Biologia Na Czasie 1 Zakres Rozszerzony Sprawdzian Dzial 2

Hej! Przygotowujemy się do sprawdzianu z działu 2 "Biologii Na Czasie 1" zakres rozszerzony? Super! Razem damy radę! Skupmy się na najważniejszych zagadnieniach. Powodzenia!

Budowa i Funkcje Komórki

Pamiętajmy o budowie komórki! To podstawa.

Błona Komórkowa

Błona komórkowa oddziela wnętrze komórki od środowiska zewnętrznego. Jest selektywnie przepuszczalna.

Składa się z dwuwarstwy lipidowej. Znajdują się w niej także białka.

Białka pełnią różne funkcje: transport, komunikacja, enzymatyczne.

Transport bierny nie wymaga energii (dyfuzja prosta i ułatwiona, osmoza). Transport aktywny wymaga energii (np. pompy jonowe).

Cytoplazma

Cytoplazma wypełnia wnętrze komórki. Składa się z cytosolu i organelli.

Cytosol to płynna substancja, w której zachodzą różne procesy metaboliczne.

Jądro Komórkowe

Jądro komórkowe to centrum dowodzenia komórki. Zawiera materiał genetyczny – DNA.

Chromatyna to forma, w jakiej DNA występuje w jądrze komórkowym, kiedy komórka się nie dzieli.

Chromosomy to forma, w jakiej DNA występuje podczas podziału komórki. Są bardziej skondensowane.

Nukleolus (jąderko) to miejsce syntezy rybosomów.

Mitochondria

Mitochondria to centra energetyczne komórki. Zachodzi w nich oddychanie komórkowe.

W procesie oddychania komórkowego powstaje ATP – nośnik energii.

Chloroplasty

Chloroplasty występują tylko w komórkach roślinnych i glonach. Zachodzi w nich fotosynteza.

W procesie fotosyntezy energia słoneczna jest przekształcana w energię chemiczną (glukozę).

Chloroplasty zawierają chlorofil – barwnik, który pochłania światło.

Rybosomy

Rybosomy to miejsca syntezy białek.

Mogą być wolne w cytoplazmie lub związane z siateczką śródplazmatyczną.

Siateczka Śródplazmatyczna (ER)

Siateczka śródplazmatyczna to system błon w cytoplazmie.

Występuje w dwóch postaciach: szorstka (z rybosomami) i gładka (bez rybosomów).

Szorstka ER bierze udział w syntezie białek. Gładka ER bierze udział w syntezie lipidów i detoksykacji.

Aparat Golgiego

Aparat Golgiego modyfikuje, sortuje i pakuje białka oraz lipidy.

Tworzy pęcherzyki, które transportują substancje do różnych części komórki lub na zewnątrz.

Lizosomy

Lizosomy zawierają enzymy trawienne. Odpowiadają za trawienie wewnątrzkomórkowe i usuwanie uszkodzonych organelli.

Wakuole

Wakuole to pęcherzyki wypełnione płynem. W komórkach roślinnych pełnią funkcję magazynującą i regulują turgor.

Ściana Komórkowa

Ściana komórkowa występuje u roślin, grzybów i bakterii. Zapewnia komórce ochronę i kształt.

U roślin zbudowana jest z celulozy.

Organizacja Materiału Genetycznego

Teraz skupmy się na genach i chromosomach!

DNA

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) to nośnik informacji genetycznej.

Ma strukturę podwójnej helisy.

Składa się z nukleotydów: zasady azotowej (A, T, C, G), deoksyrybozy i reszty fosforanowej.

Zasady azotowe łączą się komplementarnie: A z T, C z G.

RNA

RNA (kwas rybonukleinowy) bierze udział w ekspresji genów.

Zamiast deoksyrybozy zawiera rybozę. Zamiast tyminy (T) zawiera uracyl (U).

Wyróżniamy różne rodzaje RNA: mRNA (matrycowy RNA), tRNA (transportujący RNA), rRNA (rybosomalny RNA).

Gen

Gen to odcinek DNA zawierający informację o budowie jednego białka.

Chromosomy

Chromosomy to struktury zbudowane z DNA i białek (histonów).

Liczba chromosomów jest charakterystyczna dla danego gatunku. Człowiek ma 46 chromosomów (23 pary).

Kariotyp to zestaw chromosomów charakterystyczny dla danego organizmu.

Podziały Komórkowe

Czas na podziały komórkowe! To ważne!

Mitoza

Mitoza to podział komórki, w wyniku którego powstają dwie komórki potomne o identycznym materiale genetycznym jak komórka macierzysta.

Ważna w procesie wzrostu i naprawy tkanek.

Fazy mitozy: profaza, metafaza, anafaza, telofaza.

Mejoza

Mejoza to podział komórki, w wyniku którego powstają cztery komórki potomne o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów (komórki haploidalne).

Ważna w procesie powstawania gamet (komórek rozrodczych).

Mejoza składa się z dwóch podziałów: mejoza I i mejoza II.

Podczas mejozy I zachodzi crossing-over – wymiana fragmentów chromosomów homologicznych, co prowadzi do rekombinacji materiału genetycznego.

Podsumowanie

Świetnie! Przeszliśmy przez kluczowe zagadnienia.

Pamiętaj o:

• Budowie i funkcjach organelli komórkowych.
• Strukturze DNA i RNA.
• Procesach mitozy i mejozy.

Jeśli będziesz miał pytania, śmiało pytaj. Dasz radę!