Chemia w klasie 7 to fascynująca podróż! Odkrywamy świat substancji i ich przemian. Przygotowanie do sprawdzianu wymaga systematyczności.
Czym są substancje?
Substancja to materiał, z którego zbudowane są wszystkie ciała. To po prostu wszystko, co nas otacza! Na przykład, woda to substancja.
Żelazo to substancja. Powietrze to mieszanina substancji.
Rodzaje substancji
Substancje dzielimy na pierwiastki i związki chemiczne.
Pierwiastek to substancja prosta. Nie da się jej rozłożyć na prostsze substancje metodami chemicznymi. Przykładem jest złoto (Au).
Związek chemiczny to substancja złożona. Składa się z dwóch lub więcej pierwiastków połączonych ze sobą chemicznie. Woda (H2O) jest przykładem.
Mieszaniny substancji
Często mamy do czynienia z mieszaninami. Mieszanina to połączenie dwóch lub więcej substancji, które nie reagują ze sobą chemicznie.
Mieszaniny jednorodne to takie, w których nie widać poszczególnych składników. Przykładem jest powietrze. Sól rozpuszczona w wodzie też jest mieszaniną jednorodną.
Mieszaniny niejednorodne to takie, w których można odróżnić poszczególne składniki. Przykładem jest piasek z wodą. Zupa grochowa to też mieszanina niejednorodna.
Rozdzielanie mieszanin
Możemy rozdzielać mieszaniny, wykorzystując różnice we właściwościach fizycznych składników.
Sączenie (filtracja) służy do oddzielania ciała stałego od cieczy. Używamy do tego filtra.
Odparowywanie pozwala oddzielić substancję rozpuszczoną od rozpuszczalnika. Podgrzewamy roztwór, a rozpuszczalnik odparowuje.
Destylacja to metoda rozdzielania cieczy o różnych temperaturach wrzenia. Podgrzewamy mieszaninę, a pary skraplają się w chłodnicy.
Dekantacja to zlewanie cieczy znad osadu. Stosujemy ją, gdy ciało stałe opadnie na dno naczynia.
Użycie magnesu. Pozwala oddzielić substancje ferromagnetyczne (np. żelazo) od innych substancji.
Przemiany substancji
Przemiany substancji to zmiany, jakim ulegają substancje. Dzielimy je na przemiany fizyczne i przemiany chemiczne.
Przemiana fizyczna to zmiana stanu skupienia lub kształtu substancji. Nie powstają nowe substancje. Topnienie lodu to przykład. Kruszenie szkła też jest przemianą fizyczną.
Przemiana chemiczna to reakcja, w wyniku której powstają nowe substancje o innych właściwościach. Spalanie drewna to przykład przemiany chemicznej.
Reakcje chemiczne
Reakcja chemiczna to proces, w którym jedne substancje (substraty) przekształcają się w inne substancje (produkty).
Zapisujemy reakcje chemiczne za pomocą równań reakcji. Na przykład: 2H2 + O2 → 2H2O.
Prawo zachowania masy
Prawo zachowania masy mówi, że masa substratów jest równa masie produktów. Atomy nie giną, tylko zmieniają swoje połączenia.
Właściwości substancji
Każda substancja ma swoje właściwości. Pozwalają nam je identyfikować.
Właściwości fizyczne to np. stan skupienia, barwa, zapach, temperatura wrzenia, temperatura topnienia, gęstość, rozpuszczalność.
Właściwości chemiczne to np. palność, reaktywność z innymi substancjami.
Gęstość
Gęstość to masa substancji zawarta w jednostce objętości. Oznaczamy ją symbolem d. Obliczamy ze wzoru: d = m/V, gdzie m to masa, a V to objętość.
Przykłady i zastosowania
Znajomość substancji i ich przemian jest bardzo ważna w życiu codziennym.
Gotowanie to szereg przemian chemicznych i fizycznych. Zmienia się smak i konsystencja potraw.
Przemysł wykorzystuje reakcje chemiczne do produkcji leków, tworzyw sztucznych, nawozów.
Ochrona środowiska polega m.in. na zapobieganiu powstawaniu szkodliwych substancji.
Powodzenia na sprawdzianie z chemii! Pamiętaj, systematyczna nauka przynosi efekty.
