Zacznijmy naszą podróż po świecie atomów. Razem odkryjemy, jak znaleźć protony, neutrony i elektrony. To nie takie trudne, jak się wydaje!
Rozpoznawanie Atomu: Liczba Atomowa
Każdy atom ma swój unikalny numer, jak numer identyfikacyjny. Nazywamy go liczbą atomową. To tak jakby każdy zawodnik w drużynie miał swój numer na koszulce.
Liczba atomowa to po prostu liczba protonów w jądrze atomu. Znajdziesz ją w układzie okresowym pierwiastków.
Zerknij na układ okresowy! Na przykład, wodór (H) ma liczbę atomową 1. To znaczy, że ma jeden proton.
A węgiel (C)? Ma liczbę atomową 6. Zgadza się, ma sześć protonów.
Protony: Pozytywnie naładowani!
Protony mają ładunek dodatni (+). To jak małe, pozytywne magnesiki w centrum atomu.
Liczba protonów decyduje, jaki to pierwiastek. Jeśli zmienisz liczbę protonów, zmienisz pierwiastek!
Wyobraź sobie LEGO klocki. Używasz określonej ilości klocków, aby zbudować konkretny model. Zmiana ilości klocków, zmienia model.
Neutrony: Neutralni Towarzysze
Neutrony żyją w jądrze atomu razem z protonami. Są neutralne, co znaczy, że nie mają ładunku.
Aby obliczyć liczbę neutronów, musimy znać jeszcze jedną liczbę: liczbę masową.
Liczba masowa to suma protonów i neutronów w jądrze.
Patrz na nią jak na wagę całego jądra. Protony i neutrony ważą prawie tyle samo, więc dodajemy ich liczby, żeby oszacować wagę.
Jak obliczyć neutrony? Odejmij liczbę atomową (liczbę protonów) od liczby masowej.
Liczba neutronów = Liczba masowa - Liczba atomowa
Weźmy przykład węgla. Ma liczbę atomową 6 i najczęściej liczbę masową 12. Czyli ma 12 - 6 = 6 neutronów.
Czasami atom ma różne liczby neutronów. Nazywamy to izotopami.
To tak jakbyś miał różne wersje tego samego modelu LEGO. Niektóre mogą mieć dodatkowe klocki (neutrony), ale wciąż to ten sam model (ten sam pierwiastek).
Elektrony: Wirujące Chmury
Elektrony są malutkie i mają ładunek ujemny (-). Krążą wokół jądra, jak planety wokół Słońca.
Elektrony nie żyją na jednej orbicie. Tworzą chmury wokół jądra.
W neutralnym atomie (takim, który nie ma ładunku), liczba elektronów jest równa liczbie protonów.
Dlaczego? Bo ładunek dodatni protonów równoważy ładunek ujemny elektronów.
Zatem, jeśli węgiel ma 6 protonów, to w neutralnym atomie węgla będzie miał też 6 elektronów.
Czasami atom może zyskać lub stracić elektrony. Wtedy staje się jonem - naładowaną cząstką.
Wyobraź sobie, że masz pudełko z równą liczbą czerwonych i niebieskich kulek (protony i elektrony). Jeśli dodasz jedną niebieską kulkę (elektron), pudełko będzie miało przewagę niebieskiego.
Podsumowanie: Liczba Protonów, Neutronów i Elektronów
Oto szybkie przypomnienie:
- Liczba atomowa = Liczba protonów.
- Liczba masowa = Liczba protonów + Liczba neutronów.
- Liczba neutronów = Liczba masowa - Liczba atomowa.
- W neutralnym atomie: Liczba protonów = Liczba elektronów.
Teraz spróbujmy! Weźmy atom tlenu (O). Liczba atomowa tlenu to 8, a liczba masowa to 16.
Ile ma protonów? 8.
Ile ma neutronów? 16 - 8 = 8.
Ile ma elektronów (w neutralnym atomie)? 8.
Gratulacje! Znasz już podstawy obliczania liczby protonów, neutronów i elektronów. Ćwicz dalej, a szybko staniesz się ekspertem od atomów!
