Witaj! Zaraz omówimy zagadnienia związane z układem oddechowym i wydalniczym. Będzie to przydatne w przygotowaniu do sprawdzianu z biologii w klasie 7.
Układ Oddechowy
Zacznijmy od oddychania. Jest ono niezbędne do życia.
Oddychanie to proces, w którym pobieramy tlen i usuwamy dwutlenek węgla.
Tlen jest potrzebny naszym komórkom. Dzięki niemu mogą one wytwarzać energię.
Dwutlenek węgla jest produktem ubocznym tego procesu. Musimy się go pozbyć.
Budowa Układu Oddechowego
Układ oddechowy składa się z kilku ważnych części.
Drogi oddechowe to: jama nosowa, gardło, krtań, tchawica i oskrzela.
Płuca to miejsce, gdzie zachodzi wymiana gazowa.
Jama nosowa oczyszcza, nawilża i ogrzewa powietrze.
Wyobraź sobie, że wchodzisz do ciepłego pomieszczenia w zimny dzień. Jama nosowa robi to samo z powietrzem!
Gardło to wspólny odcinek dla układu oddechowego i pokarmowego.
Krtań zawiera struny głosowe. Dzięki nim możemy mówić.
Tchawica to rura, która prowadzi powietrze do oskrzeli.
Oskrzela rozgałęziają się na coraz mniejsze rurki w płucach.
Na końcu oskrzeli znajdują się pęcherzyki płucne. To w nich zachodzi wymiana gazowa.
Wymiana Gazowa
Wymiana gazowa to kluczowy proces w oddychaniu.
Wymiana gazowa polega na przenikaniu tlenu z pęcherzyków płucnych do krwi i dwutlenku węgla z krwi do pęcherzyków płucnych.
Krew transportuje tlen do wszystkich komórek ciała.
A dwutlenek węgla jest usuwany z organizmu podczas wydechu.
Wyobraź sobie targowisko. Tlen "wchodzi" do krwi, a dwutlenek węgla "wychodzi".
Mechanizm Oddychania
Oddychanie odbywa się dzięki ruchom klatki piersiowej i przepony.
Wdech to wciąganie powietrza do płuc. Klatka piersiowa się rozszerza, a przepona obniża.
Wydech to wypychanie powietrza z płuc. Klatka piersiowa się kurczy, a przepona unosi.
Przepona to mięsień oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej. Gra bardzo ważną rolę w oddychaniu.
Układ Wydalniczy
Teraz zajmiemy się układem wydalniczym.
Układ wydalniczy usuwa z organizmu zbędne i szkodliwe produkty przemiany materii.
To jak sprzątanie po imprezie. Trzeba usunąć wszystko, co niepotrzebne.
Budowa Układu Wydalniczego
Układ wydalniczy składa się z:
Nerek - filtrują krew i wytwarzają mocz.
Moczowodów - odprowadzają mocz z nerek do pęcherza moczowego.
Pęcherza moczowego - gromadzi mocz.
Cewki moczowej - odprowadza mocz z pęcherza na zewnątrz.
Nerki są jak filtry do wody. Oczyszczają krew z zanieczyszczeń.
Funkcje Nerek
Nerki pełnią kilka ważnych funkcji.
Filtracja krwi - usuwają z krwi zbędne produkty przemiany materii, takie jak mocznik.
Regulacja ilości wody i soli mineralnych w organizmie - utrzymują odpowiednie stężenie tych substancji we krwi.
Regulacja ciśnienia krwi - produkują hormony, które wpływają na ciśnienie krwi.
Nerki dbają o to, żeby w naszym organizmie panowała równowaga.
Powstawanie Moczu
Mocz powstaje w nerkach w dwóch etapach.
Filtracja kłębuszkowa - z krwi do torebki Bowmana (część nerki) przenikają woda, sole mineralne, glukoza i inne substancje.
Resorpcja zwrotna - z powrotem do krwi wchłaniane są woda, glukoza i niektóre sole mineralne.
To jak sortowanie śmieci. Część rzeczy odzyskujemy (resorpcja zwrotna), a resztę wyrzucamy (mocz).
To, co pozostaje po resorpcji zwrotnej, to mocz. Zawiera on głównie wodę, mocznik i sole mineralne.
Inne Narządy Wydalnicze
Oprócz nerek, w usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii biorą udział także inne narządy.
Skóra - usuwa wodę, sole mineralne i mocznik w postaci potu.
Płuca - usuwają dwutlenek węgla.
Wątroba - przekształca toksyczne substancje w mniej szkodliwe i usuwa je z organizmu wraz z żółcią.
Pot to taki "mocz skóry". A dwutlenek węgla to "oddechowy odpad".
Pamiętaj o piciu odpowiedniej ilości wody. To ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu wydalniczego!
Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Ci zrozumieć zagadnienia związane z układem oddechowym i wydalniczym. Powodzenia na sprawdzianie!
