Hej! Omówimy teraz substancje o znaczeniu biologicznym.
Czym one właściwie są?
To po prostu związki chemiczne niezbędne do życia.
Podział Substancji o Znaczeniu Biologicznym
Podzielmy je na dwie główne grupy.
Są to związki organiczne i związki nieorganiczne.
Związki Nieorganiczne
Zacznijmy od tych prostszych.
Związki nieorganiczne to takie, które zazwyczaj nie zawierają węgla.
Wyjątkiem są np. tlenki węgla (CO, CO2) i węglany (np. CaCO3).
Do najważniejszych związków nieorganicznych zaliczamy wodę i sole mineralne.
Woda
Woda to życie. To truizm, ale prawdziwy.
Jest podstawowym składnikiem wszystkich organizmów.
Stanowi około 60-90% masy ciała człowieka!
Woda pełni wiele funkcji.
Jest rozpuszczalnikiem wielu substancji.
Umożliwia transport substancji w organizmie.
Bierze udział w reakcjach chemicznych.
Pomaga w regulacji temperatury ciała. Wyobraź sobie, jakbyś się czuł bez możliwości pocenia się podczas upału!
Sole Mineralne
Sole mineralne to związki, które w organizmach występują w postaci jonów.
Na przykład, sód (Na+), potas (K+), wapń (Ca2+), magnez (Mg2+), chlor (Cl-).
Każdy z nich ma swoją ważną rolę.
Sód i potas są niezbędne do przewodzenia impulsów nerwowych.
Wapń buduje kości i zęby, a także bierze udział w krzepnięciu krwi.
Magnez jest ważny dla pracy mięśni i nerwów.
Związki Organiczne
Teraz przejdźmy do bardziej złożonych związków organicznych.
To związki, które zawierają węgiel.
Węgiel ma unikalną zdolność tworzenia długich łańcuchów i pierścieni, co umożliwia tworzenie bardzo różnorodnych cząsteczek.
Do najważniejszych związków organicznych zaliczamy węglowodany, lipidy, białka i kwasy nukleinowe.
Węglowodany (Cukry)
Węglowodany to główne źródło energii dla organizmów.
Dzielimy je na cukry proste (np. glukoza, fruktoza), dwucukry (np. sacharoza, laktoza) i wielocukry (np. skrobia, celuloza).
Glukoza jest podstawowym paliwem dla komórek.
Sacharoza to zwykły cukier, którego używasz do słodzenia herbaty.
Skrobia to zapasowy materiał energetyczny roślin (np. w ziemniakach).
Celuloza buduje ściany komórkowe roślin i jest głównym składnikiem błonnika.
Lipidy (Tłuszcze)
Lipidy pełnią wiele ważnych funkcji.
Są źródłem energii, budują błony komórkowe i chronią narządy wewnętrzne.
Dzielimy je na tłuszcze właściwe (trójglicerydy), fosfolipidy i steroidy.
Tłuszcze właściwe to zapasowy materiał energetyczny (np. tłuszcz pod skórą).
Fosfolipidy budują błony komórkowe.
Steroidy to m.in. cholesterol i hormony płciowe.
Cholesterol jest potrzebny do budowy błon komórkowych i syntezy hormonów, ale jego nadmiar może prowadzić do chorób serca.
Białka
Białka to najważniejsze związki organiczne w organizmach.
Pełnią funkcje budulcowe, enzymatyczne, transportowe, obronne i wiele innych.
Są zbudowane z aminokwasów.
Istnieje 20 różnych aminokwasów, które łączą się w różnych kombinacjach, tworząc nieskończoną ilość białek.
Enzymy to białka, które przyspieszają reakcje chemiczne w organizmach (np. trawienie).
Hemoglobina to białko transportujące tlen we krwi.
Przeciwciała to białka, które chronią organizm przed infekcjami.
Kwasy Nukleinowe
Kwasy nukleinowe to DNA i RNA.
Przechowują i przekazują informacje genetyczne.
DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) znajduje się w jądrze komórkowym i zawiera instrukcje dotyczące budowy i funkcjonowania organizmu.
RNA (kwas rybonukleinowy) bierze udział w procesie odczytywania informacji genetycznej z DNA i syntezie białek.
Podsumowanie
Substancje o znaczeniu biologicznym to związki niezbędne do życia.
Dzielimy je na związki nieorganiczne (woda, sole mineralne) i organiczne (węglowodany, lipidy, białka, kwasy nukleinowe).
Każdy z tych związków pełni ważne funkcje w organizmach.
Mam nadzieję, że teraz lepiej rozumiesz ten temat!
