Hej uczniowie klasy 7! Gotowi na sprawdzian z biologii? Rozdzia艂 2 to klucz do sukcesu. Zacznijmy go powtarza膰 razem!
Kr贸lestwo Bakterii i Protist贸w
Pami臋tacie, 偶e bakterie i protisty to organizmy jednokom贸rkowe? S膮 wsz臋dzie! W glebie, wodzie, a nawet w nas!
Bakterie
Bakterie to prawdziwi mistrzowie adaptacji. S膮 proste, ale skuteczne.
Budowa bakterii:
- 艢ciana kom贸rkowa: Chroni bakteri臋.
- B艂ona kom贸rkowa: Kontroluje, co wchodzi i wychodzi.
- Cytoplazma: Wype艂nia wn臋trze kom贸rki.
- Materia艂 genetyczny: Zawiera instrukcje dla bakterii. Zwykle w postaci kolistego DNA.
- Rybosomy: Produkuj膮 bia艂ka.
Kszta艂ty bakterii:
- Kule (ziarniaki).
- Pa艂eczki (bacillus).
- Spiralne (spirale i kr臋tki).
Od偶ywianie si臋 bakterii:
- Autotrofy: Same wytwarzaj膮 pokarm (np. sinice).
- Heterotrofy: Pobieraj膮 gotowe zwi膮zki organiczne. Mog膮 by膰 saprofitami (rozk艂adaj膮 martw膮 materi臋) lub paso偶ytami (偶yj膮 kosztem innych organizm贸w).
Oddychanie bakterii:
- Tlenowe: Potrzebuj膮 tlenu.
- Beztlenowe: Nie potrzebuj膮 tlenu.
Rozmna偶anie si臋 bakterii:
G艂贸wnie przez podzia艂 kom贸rki. Bardzo szybko! Dlatego infekcje bakteryjne mog膮 si臋 szybko rozprzestrzenia膰.
Znaczenie bakterii:
- Pozytywne: Produkcja jogurt贸w, ser贸w, oczyszczanie 艣ciek贸w, produkcja witamin w jelitach.
- Negatywne: Wywo艂ywanie chor贸b (np. angina, gru藕lica), psucie 偶ywno艣ci.
Protisty
Protisty to bardzo r贸偶norodna grupa. Niekt贸re przypominaj膮 ro艣liny, inne zwierz臋ta, a jeszcze inne grzyby!
Podzia艂 protist贸w:
- Protisty zwierz臋copodobne (pierwotniaki): Ruchliwe, od偶ywiaj膮 si臋 heterotroficznie. Przyk艂ady: ameba, orz臋sek, zarodziec malarii.
- Protisty ro艣linopodobne (glony): Posiadaj膮 chloroplasty i przeprowadzaj膮 fotosyntez臋. Przyk艂ady: euglena, okrzemki, zielenice.
- Protisty grzybopodobne (艣luzowce): Od偶ywiaj膮 si臋 saprofitycznie.
Budowa protist贸w: Bardzo zr贸偶nicowana, zale偶na od rodzaju protista.
Od偶ywianie si臋 protist贸w:
- Autotrofy: (glony) same wytwarzaj膮 pokarm.
- Heterotrofy: (pierwotniaki, 艣luzowce) pobieraj膮 gotowe zwi膮zki organiczne.
Rozmna偶anie si臋 protist贸w:
- Bezp艂ciowo: Przez podzia艂 kom贸rki.
- P艂ciowo: W sprzyjaj膮cych warunkach.
Znaczenie protist贸w:
- Pozytywne: Produkcja tlenu (glony), stanowi膮 pokarm dla innych organizm贸w.
- Negatywne: Wywo艂ywanie chor贸b (np. malaria, lamblioza), zakwity w贸d.
Higiena i profilaktyka
Pami臋tajcie, 偶e niekt贸re bakterie i protisty mog膮 wywo艂ywa膰 choroby! Dlatego wa偶na jest higiena osobista i odpowiednia profilaktyka.
Higiena:
- Cz臋ste mycie r膮k.
- Dok艂adne mycie owoc贸w i warzyw.
- Unikanie kontaktu z osobami chorymi.
Profilaktyka:
- Szczepienia ochronne.
- Unikanie spo偶ywania surowego mi臋sa i ryb.
- Stosowanie repelent贸w przeciwko owadom (np. komarom roznosz膮cym malari臋).
Przyk艂adowe pytania
Sprawd藕my Twoj膮 wiedz臋!
1. Wymie艅 trzy kszta艂ty bakterii.
2. Podaj przyk艂ad pozytywnego i negatywnego wp艂ywu bakterii.
3. Co to s膮 protisty?
4. Wymie艅 trzy rodzaje protist贸w.
5. Jak mo偶emy zapobiega膰 chorobom wywo艂ywanym przez bakterie i protisty?
Podsumowanie
艢wietnie! Przeszli艣my przez ca艂y rozdzia艂 2. Pami臋taj:
- Bakterie to proste, jednokom贸rkowe organizmy. Maj膮 r贸偶norodne kszta艂ty i pe艂ni膮 wa偶n膮 rol臋 w przyrodzie i 偶yciu cz艂owieka.
- Protisty to bardzo zr贸偶nicowana grupa organizm贸w jednokom贸rkowych. Dzielimy je na zwierz臋copodobne, ro艣linopodobne i grzybopodobne.
- Higiena i profilaktyka s膮 kluczowe w zapobieganiu chorobom wywo艂ywanym przez bakterie i protisty.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierz臋 w Ciebie! Pami臋taj, regularna nauka i powt贸rki to klucz do sukcesu. Daj z siebie wszystko!
