Hej Uczniu Klasy 7! Zbliża się *sprawdzian z chemii*? Nie martw się! Razem damy radę! Skupimy się na atomach i cząsteczkach.
Budowa Materii: Atomy
Zacznijmy od podstaw. Czym jest atom? To najmniejsza część pierwiastka zachowująca jego właściwości.
Każdy atom ma jądro atomowe. W jądrze znajdują się protony i neutrony.
Protony mają ładunek dodatni (+). Neutrony są obojętne (nie mają ładunku).
Wokół jądra krążą elektrony. Elektrony mają ładunek ujemny (-).
Pamiętaj! Liczba protonów decyduje o tym, jakim pierwiastkiem jest atom.
Liczba atomowa (Z) to liczba protonów w jądrze atomu. Znajdziesz ją w układzie okresowym.
Liczba masowa (A) to suma protonów i neutronów w jądrze atomu.
Jak obliczyć liczbę neutronów? Odejmij liczbę atomową (Z) od liczby masowej (A): A - Z = liczba neutronów.
Izotopy
Czasami atomy tego samego pierwiastka mają różną liczbę neutronów. Nazywamy je izotopami.
Izotopy mają taką samą liczbę protonów, ale różną liczbę neutronów.
Łączenie Się Atomów: Cząsteczki
Cząsteczka powstaje, gdy dwa lub więcej atomów łączy się ze sobą.
Atomy łączą się, aby uzyskać stabilną konfigurację elektronową.
Mamy różne rodzaje wiązań chemicznych, np. wiązanie kowalencyjne i wiązanie jonowe.
Wiązanie Kowalencyjne
Wiązanie kowalencyjne powstaje, gdy atomy *współdzielą* elektrony. Zazwyczaj występuje między atomami niemetali.
Przykład: Cząsteczka wody (H₂O). Atom tlenu współdzieli elektrony z dwoma atomami wodoru.
Wiązanie Jonowe
Wiązanie jonowe powstaje, gdy atom *oddaje* elektron drugiemu atomowi. Tworzą się jony.
Jon dodatni (kation) to atom, który stracił elektron(y).
Jon ujemny (anion) to atom, który zyskał elektron(y).
Przykład: Chlorek sodu (NaCl) – sól kuchenna. Atom sodu (Na) oddaje elektron atomowi chloru (Cl).
Wzory Chemiczne
Wzór chemiczny pokazuje, jakie atomy i w jakiej ilości wchodzą w skład danej cząsteczki.
Na przykład: H₂O (woda) – dwa atomy wodoru i jeden atom tlenu.
Wzór sumaryczny podaje tylko rodzaj i liczbę atomów w cząsteczce.
Wzór strukturalny pokazuje, jak atomy są połączone w cząsteczce.
Mieszaniny
Mieszanina to połączenie dwóch lub więcej substancji, które nie reagują ze sobą chemicznie.
Mamy dwa rodzaje mieszanin: jednorodne i różnorodne.
Mieszaniny Jednorodne
W mieszaninie jednorodnej nie widać składników gołym okiem. Są one równomiernie rozmieszczone.
Przykład: Powietrze, roztwór soli w wodzie.
Mieszaniny Różnorodne
W mieszaninie różnorodnej widać składniki gołym okiem. Nie są one równomiernie rozmieszczone.
Przykład: Piasek z wodą, zupa jarzynowa.
Metody Rozdzielania Mieszanin
Mieszaniny można rozdzielać na poszczególne składniki. Istnieje wiele metod.
Przykłady: Sączenie, odparowywanie, destylacja, dekantacja.
Sączenie – oddzielanie substancji stałej od cieczy za pomocą filtra.
Odparowywanie – oddzielanie substancji rozpuszczonej od rozpuszczalnika poprzez odparowanie rozpuszczalnika.
Destylacja – oddzielanie cieczy o różnych temperaturach wrzenia.
Dekantacja – zlewanie cieczy znad osadu.
Podsumowanie
Pamiętaj! Atom to najmniejsza część pierwiastka. Ma jądro z protonami i neutronami oraz elektrony krążące wokół jądra.
Liczba atomowa (Z) to liczba protonów. Liczba masowa (A) to suma protonów i neutronów.
Cząsteczka to połączenie dwóch lub więcej atomów.
Wiązania chemiczne to siły utrzymujące atomy razem w cząsteczce.
Wzory chemiczne pokazują, jakie atomy i w jakiej ilości wchodzą w skład cząsteczki.
Mieszaniny to połączenia substancji, które nie reagują ze sobą chemicznie. Mogą być jednorodne lub różnorodne.
Istnieją różne metody rozdzielania mieszanin.
Powodzenia na sprawdzianie! Wierz w siebie i pamiętaj, że dasz radę!
