Zaczynamy naszą podróż po świecie lodowców górskich. Spróbujemy wspólnie zrozumieć, co się na nie składa.
Naszym celem jest uzupełnienie ilustracji. Zatem, do dzieła!
Czym jest lodowiec górski?
Lodowiec górski to wielka masa lodu. Powstała z nagromadzonego i przekształconego śniegu. Znajduje się w górach.
Wyobraź sobie kopiec śniegu. Przez lata jest on ubijany. Zamienia się w lód. To właśnie jest początek lodowca.
Pod wpływem własnego ciężaru, lodowiec zaczyna się poruszać. Zsuwa się w dół zbocza. Podobnie jak rzeka, ale bardzo powoli.
Kluczowe elementy lodowca
Poznajmy części składowe lodowca. To ułatwi nam uzupełnienie ilustracji.
Pole firnowe to obszar. Tam gromadzi się śnieg. Z niego powstaje lód lodowcowy.
Pomyśl o misce. W niej zbierasz wodę. Pole firnowe to taka "miska" dla śniegu.
Jęzor lodowcowy to "język" lodowca. Jest to jego dolna część. Zsuwa się w dół doliny.
Wyobraź sobie ciasto. Wylewa się z formy. Jęzor to to wylane ciasto.
Morena to materiał skalny. Przenoszony jest przez lodowiec. Składa się z głazów, piasku i żwiru.
Lodowiec działa jak ruchoma taśma. Zabiera ze sobą wszystko. To wszystko, to morena.
Szczeliny lodowcowe to pęknięcia w lodzie. Powstają na skutek naprężeń. Ruch lodowca powoduje te naprężenia.
Pomyśl o lodzie na jeziorze. Gdy jest cienki, pęka. Podobnie dzieje się w lodowcu.
Wody roztopowe to woda. Pochodzi z topniejącego lodu. Tworzy potoki i rzeki.
Gdy lód topnieje, powstaje woda. To tak jak z lodem w szklance latem.
Uzupełniamy ilustrację krok po kroku
Teraz wykorzystamy zdobytą wiedzę. Uzupełnimy naszą ilustrację lodowca górskiego.
1. Pole firnowe: Znajdź najwyższą część lodowca. Tam, gdzie leży śnieg. Zaznacz to jako pole firnowe. To tutaj wszystko się zaczyna.
2. Jęzor lodowcowy: Odszukaj dolną część lodowca. "Język" lodu, który zsuwa się w dół. To jest jęzor lodowcowy. Oznacz go.
3. Moreny: Zlokalizuj pasy materiału skalnego. Biegną po powierzchni lodowca. Czasami wzdłuż brzegów. To są moreny. Zaznacz je.
4. Szczeliny lodowcowe: Poszukaj pęknięć na powierzchni lodowca. Zwykle są poprzeczne do kierunku ruchu. Zaznacz je jako szczeliny.
5. Wody roztopowe: Zobacz, gdzie wypływa woda z lodowca. Często tworzy strumienie i potoki. Zaznacz te miejsca jako wody roztopowe.
Rodzaje moren
Warto wiedzieć, że moren jest kilka rodzajów. Różnią się one miejscem występowania.
Morena boczna tworzy się na bokach lodowca. Powstaje z materiału skalnego. Spada ze zboczy doliny.
Morena środkowa powstaje. Gdy łączą się dwa lodowce. Dwie moreny boczne tworzą morenę środkową.
Morena denna to materiał. Znajduje się pod lodowcem. Jest transportowany przez lodowiec. Bezpośrednio po dnie doliny.
Morena czołowa to wał. Zbudowany z materiału skalnego. Znajduje się na czole lodowca. Oznacza maksymalny zasięg lodowca.
Dodatkowe elementy ilustracji
Czasami na ilustracjach występują dodatkowe elementy. Warto je znać.
Cyrk lodowcowy (kar) to zagłębienie. Powstało na skutek erozji lodowcowej. Ma kształt misy.
Dolina U-kształtna to dolina. Przekształcona przez lodowiec. Ma charakterystyczny przekrój w kształcie litery "U".
Jezioro morenowe to jezioro. Powstało za moreną czołową. W wyniku zatamowania wód roztopowych.
Wpływ lodowców na krajobraz
Lodowce mają ogromny wpływ na rzeźbę terenu. Modelują krajobraz górski.
Erozja lodowcowa to proces. Lodowiec żłobi i niszczy skały. Powstają doliny U-kształtne i cyrki lodowcowe.
Transport lodowcowy to przemieszczanie materiału. Lodowiec przenosi głazy, piasek i żwir. Tworzą się moreny.
Akumulacja lodowcowa to osadzanie materiału. Lodowiec osadza materiał skalny. Powstają moreny czołowe i denne.
Podsumowanie
Uzupełnienie ilustracji lodowca górskiego. Jest teraz dla Ciebie proste. Znasz już wszystkie elementy.
Pamiętaj o polu firnowym, jęzorze lodowcowym i morenach. Szczeliny i wody roztopowe też są ważne.
Teraz możesz podziwiać piękno lodowców. Rozumiesz ich budowę i wpływ na krajobraz.
Powodzenia w dalszej nauce!
