Witaj! Przygotowujesz się do egzaminu z historii Polski w pierwszej połowie XIX wieku? Świetnie! Ten przewodnik pomoże Ci uporządkować wiedzę. Skupimy się na najważniejszych zagadnieniach. Bez obaw, dasz radę!
Rozbiory Polski i ich konsekwencje
Pamiętaj! Koniec XVIII wieku to rozbiory Polski. Zniknięcie państwa z mapy Europy to kluczowy punkt.
I rozbiór (1772), II rozbiór (1793) i III rozbiór (1795). Trzy daty, które musisz znać.
Co to oznaczało dla Polaków? Utrata niepodległości. Koniec Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Tereny podzielone między Rosję, Prusy i Austrię.
Konsekwencje? Ogromne! Upadek gospodarczy, represje polityczne, próby rusyfikacji i germanizacji. Jednak... nie zgasła nadzieja na odzyskanie wolności!
Instytucje pod zaborami
Każdy z zaborców prowadził inną politykę. Warto wiedzieć, co działo się w każdym z nich.
Zabór rosyjski: Największy obszar. Ciężkie represje, zsyłki na Syberię. Mimo to rozwijało się życie kulturalne i konspiracyjne.
Zabór pruski: Bardzo silna germanizacja. Rozwój gospodarczy, ale też walka z polskością. Praca organiczna była tu bardzo ważna.
Zabór austriacki (galicyjski): Początkowo represje, potem większa autonomia. Galicja stała się centrum polskiej kultury i polityki.
Epoka Napoleońska i Księstwo Warszawskie
Napoleon Bonaparte! Postać, która dała Polakom nadzieję na odzyskanie niepodległości.
Księstwo Warszawskie (1807-1815) - namiastka państwa polskiego. Utworzone przez Napoleona po zwycięstwie nad Prusami i Rosją.
Konstytucja Księstwa Warszawskiego? Bardzo ważna! Znosiła poddaństwo chłopów (ale nie uwłaszczenie!).
Udział Polaków w wojnach napoleońskich. Słynna szarża pod Somosierrą! Pamiętaj o bohaterstwie polskich żołnierzy.
Upadek Napoleona? Koniec Księstwa Warszawskiego. Kongres Wiedeński (1815) ustalił nowy porządek w Europie.
Królestwo Polskie (Kongresowe)
Królestwo Polskie (Kongresowe), zwane też zaborem rosyjskim. Utworzone na Kongresie Wiedeńskim.
Unia personalna z Rosją. Car Aleksander I królem Polski. Mimo to, pewna autonomia.
Konstytucja Królestwa Polskiego. Gwarantowała pewne swobody obywatelskie. Istniał sejm i armia.
Okres rozwoju gospodarczego. Franciszek Ksawery Drucki-Lubecki - minister skarbu. Rozwój przemysłu, handlu, budowa kanałów i dróg.
Powstanie Towarzystwa Patriotycznego. Działalność konspiracyjna. Przygotowania do powstania.
Powstanie Listopadowe
Powstanie Listopadowe (1830-1831). Wybuch powstania w Warszawie. Przyczyny? Łamanie konstytucji przez Rosję, dążenie do niepodległości.
Przebieg powstania. Początkowe sukcesy, potem przewaga Rosjan. Bitwa pod Olszynką Grochowską. Upadek powstania.
Skutki powstania. Represje ze strony Rosji. Likwidacja autonomii Królestwa Polskiego. Wielka Emigracja.
Wielka Emigracja
Wielka Emigracja. Tysiące Polaków opuściło kraj po upadku powstania. Udali się głównie do Francji.
Działalność polityczna i kulturalna emigrantów. Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Fryderyk Chopin. Promowanie polskiej sprawy za granicą.
Powstanie różnych stronnictw politycznych na emigracji. Hotel Lambert (konserwatyści), Towarzystwo Demokratyczne Polskie (demokraci).
Działalność spiskowa i organiczna w kraju
Po upadku powstania listopadowego. Różne formy oporu w kraju.
Działalność spiskowa. Powstawanie tajnych organizacji. Przygotowania do kolejnego powstania.
Praca organiczna. Rozwój gospodarczy i kulturalny. Wzmacnianie polskości. Hipolit Cegielski - przykład pozytywisty.
Praca u podstaw. Edukacja ludu. Podnoszenie świadomości narodowej.
Powstanie Krakowskie i Wiosna Ludów
Powstanie Krakowskie (1846). Krótkotrwałe powstanie w Krakowie. Wydarzenia w Galicji – rabacja Jakuba Szeli.
Wiosna Ludów (1848-1849). Wybuch rewolucji w Europie. Nadzieje na zmiany polityczne.
Udział Polaków w Wiośnie Ludów. W różnych krajach. Walka o wolność i niepodległość.
Podsumowanie
Pamiętaj! Pierwsza połowa XIX wieku to czas rozbiorów, nadziei napoleońskich, powstania listopadowego i pracy organicznej.
Zwróć uwagę na:
- Rozbiory Polski i ich skutki.
- Księstwo Warszawskie.
- Królestwo Polskie (Kongresowe).
- Powstanie Listopadowe i Wielką Emigrację.
- Działalność spiskową i organiczną.
- Powstanie Krakowskie i Wiosnę Ludów.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!
