Witajcie, drodzy uczniowie! Przygotowujecie się do sprawdzianu z geografii Polski w klasie 5? Super! Razem damy radę to ogarnąć. Spokojnie, krok po kroku, przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia.
Krajobrazy Polski - Co musisz wiedzieć?
Polska jest piękna i różnorodna. Zobaczymy, co ją tworzy!
Podział Polski na krainy geograficzne
Polska dzieli się na kilka głównych krain geograficznych. Pamiętajcie o nich!
Pobrzeża: Pas nad Morzem Bałtyckim. Charakteryzuje się plażami, wydmami i jeziorami przybrzeżnymi.
Pojezierza: Obszar z dużą ilością jezior, powstałych po ustąpieniu lodowca. Największe to Pojezierze Mazurskie.
Niziny: Rozległe, płaskie tereny. Znajduje się tu większość dużych miast Polski.
Wyżyny: Tereny położone wyżej niż niziny, z urozmaiconą rzeźbą terenu. Na przykład Wyżyna Krakowsko-Częstochowska.
Kotliny: Obniżenia otoczone wzniesieniami. Przykładem jest Kotlina Sandomierska.
Góry: Najwyższe wzniesienia w Polsce. Dzielimy je na Karpaty (z Tatrami) i Sudety.
Cechy charakterystyczne poszczególnych krajobrazów
Każda kraina ma swoje specyficzne cechy. Zwróćcie na nie uwagę!
Krajobraz Pobrzeża: Piaszczyste plaże, ruchome wydmy, klify (np. klif w Orłowie). Ważne porty, np. Gdańsk, Gdynia, Szczecin.
Krajobraz Pojezierza: Jeziora (np. Śniardwy, Mamry), lasy, pagórkowaty teren. Popularne miejsce wypoczynku.
Krajobraz Niziny: Pola uprawne, łąki, rzeki (np. Wisła, Odra). Duże miasta, rozwinięty przemysł.
Krajobraz Wyżyny: Skałki wapienne, jaskinie, lessowe wąwozy. Rozwinięta turystyka.
Krajobraz Kotliny: Tereny rolnicze, doliny rzek, często obszary podmokłe.
Krajobraz Górski: Strome stoki, skaliste szczyty, doliny. W Tatrach występują krajobrazy wysokogórskie (np. Rysy, Kasprowy Wierch). W Sudetach – bardziej łagodne zbocza (np. Śnieżka).
Roślinność i zwierzęta w różnych krajobrazach
W każdym krajobrazie żyją inne rośliny i zwierzęta. To bardzo ciekawe!
Pobrzeża: Rosną tam rośliny odporne na zasolenie, np. trawy wydmowe. Żyją ptaki morskie (mewy, rybitwy), foki, morświny.
Pojezierza: W lasach spotkamy dziki, sarny, jelenie. W jeziorach żyją ryby (np. szczupaki, okonie), a na brzegach ptaki wodne (np. łabędzie, kaczki).
Niziny: Pola uprawne to środowisko dla bocianów, zajęcy, myszy. W lasach żyją lisy, wilki, sarny.
Wyżyny: Charakterystyczne są lasy mieszane. Można spotkać jelenie, sarny, dziki, a także drapieżne ptaki (np. orły przednie).
Kotliny: Podobna roślinność i fauna jak na nizinach. W obszarach podmokłych żyją żaby, bociany, czaple.
Góry: W Tatrach rosną kosodrzewina, limba, a żyją kozice, świstaki, orły przednie. W Sudetach – świerkowe lasy, jelenie, sarny, rysie.
Ochrona przyrody w Polsce
Musimy dbać o naszą przyrodę! Dlatego istnieją różne formy ochrony.
Parki Narodowe: Najważniejsza forma ochrony. Obejmują cenne obszary przyrodnicze. W Polsce mamy ich 23, np. Tatrzański Park Narodowy, Białowieski Park Narodowy, Słowiński Park Narodowy.
Parki Krajobrazowe: Chronią obszary o walorach krajobrazowych i przyrodniczych.
Rezerwaty Przyrody: Chronią określone gatunki roślin, zwierząt lub fragmenty ekosystemów.
Pomniki Przyrody: Chronią pojedyncze obiekty przyrodnicze, np. stare drzewa, skały.
Działalność człowieka a krajobrazy Polski
Człowiek wpływa na krajobraz. Czasem pozytywnie, czasem negatywnie.
Wpływ pozytywny: Zakładanie parków narodowych, dbanie o czystość wód i powietrza, sadzenie lasów.
Wpływ negatywny: Zanieczyszczenie środowiska, wycinanie lasów, budowa dróg i miast, eksploatacja surowców.
Jak się uczyć?
Kilka rad, jak efektywnie się uczyć.
1. Przeczytaj uważnie podręcznik i notatki z lekcji.
2. Obejrzyj mapy Polski i zlokalizuj poszczególne krainy geograficzne.
3. Znajdź zdjęcia i filmy przedstawiające różne krajobrazy Polski.
4. Powtarzaj definicje i pojęcia.
5. Rozwiązuj zadania i testy.
6. Porozmawiaj z kolegami i koleżankami o tym, czego się nauczyłeś.
Podsumowanie
Pamiętaj!
Polska dzieli się na Pobrzeża, Pojezierza, Niziny, Wyżyny, Kotliny i Góry.
Każda kraina ma swoje charakterystyczne cechy (rzeźba terenu, roślinność, zwierzęta).
Parki Narodowe chronią najcenniejsze obszary przyrodnicze.
Działalność człowieka wpływa na krajobraz, zarówno pozytywnie, jak i negatywnie.
Dasz radę! Powodzenia na sprawdzianie!
