Hej! Przygotowujesz się do sprawdzianu z przymiotników w 5 klasie? Bez obaw! Razem przejdziemy przez wszystko krok po kroku, żebyś poczuł się pewnie i gotowy na sukces.
Co to jest przymiotnik?
Przymiotnik to taka część mowy, która opisuje rzeczownik. Myśl o nim jak o "dodatku" do rzeczownika, który mówi nam więcej o jego cechach. Przymiotniki odpowiadają na pytania: jaki? jaka? jakie? który? która? które? czyj? czyja? czyje?
Wyobraź sobie, że widzisz jabłko. Możesz powiedzieć po prostu "jabłko". Ale możesz też dodać przymiotnik i powiedzieć: czerwone jabłko. Słowo "czerwone" to właśnie przymiotnik, bo opisuje, jakie jest to jabłko.
Inny przykład: masz psa. Możesz powiedzieć: "pies". Ale możesz też powiedzieć: wesoły pies, duży pies, albo brązowy pies. "Wesoły", "duży" i "brązowy" to wszystko przymiotniki!
Rodzaje przymiotników
Przymiotniki dzielimy na kilka rodzajów, w zależności od tego, co opisują:
Przymiotniki jakościowe
Te przymiotniki opisują cechy, które można stopniować. To znaczy, że coś może być bardziej lub mniej jakiś. Na przykład: wysoki, mądry, ładny.
Możesz powiedzieć: "Ten budynek jest wysoki." Ale możesz też powiedzieć: "Ten budynek jest wyższy od tamtego." Albo: "Ten budynek jest najwyższy w mieście!" Widzisz? Można stopniować.
Przymiotniki relacyjne
Te przymiotniki opisują cechy, które nie podlegają stopniowaniu. Określają relację między rzeczownikiem a czymś innym. Na przykład: drewniany, szkolny, zimowy.
Nie powiesz: "Ten stół jest bardziej drewniany." Stół albo jest z drewna, albo nie. Podobnie, nie powiesz: "To jest najszkolniejsza ławka." To po prostu ławka szkolna, czyli taka, która znajduje się w szkole.
Przymiotniki dzierżawcze
Te przymiotniki odpowiadają na pytanie czyj? czyja? czyje? Wskazują, do kogo coś należy. Na przykład: mój, twój, jego, babci, kolegi.
Możesz powiedzieć: "To jest mój rower." Albo: "To jest babci szalik." Przymiotniki dzierżawcze pokazują, kto jest właścicielem roweru i szalika.
Odmiana przymiotników przez przypadki, liczby i rodzaje
Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. To oznacza, że zmieniają swoją formę, żeby pasować do rzeczownika, który opisują.
Przypadki
W języku polskim mamy 7 przypadków: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik, wołacz. Przymiotnik musi mieć taki sam przypadek jak rzeczownik, który opisuje.
Na przykład: * Mianownik (kto? co?): wysoki budynek * Dopełniacz (kogo? czego?): wysokiego budynku * Celownik (komu? czemu?): wysokiemu budynkowi * Biernik (kogo? co?): wysoki budynek * Narzędnik (kim? czym?): wysokim budynkiem * Miejscownik (o kim? o czym?): wysokim budynku * Wołacz (o!): wysoki budynku!
Liczby
Przymiotniki, tak jak rzeczowniki, mają liczbę pojedynczą i mnogą. Forma przymiotnika musi zgadzać się z liczbą rzeczownika.
Na przykład: * Liczba pojedyncza: ładny kot * Liczba mnoga: ładne koty
Rodzaje
W liczbie pojedynczej przymiotniki mają trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. W liczbie mnogiej mamy rodzaj męskoosobowy i niemęskoosobowy.
Na przykład: * Rodzaj męski: wysoki chłopiec * Rodzaj żeński: wysoka dziewczyna * Rodzaj nijaki: wysokie dziecko
W liczbie mnogiej: * Rodzaj męskoosobowy: wysocy chłopcy * Rodzaj niemęskoosobowy: wysokie drzewa, wysokie dziewczyny, wysokie dzieci
Stopniowanie przymiotników jakościowych
Przymiotniki jakościowe, jak już wiesz, można stopniować. Mamy trzy stopnie: równy, wyższy i najwyższy.
Stopień równy
To podstawowa forma przymiotnika. Na przykład: mądry, ciepły, szybki.
Stopień wyższy
Tworzymy go najczęściej przez dodanie końcówki -szy lub -ejszy do stopnia równego. Na przykład: mądrzejszy, cieplejszy, szybszy.
Stopień najwyższy
Tworzymy go przez dodanie przedrostka naj- do stopnia wyższego. Na przykład: najmądrzejszy, najcieplejszy, najszybszy.
Czasami stopień wyższy i najwyższy tworzymy opisowo, używając słów "bardziej" i "najbardziej". Na przykład: ładny – bardziej ładny – najbardziej ładny.
Podsumowanie i praktyczne wskazówki
Pamiętaj, że przymiotnik opisuje rzeczownik. Zwróć uwagę na rodzaj przymiotnika – czy jest jakościowy, relacyjny, czy dzierżawczy. Ćwicz odmianę przymiotników przez przypadki, liczby i rodzaje. No i nie zapomnij o stopniowaniu!
Na sprawdzianie uważnie czytaj polecenia i staraj się analizować zdania. Jeśli masz wątpliwości, zastanów się, o co pytają przymiotniki: jaki? jaka? jakie? czyj? czyja? czyje?
Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Ciebie!
