Hej piątoklasiści! Przygotowujemy się do sprawdzianu z geografii? Świetnie! Razem damy radę! Skupimy się na dziale 1 z Nowej Ery. Będzie to powtórka najważniejszych zagadnień. Gotowi? Zaczynamy!
Temat 1: Planeta Ziemia
Pamiętajcie, że Ziemia to nasza planeta. Jest jedną z ośmiu planet w Układzie Słonecznym. Krąży wokół Słońca. To Słońce daje nam światło i ciepło. Ziemia ma kształt geoidy – to taka kula lekko spłaszczona na biegunach.
Ważne są też ruchy Ziemi. Mamy ruch obrotowy, czyli Ziemia kręci się wokół własnej osi. To powoduje dzień i noc. Jeden obrót trwa 24 godziny. Mamy też ruch obiegowy, czyli Ziemia krąży wokół Słońca. To powoduje pory roku. Jeden obieg trwa 365 dni (i trochę więcej, stąd lata przestępne!).
Temat 2: Orientacja w terenie
Orientacja w terenie to bardzo przydatna umiejętność. Pomaga nam określić, gdzie jesteśmy i w którą stronę się poruszać. Najważniejsze są kierunki świata. Mamy cztery główne: północ (N), południe (S), wschód (E) i zachód (W). Mamy też cztery kierunki pośrednie: północny wschód (NE), południowy wschód (SE), południowy zachód (SW), północny zachód (NW).
Można orientować się na różne sposoby. Używamy kompasu – pokazuje on kierunek północny. Można też obserwować Słońce – rano jest na wschodzie, a wieczorem na zachodzie. W lesie można patrzeć na mech – zwykle rośnie po stronie północnej drzew.
Temat 3: Mapy
Mapa to pomniejszony obraz powierzchni Ziemi, przedstawiony na płaszczyźnie. Mapy są bardzo przydatne, bo pokazują nam różne rzeczy – miasta, rzeki, góry, lasy. Ważne są elementy mapy. Należy do nich tytuł (informuje o czym jest mapa), legenda (wyjaśnia znaki na mapie) i skala (pokazuje ile razy mapa jest pomniejszona w stosunku do rzeczywistości).
Skala może być różna. Mamy skalę liczbową (np. 1:100 000), mianowaną (np. 1 cm – 1 km) i liniową (czyli podziałkę graficzną). Pamiętajcie, jak przeliczać skalę! Np. jeśli skala wynosi 1:100 000, to 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm w rzeczywistości, czyli 1 km.
Temat 4: Współrzędne geograficzne
Współrzędne geograficzne to system, który pozwala określić dokładne położenie każdego miejsca na Ziemi. Składają się z szerokości geograficznej i długości geograficznej. Szerokość geograficzna to odległość danego miejsca od równika. Mierzymy ją w stopniach, na północ (N) lub południe (S). Długość geograficzna to odległość danego miejsca od południka zerowego. Mierzymy ją w stopniach, na wschód (E) lub zachód (W).
Równik ma 0 stopni szerokości geograficznej. Biegun północny ma 90 stopni N, a biegun południowy 90 stopni S. Południk zerowy przechodzi przez Greenwich w Anglii. Znajomość współrzędnych geograficznych pozwala znaleźć dowolne miejsce na Ziemi!
Podsumowanie
Ufff! To już wszystko! Pamiętajcie: Ziemia krąży wokół Słońca i wokół własnej osi. Potraficie orientować się w terenie za pomocą kompasu i innych metod. Rozumiecie, co to jest mapa i jak ją czytać. Znacie też współrzędne geograficzne. Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
