Witaj! Przygotowujesz się do sprawdzianu z geografii Polski, a konkretnie z jej środowiska przyrodniczego? Super! Zaraz wszystko stanie się jasne i proste.
Zacznijmy od podstaw. Co to właściwie jest to środowisko przyrodnicze?
To wszystko, co nas otacza i co powstało bez udziału człowieka. Góry, rzeki, lasy, gleba, powietrze, a nawet inne organizmy – rośliny i zwierzęta.
Teraz skupimy się na środowisku przyrodniczym Polski. Co sprawia, że jest ono takie wyjątkowe?
Ukształtowanie powierzchni Polski
Polska to kraj bardzo różnorodny pod względem ukształtowania terenu. Mamy góry, niziny, wyżyny i pojezierza.
Niziny
Zajmują większość naszego kraju. Są to tereny płaskie lub lekko faliste. Przykład? Nizina Mazowiecka, gdzie leży Warszawa.
Wyżyny
To tereny położone wyżej niż niziny, ale niżej niż góry. Charakterystyczne dla nich są wzniesienia i doliny. Na przykład Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, znana z pięknych skałek.
Góry
Mamy w Polsce dwa główne pasma górskie: Karpaty na południu i Sudety na południowym zachodzie. Najwyższe góry to Tatry, będące częścią Karpat. Tam znajduje się nasz najwyższy szczyt – Rysy.
Pojezierza
To obszary, gdzie występuje dużo jezior. Największe pojezierze to Pojezierze Mazurskie, raj dla żeglarzy i miłośników przyrody.
Klimat Polski
Klimat w Polsce to klimat umiarkowany przejściowy. Co to oznacza?
Że mamy zarówno wpływy klimatu morskiego (łagodniejsze zimy, chłodniejsze lata) jak i kontynentalnego (mroźne zimy, upalne lata).
Pogoda potrafi być bardzo zmienna, dlatego warto zawsze mieć ze sobą parasol!
Pory roku
W Polsce wyraźnie zaznaczają się cztery pory roku: wiosna, lato, jesień i zima.
Wiosna – wszystko budzi się do życia, kwitną kwiaty, dni stają się dłuższe.
Lato – najcieplejsza pora roku, idealna na wakacje i wyjazdy nad morze lub w góry.
Jesień – liście zmieniają kolory, dni stają się krótsze, często pada deszcz.
Zima – najzimniejsza pora roku, często pada śnieg, temperatury spadają poniżej zera.
Wody w Polsce
Polska ma dostęp do Morza Bałtyckiego. Mamy też wiele rzek i jezior.
Rzeki
Najdłuższa rzeka w Polsce to Wisła. Przepływa przez wiele dużych miast, m.in. przez Kraków i Warszawę. Ważne rzeki to również Odra i Warta.
Jeziora
Najwięcej jezior znajduje się na pojezierzach. Największe jezioro w Polsce to Śniardwy, położone na Mazurach.
Wody podziemne
Ważne źródło wody pitnej. Występują w różnych częściach Polski. Często wykorzystywane są w uzdrowiskach.
Gleby w Polsce
Rodzaje gleb w Polsce są bardzo zróżnicowane i zależą od wielu czynników, takich jak ukształtowanie terenu, klimat i roślinność.
Najczęściej spotykane gleby to: bielice, brunatne, czarnoziemy i mady.
Czarnoziemy to bardzo żyzne gleby, idealne pod uprawy. Występują głównie na południu Polski.
Bielice to gleby mniej żyzne, występujące na terenach zalesionych.
Świat roślin i zwierząt w Polsce
Polska charakteryzuje się bogatą różnorodnością biologiczną. Mamy wiele gatunków roślin i zwierząt.
Rośliny
W Polsce dominują lasy. Najczęściej spotykane drzewa to sosna, dąb, buk i świerk.
Mamy też wiele roślin chronionych, np. szarotka alpejska rosnąca w Tatrach.
Zwierzęta
W polskich lasach żyją m.in. dziki, jelenie, sarny, lisy i wilki.
W górach można spotkać niedźwiedzie brunatne, rysie i kozice.
W Polsce żyje również wiele gatunków ptaków, np. bociany, orły i żurawie.
Ochrona środowiska w Polsce
Dbanie o środowisko przyrodnicze jest bardzo ważne. W Polsce mamy różne formy ochrony przyrody.
Parki Narodowe
To obszary, gdzie przyroda jest szczególnie chroniona. Mamy ich w Polsce 23. Na przykład Białowieski Park Narodowy, gdzie żyją żubry.
Rezerwaty przyrody
To mniejsze obszary, gdzie chroni się określone gatunki roślin lub zwierząt albo cenne fragmenty przyrody.
Pomniki przyrody
To pojedyncze obiekty przyrodnicze, np. stare drzewa, skały lub jaskinie, które są objęte ochroną ze względu na swoje walory przyrodnicze, naukowe, kulturowe lub historyczne.
Obszary Natura 2000
To sieć obszarów chronionych w całej Unii Europejskiej. Mają na celu ochronę zagrożonych gatunków i siedlisk.
Wpływ działalności człowieka na środowisko
Niestety, działalność człowieka ma duży wpływ na środowisko przyrodnicze.
Zanieczyszczenie powietrza, wody i gleby, wycinka lasów, zmiany klimatyczne – to tylko niektóre z problemów.
Dlatego tak ważne jest, aby dbać o środowisko, segregować śmieci, oszczędzać wodę i energię oraz korzystać z odnawialnych źródeł energii.
Pamiętaj! Każdy z nas może przyczynić się do ochrony środowiska. Nawet małe zmiany w naszych codziennych nawykach mogą mieć duże znaczenie.
Mam nadzieję, że teraz temat środowiska przyrodniczego Polski jest dla Ciebie bardziej zrozumiały. Powodzenia na sprawdzianie!
