".
Czas Teraźniejszy Prosty (Present Simple) zmienia się w Czas Przeszły Prosty (Past Simple).
Czas Teraźniejszy Ciągły (Present Continuous) zmienia się w Czas Przeszły Ciągły (Past Continuous).
Czas Przeszły Prosty (Past Simple) zmienia się w Czas Zaprzeszły (Past Perfect).
Czas Teraźniejszy Doskonały (Present Perfect) zmienia się w Czas Zaprzeszły (Past Perfect).
Czas Przeszły Ciągły (Past Continuous) zmienia się w Czas Przeszły Doskonały Ciągły (Past Perfect Continuous).
'Will' zmienia się w 'Would'.
Przykłady:
Mowa niezależna: "Lubię pizzę."
Mowa zależna: Powiedział, że lubił pizzę.
Mowa niezależna: "Oglądam film."
Mowa zależna: Powiedział, że oglądał film.
Mowa niezależna: "Byłem w kinie."
Mowa zależna: Powiedział, że był w kinie.
Krok 3: Zmiana Zaimków i Określeń Miejsca i Czasu
Zwróć uwagę na zaimki! Ja zmienia się w on/ona. Mój zmienia się w jego/jej.
Zmieniają się też określenia czasu i miejsca.
"Dziś" zmienia się w "tego dnia".
"Wczoraj" zmienia się w "dzień wcześniej" / "poprzedniego dnia".
"Jutro" zmienia się w "następnego dnia".
"Tu" zmienia się w "tam".
Przykłady:
Mowa niezależna: "Pójdę tam jutro."
Mowa zależna: Powiedział, że pójdzie tam następnego dnia.
Mowa niezależna: "To jest mój rower."
Mowa zależna: Powiedział, że to jest jego rower.
Krok 4: Pytania w Mowie Zależnej
Pytania przekształcamy inaczej. Nie używamy znaku zapytania.
Pytania *ogólne* (na które odpowiada się tak/nie) wprowadzamy słowem czy lub jeśli.
Pytania *szczegółowe* (z użyciem słów pytających: kto, co, gdzie, kiedy, dlaczego) zachowują te słowa.
Przykłady:
Mowa niezależna: "Czy lubisz lody?"
Mowa zależna: Zapytał, czy lubię lody.
Mowa niezależna: "Gdzie mieszkasz?"
Mowa zależna: Zapytał, gdzie mieszkam.
Krok 5: Rozkazy i Prośby
Używamy konstrukcji: powiedział, żeby... + bezokolicznik.
Albo: poprosił, żeby... + bezokolicznik.
Przykłady:
Mowa niezależna: "Zamknij drzwi!"
Mowa zależna: Powiedział, żebym zamknął drzwi.
Mowa niezależna: "Proszę, pomóż mi."
Mowa zależna: Poprosił, żebym mu pomógł.
Wyjątki i Utrudnienia
Czasami nie cofamy czasu. Dzieje się tak, gdy mówimy o *faktach* lub *prawdach ogólnych*.
Przykład:
Mowa niezależna: "Ziemia jest okrągła."
Mowa zależna: Powiedział, że Ziemia jest okrągła. (nie zmieniamy na "była okrągła")
Uważaj na podwójne przeczenia! Staraj się unikać konstrukcji typu "powiedział, że nie nie...".
Podsumowanie: Jak Przekształcić Wypowiedź?
- Wybierz słowo wprowadzające. (powiedział, zapytał, etc.)
- Zmień czasy. (cofnij o jeden poziom)
- Zmień zaimki i określenia czasu/miejsca. (ja -> on/ona, dziś -> tego dnia, etc.)
- Zwróć uwagę na pytania i rozkazy. (konstrukcje specjalne)
- Pamiętaj o wyjątkach. (fakty, prawdy ogólne)
Ćwicz, ćwicz, ćwicz! Im więcej przykładów przerobisz, tym lepiej to zrozumiesz.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!

