Witajcie drodzy uczniowie! Czas na "Złoty Wiek" w Polsce. Często pojawia się na sprawdzianach.
Czym był "Złoty Wiek"?
To okres w historii Polski. Trwał od początku XVI wieku do połowy XVII wieku. Konkretnie, umownie od 1506 roku do 1648 roku.
Wyobraźcie sobie ogród. Piękny, kwitnący, pełen owoców. To jest metafora "Złotego Wieku". Wszystko się rozwijało!
Popatrzmy na daty. 1506 - śmierć Aleksandra Jagiellończyka i początek panowania Zygmunta I Starego. 1648 - śmierć Władysława IV Wazy i początek "Potopu szwedzkiego".
Dlaczego "Złoty"?
Nazwa nie wzięła się znikąd. Kraj był silny, bogaty i rozwijał się kulturalnie. Pomyślcie o złocie. Kojarzy się z bogactwem i wartością.
To tak, jakby Polska wtedy wygrała na loterii. Tylko że nie chodziło o szczęście, ale o mądre decyzje.
Kluczowe postacie
Kilka osób odegrało ważną rolę. Zapamiętajmy ich.
Zygmunt I Stary
Król Polski. Rządził długo i mądrze. Dbał o rozwój kraju.
Wyobraźcie sobie kapitana statku. Zygmunt I Stary prowadził Polskę przez spokojne wody.
Bona Sforza
Żona Zygmunta I Starego. Królowa. Wprowadziła wiele nowości do Polski. Z Włoch.
To jakby szef kuchni. Bona wprowadziła nowe smaki i dania do polskiej kuchni. Znasz włoszczyznę? To jej zasługa!
Zygmunt II August
Syn Zygmunta I Starego. Ostatni król z dynastii Jagiellonów.
Wyobraźcie sobie dziedzica. Ostatni z rodu, który przekazuje dalej rodzinny majątek. Po nim już nie ma nikogo z tej rodziny na tronie.
Kultura i Nauka
"Złoty Wiek" to czas rozkwitu sztuki i nauki. Powstało wiele wspaniałych dzieł.
Pomyślcie o wystawie w muzeum. Pełno pięknych obrazów, rzeźb i książek. Tak wyglądała Polska w tamtych czasach.
Literatura
Pojawiło się wielu wybitnych pisarzy. Tworzyli w języku polskim.
Mikołaj Rej - "Ojciec języka polskiego". Pisał po polsku, a nie po łacinie. "A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają".
Jan Kochanowski - wybitny poeta. Pisał fraszki, treny i pieśni.
Wyobraźcie sobie piosenkarza. Tworzy piękne piosenki, które wszyscy śpiewają.
Architektura
Powstały piękne budowle w stylu renesansowym. Na przykład Zamek Królewski na Wawelu.
Pomyślcie o zamku z bajki. Piękny, monumentalny i pełen historii. Tak wygląda Wawel.
Nauka
Rozwijała się astronomia. Mikołaj Kopernik udowodnił, że Ziemia krąży wokół Słońca.
Wyobraźcie sobie naukowca. Spogląda w gwiazdy i odkrywa nowe prawa fizyki.
Gospodarka
Polska była bogatym krajem. Handel kwitł. Eksportowano zboże. Zboże było jak ropa naftowa w dzisiejszych czasach.
Pomyślcie o supermarkecie. Pełno towarów z różnych krajów. Tak wyglądała Polska w tamtych czasach.
Religia
W Polsce panowała tolerancja religijna. Różne wyznania współistniały obok siebie.
Pomyślcie o tęczy. Różne kolory żyją obok siebie w harmonii. Tak wyglądała Polska.
Dlaczego "Złoty Wiek" się skończył?
Różne czynniki doprowadziły do końca "Złotego Wieku". Wojny, problemy wewnętrzne.
Wyobraźcie sobie dom, który zaczyna się sypać. Potrzeba remontu. Tak było z Polską. Brakowało reform.
Potop szwedzki (1655-1660) - zniszczył kraj. To był początek końca.
Pamiętajcie! "Złoty Wiek" to ważny okres w historii Polski. To czas, kiedy Polska była silna, bogata i rozwijała się kulturalnie.
