Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z historii o ziemiach polskich po Kongresie Wiedeńskim? Super! Zaraz wszystko sobie wyjaśnimy.
Na początku – co to w ogóle był ten Kongres Wiedeński?
Wyobraź sobie wielką imprezę, ale zamiast tańców są negocjacje. I to nie byle jakie, bo po wielkiej wojnie z Napoleonem Bonaparte. W 1814 i 1815 roku zjechali się do Wiednia władcy i dyplomaci z całej Europy. Chcieli ustalić nowy porządek po tym, jak Napoleon namieszał w Europie.
Główne założenia Kongresu Wiedeńskiego
Mówiąc najprościej, chcieli, żeby było "tak jak dawniej".
Ustalili trzy zasady: legitymizm, restaurację i równowagę sił.
Legitymizm
To zasada, że władza należy się prawowitym dynastiom, czyli królom i książętom, którzy rządzili przed Napoleonem. Tak jakby ktoś powiedział: "Władza wraca do swoich!".
Restauracja
Oznacza przywrócenie dawnych dynastii na trony, które stracili. Tak jakby posadzić króla z powrotem na jego krześle.
Równowaga sił
Chciano, żeby żadne państwo w Europie nie było za silne. Jakby na wadze, gdzie po jednej stronie siedzi państwo, a po drugiej inne. Żeby żadna strona nie przeważała.
Ziemie Polskie po Kongresie Wiedeńskim
No dobrze, ale co z Polską? Niestety, dla nas Kongres Wiedeński nie był dobry.
Polska, która istniała przed rozbiorami, nie została przywrócona. Nasze ziemie podzielono między zaborców.
Wyobraź sobie, że ktoś rozdzielił twoją ulubioną pizzę na kawałki i dał każdemu innemu twojemu znajomemu. Tak właśnie podzielono Polskę.
Podział Ziem Polskich
Kongres Wiedeński podzielił ziemie polskie na kilka części:
- Królestwo Polskie (Kongresowe): Największa część, związana unią personalną z Rosją. Rządził nim car rosyjski, który był jednocześnie królem polskim.
- Wielkie Księstwo Poznańskie: Pod zaborem Prus.
- Rzeczpospolita Krakowska (Wolne Miasto Kraków): Malutki, niepodległy obszar pod kontrolą Austrii, Prus i Rosji.
- Ziemie zabrane bezpośrednio przez Rosję: Czyli tereny włączone bezpośrednio do Rosji, bez tworzenia osobnego Królestwa.
Królestwo Polskie (Kongresowe)
Chociaż nazywało się "królestwo", to w rzeczywistości było pod kontrolą Rosji. Car mianował namiestnika, który sprawował władzę w jego imieniu. Początkowo było obiecane, że będzie miało swoją konstytucję i wojsko, ale z czasem Rosja ograniczała te swobody.
Myśl o tym jak o pokoju, w którym możesz mieszkać, ale to twój rodzic decyduje o wszystkim, co w nim robisz.
Wielkie Księstwo Poznańskie
Prusy, czyli późniejsze Niemcy, mocno dbały o porządek. Rozwijali rolnictwo i przemysł, ale też germanizowali Polaków. Czyli zmuszali do posługiwania się językiem niemieckim i przyjmowania niemieckiej kultury.
To jakby ktoś cię zmuszał do jedzenia tylko jednego rodzaju jedzenia i zapominania o tym, co lubisz.
Rzeczpospolita Krakowska (Wolne Miasto Kraków)
Była to mała enklawa wolności. Ale tylko na krótko. Szybko została zlikwidowana i włączona do Austrii.
Pomyśl o tym jak o krótkiej chwili wytchnienia przed powrotem do obowiązków.
Skutki Kongresu Wiedeńskiego dla Polaków
Kongres Wiedeński to dla Polaków rozczarowanie. Nie odzyskaliśmy niepodległości, a nasze ziemie zostały podzielone między zaborców.
Ale! To też czas, kiedy zaczęły się rozwijać ruchy niepodległościowe. Polacy nie pogodzili się z takim stanem rzeczy i walczyli o odzyskanie wolności.
Ruchy Niepodległościowe
Polacy zaczęli tworzyć tajne organizacje i stowarzyszenia. Chcieli przygotować się do walki o niepodległość.
Pomyśl o tym jak o drużynie, która trenuje w ukryciu, żeby kiedyś móc wygrać ważny mecz.
Powstanie Listopadowe (1830-1831)
Wybuchło w Królestwie Polskim przeciwko Rosji. Niestety, zakończyło się klęską. Po powstaniu Rosja jeszcze bardziej ograniczyła swobody w Królestwie Polskim.
Powstanie Styczniowe (1863-1864)
Kolejne powstanie, tym razem objęło większy obszar. Również zakończyło się klęską i represjami. Po tym powstaniu Rosja zlikwidowała resztki autonomii Królestwa Polskiego.
Podsumowanie
Kongres Wiedeński miał ustabilizować Europę po Napoleonie, ale dla Polaków oznaczał dalszy podział i brak niepodległości. Mimo to, to właśnie wtedy zrodził się silny ruch niepodległościowy, który dążył do odzyskania wolnej Polski. Pamietaj o zasadach legitymizmu, restauracji i równowagi sił oraz o losach ziem polskich: Królestwa Polskiego (Kongresowego), Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Rzeczpospolitej Krakowskiej.
Mam nadzieję, że teraz wszystko jest jasne. Powodzenia na sprawdzianie!
