Cześć! Przygotowujesz się do sprawdzianu z środowiska przyrodniczego Polski? Super! Razem przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia.
Czym jest Środowisko Przyrodnicze?
Środowisko przyrodnicze to wszystko to, co nas otacza, a co powstało bez udziału człowieka. Proste, prawda?
Czyli rośliny, zwierzęta, gleba, woda, powietrze i klimat. To wszystko elementy środowiska.
Elementy Abiotyczne i Biotyczne
Możemy podzielić środowisko na dwie główne grupy elementów:
- Elementy abiotyczne: To te nieożywione. Na przykład skały, woda, powietrze, temperatura.
- Elementy biotyczne: To te ożywione. Czyli rośliny, zwierzęta, grzyby i bakterie.
Wyobraź sobie las. Elementy abiotyczne to gleba, woda w strumieniu, słońce i temperatura powietrza. Elementy biotyczne to drzewa, lisy, ptaki, grzyby i bakterie w glebie.
Ukształtowanie Terenu Polski
Polska ma bardzo zróżnicowany teren. Od morza na północy, po góry na południu.
Podstawowe formy ukształtowania terenu w Polsce to: niziny, wyżyny, góry i pojezierza.
Niziny
Niziny zajmują większość powierzchni Polski. Charakteryzują się płaskim lub lekko falistym terenem.
Przykładem jest Nizina Mazowiecka, gdzie leży Warszawa. Idealne miejsce do uprawy zbóż i innych roślin.
Wyżyny
Wyżyny to obszary położone wyżej niż niziny, ale niżej niż góry. Są bardziej pofałdowane.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska słynie ze swoich skał wapiennych i jaskiń. To świetne miejsce na wycieczki.
Góry
Góry w Polsce dzielimy na Karpaty i Sudety. Karpaty są wyższe i bardziej rozległe.
Najwyższy szczyt Polski, Rysy, znajduje się w Tatrach, które są częścią Karpat.
Pojezierza
Pojezierza to obszary, na których znajduje się wiele jezior. Powstały w wyniku działalności lodowca.
Pojezierze Mazurskie to kraina tysiąca jezior, idealna do żeglowania i wypoczynku.
Wody Powierzchniowe Polski
Woda jest niezbędna do życia. W Polsce mamy rzeki, jeziora i morze.
Rzeki
Najdłuższe rzeki w Polsce to Wisła i Odra. Pełnią ważną rolę w transporcie i gospodarce.
Wisła przepływa przez Warszawę i Kraków. Odra tworzy granicę z Niemcami.
Jeziora
Jeziora w Polsce są różnej wielkości i pochodzenia. Największe to Śniardwy i Mamry na Mazurach.
Jeziora to ważne źródło wody pitnej i miejsca rekreacji.
Morze Bałtyckie
Polska ma dostęp do Morza Bałtyckiego. Jest to morze szelfowe, stosunkowo płytkie.
Nad Bałtykiem znajdują się popularne kurorty turystyczne, takie jak Sopot i Gdańsk.
Klimat Polski
Polska leży w strefie klimatu umiarkowanego przejściowego. Oznacza to, że mamy cztery pory roku: wiosnę, lato, jesień i zimę.
Klimat w Polsce kształtują masy powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego.
Temperatura
Średnia roczna temperatura w Polsce wynosi około 8°C. Najcieplej jest w lipcu, a najzimniej w styczniu.
W górach temperatura jest niższa niż na nizinach.
Opady
Najwięcej opadów występuje w górach, a najmniej na nizinach centralnej Polski.
Opady deszczu i śniegu są niezbędne dla roślin i zwierząt.
Gleby Polski
Gleba to wierzchnia warstwa skorupy ziemskiej, na której rosną rośliny. W Polsce występuje wiele rodzajów gleb.
Najważniejsze typy gleb w Polsce to: brunatne, płowe, bielicowe, czarnoziemy i mady.
Brunatne i Płowe
Gleby brunatne i płowe są żyzne i nadają się do uprawy wielu roślin. Występują na nizinach.
Bielicowe
Gleby bielicowe są mniej żyzne. Występują w lasach iglastych.
Czarnoziemy
Czarnoziemy są bardzo żyzne i występują w południowo-wschodniej Polsce. Idealne do uprawy pszenicy i buraków cukrowych.
Mady
Mady to gleby osadowe, występujące w dolinach rzek. Są bardzo żyzne.
Roślinność i Zwierzęta Polski
Roślinność i zwierzęta Polski są bardzo zróżnicowane. Występują tu lasy, łąki, pola uprawne i wiele innych ekosystemów.
Lasy
Lasy zajmują około 30% powierzchni Polski. Dominują lasy iglaste, ale występują również lasy liściaste i mieszane.
W lasach żyją m.in. jelenie, dziki, lisy, wilki i rysie.
Łąki i Pola
Na łąkach i polach uprawiane są rośliny zbożowe, warzywa i owoce. Żyją tam m.in. zające, kuropatwy i myszy.
Ochrona Środowiska
Ochrona środowiska jest bardzo ważna. Musimy dbać o czyste powietrze, wodę i glebę, aby zachować piękno polskiej przyrody dla przyszłych pokoleń.
W Polsce istnieją parki narodowe i rezerwaty przyrody, które chronią cenne ekosystemy i gatunki roślin i zwierząt.
Przykłady parków narodowych to: Białowieski Park Narodowy, Tatrzański Park Narodowy i Ojcowski Park Narodowy.
Pamiętaj, żeby powtórzyć wszystkie zagadnienia i sprawdzić swoją wiedzę na przykładach. Powodzenia na sprawdzianie!
