Monarchia parlamentarna w Anglii to system rządów, w którym monarcha (król lub królowa) dzieli władzę z parlamentem. To ewolucja, która trwała wieki. Władza monarchy jest ograniczona przez prawo.
Czym jest monarchia parlamentarna?
Monarchia parlamentarna to forma ustroju politycznego. Głową państwa jest monarcha. Jednak jego władza jest ściśle określona i kontrolowana przez parlament. Parlament stanowi prawo i sprawuje realną władzę w państwie.
W monarchii parlamentarnej monarcha pełni głównie funkcje reprezentacyjne. Jest symbolem jedności i tradycji. Nie podejmuje samodzielnych decyzji politycznych. Te decyzje należą do rządu, który jest odpowiedzialny przed parlamentem.
Przykładem monarchii parlamentarnej jest Wielka Brytania. Król Karol III jest głową państwa. Parlament brytyjski składa się z Izby Gmin i Izby Lordów. Rząd, na czele z premierem, jest odpowiedzialny przed Izbą Gmin.
Początki monarchii parlamentarnej w Anglii
Proces kształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii był długi i złożony. Rozpoczął się w średniowieczu. Ograniczanie władzy królewskiej było stopniowe.
Ważnym krokiem było wydanie Wielkiej Karty Swobód (Magna Carta) w 1215 roku. Dokument ten ograniczał władzę króla i gwarantował pewne prawa szlachcie. Był to pierwszy krok w kierunku ograniczenia absolutnej władzy monarchy.
Powstanie parlamentu angielskiego również było istotne. Początkowo parlament był organem doradczym króla. Z czasem zyskiwał coraz większe uprawnienia. Uzyskał prawo do uchwalania podatków i ustaw.
Rozwój parlamentaryzmu w XVII wieku
XVII wiek był okresem burzliwym w historii Anglii. Doszło do konfliktu między królem a parlamentem. Spór dotyczył zakresu władzy.
Karol I dążył do rządów absolutnych. Ignorował parlament i nakładał podatki bez jego zgody. To doprowadziło do wojny domowej. Zakończyła się porażką króla i jego egzekucją w 1649 roku.
Po krótkim okresie republiki, monarchia została przywrócona. Jednak Jakub II również dążył do rządów absolutnych. Doprowadziło to do Chwalebnej Rewolucji w 1688 roku. Jakub II został obalony. Władzę objął Wilhelm Orański i Maria Stuart. Zgodzili się oni na ograniczenie swojej władzy przez parlament.
Deklaracja Praw (Bill of Rights) z 1689 roku to kolejny ważny dokument. Potwierdzał prawa parlamentu i obywateli. Ograniczał władzę królewską. Gwarantował wolność słowa i wyboru religii.
Monarchia parlamentarna w XVIII i XIX wieku
W XVIII i XIX wieku monarchia parlamentarna w Anglii umacniała się. Rozwijał się system partyjny. Rząd stawał się coraz bardziej odpowiedzialny przed parlamentem.
Powstał urząd premiera. Robert Walpole jest uważany za pierwszego premiera Wielkiej Brytanii. Odpowiadał przed parlamentem za działania rządu. Król tracił realny wpływ na politykę.
Reformy wyborcze w XIX wieku poszerzyły krąg osób uprawnionych do głosowania. Coraz więcej mężczyzn mogło brać udział w wyborach. Demokracja parlamentarna umacniała się.
Współczesna monarchia parlamentarna w Wielkiej Brytanii
Współczesna monarchia parlamentarna w Wielkiej Brytanii to system stabilny i sprawdzony. Król pełni funkcje reprezentacyjne. Nie ma realnej władzy politycznej.
Premier jest szefem rządu. Jest wybierany przez parlament. Odpowiada przed Izbą Gmin za działania rządu.
Parlament składa się z Izby Gmin i Izby Lordów. Izba Gmin jest wybierana w wyborach powszechnych. Izba Lordów składa się z lordów dziedzicznych i mianowanych. Izba Gmin ma większą władzę ustawodawczą.
Monarchia parlamentarna w Wielkiej Brytanii jest przykładem ewolucji politycznej. System ten łączy tradycję monarchii z zasadami demokracji parlamentarnej.
Podsumowując, monarchia parlamentarna w Anglii to efekt długotrwałego procesu historycznego. Charakteryzuje się ograniczoną władzą monarchy i dominującą rolą parlamentu. Jest to przykład stabilnego i demokratycznego systemu politycznego.
