Mitologia grecka to zbiór opowieści i wierzeń starożytnych Greków. Opowiadają one o bogach, herosach i początkach świata. Mity te miały ogromny wpływ na kulturę, sztukę i literaturę. Dziś przedstawimy początki greckiej mitologii.
Początki Świata
Na początku był Chaos. Chaos to stan nicości, pustki i nieporządku. Z Chaosu wyłoniły się pierwsze bóstwa. Te bóstwa dały początek wszystkiemu, co istnieje.
Pierwszymi bogami, które powstały z Chaosu, byli Gaja (Ziemia), Tartar (otchłań) i Eros (Miłość). Gaja była matką wszystkich bogów i tytanów. Tartar to najciemniejsze miejsce w podziemnym świecie. Eros odpowiadał za miłość i pożądanie, siłę napędową życia.
Gaja zrodziła Uranosa (Niebo). Uranos stał się jej mężem. Z tego związku narodziło się pokolenie tytanów. Tytani to potężne bóstwa, reprezentujące siły natury.
Tytani i Tytanidy
Najważniejszymi tytanami byli: Okeanos (ocean), Kojos, Krios, Hyperion, Japet oraz Kronos. Tytanidy to żeńskie odpowiedniki tytanów. Najważniejsze to: Tetyda, Fojbe, Mnemosyne, Teja, Temida i Rea. Byli oni potężnymi istotami, poprzednikami bogów olimpijskich.
Uranos był okrutnym władcą. Bał się o swoją władzę, więził swoje dzieci – tytanów – w głębi Ziemi, w Tartarze. Gaja cierpiała widząc los swoich dzieci. Postanowiła się zbuntować przeciwko Uranosowi.
Gaja namówiła swojego syna, Kronosa, aby ten pozbawił ojca władzy. Kronos, najmłodszy z tytanów, zgodził się pomóc matce. Używając sierpa, który dała mu Gaja, Kronos okaleczył Uranosa. Z krwi Uranosa powstały m.in. Erynie (boginie zemsty). Kronos objął władzę nad światem.
Panowanie Kronosa
Kronos ożenił się ze swoją siostrą, Reą. Miał z nią liczne potomstwo. Obawiając się przepowiedni, która głosiła, że zostanie obalony przez własne dziecko, połykał swoje nowo narodzone dzieci. Rea cierpiała widząc okrucieństwo męża.
Rea, spodziewając się kolejnego dziecka, postanowiła oszukać Kronosa. Urodziła w tajemnicy Zeusa, przyszłego króla bogów. Zamiast dziecka podała Kronosowi kamień owinięty w pieluszki. Kronos połknął kamień, nie podejrzewając podstępu.
Zeus wychowywał się w ukryciu na Krecie. Był karmiony mlekiem kozy Amaltei. Kiedy dorósł, postanowił zmierzyć się z Kronosem i ocalić swoje rodzeństwo. Przy pomocy Gai, Zeus podał Kronosowi napój wymiotny.
Kronos zwymiotował połknięte wcześniej dzieci: Hestię, Demeter, Herę, Hadesa i Posejdona. Te bóstwa dołączyły do Zeusa w walce przeciwko Kronosowi i tytanom. Rozpoczęła się dziesięcioletnia wojna, znana jako Tytanomachia.
Tytanomachia
Tytanomachia to walka bogów olimpijskich z tytanami o panowanie nad światem. Bogowie olimpijscy, dowodzeni przez Zeusa, mieli przewagę dzięki pomocy cyklopów. Cyklopi, uwolnieni przez Zeusa z Tartaru, podarowali mu pioruny, Posejdonowi trójząb, a Hadesowi hełm niewidzialności.
Bogowie olimpijscy zwyciężyli w Tytanomachii. Pokonanych tytanów strącono do Tartaru. Zeus, Posejdon i Hades podzielili się władzą nad światem. Zeus został władcą nieba i bogów, Posejdon – władcą mórz, a Hades – władcą podziemnego świata.
Po zwycięstwie nad tytanami, Gaja, rozzłoszczona losem swoich dzieci, zrodziła potwora Tyfona. Tyfon był olbrzymim wężem ze stu głowami. Z jego oczu buchał ogień. Tyfon rzucił wyzwanie bogom olimpijskim.
Zeus stoczył z Tyfonem ciężką walkę. Ostatecznie pokonał potwora, zamykając go pod Etną na Sycylii. Era tytanów dobiegła końca. Rozpoczęła się era bogów olimpijskich. Oni rozpoczęli rządy nad światem.
Powstanie Człowieka
Istnieje kilka wersji mitu o powstaniu człowieka. Według jednej z nich, ludzie zostali ulepieni z gliny przez Prometeusza. Prometeusz był tytanem, który bardzo kochał ludzi. Dał im ogień, wykradając go z Olimpu.
Zeus, rozzłoszczony postępowaniem Prometeusza, ukarał go straszliwą karą. Kazał przykuć go do skały, gdzie codziennie przylatywał orzeł i wyjadał mu wątrobę. Wątroba Prometeusza odrastała każdej nocy, a męki trwały bez końca. Uwolnił go dopiero heros Herakles.
Zeus ukarał również ludzkość za przyjęcie ognia. Zesłał na Ziemię Pandorę. Pandora była kobietą o niezwykłej urodzie. Otrzymała od bogów puszkę, której nie wolno jej było otwierać. Ciekawość jednak zwyciężyła. Pandora otworzyła puszkę, wypuszczając na świat wszelkie nieszczęścia: choroby, nędzę, starość i śmierć. Na dnie puszki pozostała tylko Nadzieja.
Mitologia grecka stanowi fascynujący zbiór opowieści. Opowiada o początkach świata, bogach, herosach i ludziach. Te mity miały ogromny wpływ na naszą kulturę i sztukę. Są źródłem inspiracji do dziś.
