W klasie 7 szkoły podstawowej historia staje się coraz bardziej szczegółowa. Uczniowie poznają skomplikowane procesy historyczne i ważne postacie.
Dział 4 w podręcznikach do historii dla klasy 7 zazwyczaj obejmuje zagadnienia związane z Rzeczpospolitą Obojga Narodów w XVI i XVII wieku. To okres w historii Polski, który charakteryzował się specyficznym ustrojem politycznym, zwanym demokracją szlachecką.
Społeczeństwo Rzeczypospolitej Obojga Narodów
Społeczeństwo Rzeczypospolitej było bardzo zróżnicowane. Na szczycie hierarchii stała szlachta, posiadająca liczne przywileje. Szlachta miała wpływ na politykę państwa poprzez sejm i sejmiki. Niżej znajdowało się duchowieństwo, mieszczaństwo i chłopi.
Chłopi stanowili najliczniejszą grupę społeczną. Żyli w trudnych warunkach, obciążeni pańszczyzną i podatkami. Ich sytuacja pogarszała się wraz z upływem czasu.
Mieszczaństwo rozwijało się w miastach, zajmując się handlem i rzemiosłem. Najsilniejsze ośrodki miejskie to Kraków, Warszawa i Gdańsk. Mimo to, mieszczanie mieli mniejsze prawa niż szlachta.
Złoty Wiek Kultury Polskiej
XVI wiek to złoty wiek w kulturze polskiej. Rozwijała się literatura, sztuka i nauka. Na dworach magnackich i królewskich działali wybitni artyści i uczeni.
Wybitnym poetą tego okresu był Jan Kochanowski, autor fraszek, trenów i pieśni. Jego twórczość cechuje się głęboką refleksją nad życiem i śmiercią. Innym ważnym pisarzem był Mikołaj Rej, który pisał w języku polskim, promując rodzimą kulturę.
Renesansowe idee docierały do Polski z Włoch. Przebudowywano zamki i kościoły w nowym stylu. Powstawały liczne szkoły i drukarnie.
Unia Lubelska i jej skutki
W 1569 roku doszło do zawarcia unii lubelskiej, która połączyła Koronę Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie w jedno państwo – Rzeczpospolitą Obojga Narodów. Unia miała na celu wzmocnienie państwa i zacieśnienie współpracy między Polską a Litwą.
Unia lubelska wprowadziła wspólnego władcę, sejm i walutę. Zachowano jednak odrębne urzędy i wojsko. Unia przyczyniła się do polonizacji elit litewskich.
Skutkiem unii lubelskiej był również wzrost znaczenia szlachty, która zyskała wpływ na sprawy państwa. Osłabiło to władzę królewską i doprowadziło do anarchii w późniejszych latach.
Kryzys Rzeczypospolitej w XVII wieku
XVII wiek przyniósł liczne wojny i kryzys Rzeczypospolitej. Państwo osłabione wewnętrznymi sporami szlacheckimi stało się łatwym łupem dla sąsiadów.
Potop szwedzki (1655-1660) był jednym z najtragiczniejszych wydarzeń w historii Polski. Szwedzi spustoszyli kraj, doprowadzając do ogromnych strat ludzkich i materialnych. Obroną Jasnej Góry dowodził ojciec Augustyn Kordecki.
Oprócz Szwedów, Rzeczpospolita walczyła z Rosją, Turcją i Kozakami. Powstanie Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie doprowadziło do utraty znacznych terytoriów.
Wybory królów i liberum veto
Po śmierci ostatniego króla z dynastii Jagiellonów, Zygmunta Augusta, w Rzeczypospolitej zaczęto wybierać królów. Wybory odbywały się na polu elekcyjnym pod Warszawą, a w wyborach brała udział cała szlachta.
Wybory królów często prowadziły do sporów i konfliktów wewnętrznych. Kandydaci na króla musieli obiecywać szlachcie różne przywileje, co osłabiało władzę królewską. Pierwszym królem elekcyjnym był Henryk Walezy.
Liberum veto, czyli zasada, zgodnie z którą jeden poseł mógł zerwać obrady sejmu, paraliżowało funkcjonowanie państwa. Liberum veto było wykorzystywane przez magnatów do blokowania reform i osłabiania władzy centralnej. To przyczyniło się do upadku Rzeczypospolitej.
Barok w Polsce
XVII wiek to epoka baroku w kulturze polskiej. Sztuka baroku cechowała się przepychem, bogactwem zdobień i emocjonalnością.
Powstawały liczne kościoły i pałace w stylu barokowym. Często budowano je na wzór włoski. Barok w Polsce był związany z kontrreformacją i odrodzeniem religijnym.
Literatura barokowa charakteryzowała się bogatą ornamentyką językową i tematyką religijną. Wybitnym poetą barokowym był Wacław Potocki, autor moralizatorskich wierszy.
Rozumienie tych zagadnień jest kluczowe do napisania sprawdzianu. Uczniowie powinni zwrócić szczególną uwagę na przyczyny kryzysu Rzeczypospolitej oraz na skutki unii lubelskiej. Powodzenia!
