Przygotowujesz się do sprawdzianu z geografii w klasie 1 liceum, a temat to atmosfera? Świetnie! Skupimy się na kluczowych zagadnieniach z podręcznika "Nowa Era", żeby nic Cię nie zaskoczyło.
Czym w ogóle jest atmosfera? To powłoka gazowa otaczająca Ziemię. Dzięki niej żyjemy. Chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem kosmicznym i reguluje temperaturę.
Skład Atmosfery
Atmosfera to mieszanina gazów. Najwięcej jest azotu (około 78%) i tlenu (około 21%).
Oprócz tego, w atmosferze znajdziemy argon, dwutlenek węgla, gazy szlachetne i parę wodną.
Dwutlenek węgla (CO2) jest bardzo ważny. Odpowiada za efekt cieplarniany. Para wodna uczestniczy w obiegu wody w przyrodzie.
W atmosferze obecne są też zanieczyszczenia. Pyły, gazy przemysłowe, spaliny. One wpływają na jakość powietrza.
Budowa Atmosfery
Atmosfera nie jest jednolita. Dzielimy ją na warstwy. Każda ma inne właściwości.
Troposfera
To warstwa najbliżej Ziemi. Sięga do wysokości około 12 km. Tu zachodzą zjawiska pogodowe. Tworzą się chmury, wieje wiatr, pada deszcz.
Temperatura w troposferze maleje wraz z wysokością. To ważne, bo wpływa na tworzenie się prądów powietrznych.
Stratosfera
Nad troposferą znajduje się stratosfera. Sięga do wysokości około 50 km. Jest w niej warstwa ozonowa.
Warstwa ozonowa chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym (UV). To bardzo ważne dla życia na Ziemi.
W dolnej stratosferze temperatura jest stała. W górnej wzrasta. Spowodowane jest to pochłanianiem promieniowania UV przez ozon.
Mezosfera
Kolejna warstwa to mezosfera. Rozciąga się do wysokości około 85 km. Temperatura w niej maleje wraz z wysokością. To najzimniejsza warstwa atmosfery.
W mezosferze spalają się meteory. Dlatego widzimy spadające gwiazdy.
Termosfera
Termosfera sięga do wysokości około 500 km. Temperatura w niej bardzo szybko rośnie. Powietrze jest tu bardzo rozrzedzone.
W termosferze występuje zorza polarna. To piękne zjawisko świetlne.
Egzosfera
To ostatnia warstwa atmosfery. Przechodzi w przestrzeń kosmiczną. Powietrze jest tu bardzo rozrzedzone. Granica między atmosferą a przestrzenią kosmiczną jest umowna.
Czynniki Klimatotwórcze
Klimat to charakterystyczny stan pogody na danym obszarze. Kształtują go różne czynniki.
Szerokość geograficzna ma ogromny wpływ. Im bliżej równika, tym cieplej. Im bliżej biegunów, tym zimniej.
Wysokość nad poziomem morza też jest ważna. Im wyżej, tym chłodniej.
Odległość od mórz i oceanów wpływa na wilgotność powietrza i temperaturę.
Prądy morskie przenoszą ciepło lub chłód. Wpływają na klimat nadbrzeżnych obszarów.
Ukształtowanie terenu. Góry stanowią barierę dla wiatru. Mogą powodować opady.
Rodzaj podłoża. Ciemne podłoże szybciej się nagrzewa niż jasne.
Działalność człowieka. Emisja gazów cieplarnianych zmienia klimat.
Zjawiska Pogodowe
Pogoda to aktualny stan atmosfery. Charakteryzuje się temperaturą, ciśnieniem, wilgotnością, wiatrem, opadami.
Temperatura powietrza. Mierzymy ją w stopniach Celsjusza (°C) lub Fahrenheita (°F).
Ciśnienie atmosferyczne. Wywierane przez ciężar powietrza. Mierzymy je w hektopaskalach (hPa).
Wilgotność powietrza. Zawartość pary wodnej w powietrzu.
Wiatr. Ruch powietrza z obszaru wyższego ciśnienia do obszaru niższego ciśnienia.
Opady atmosferyczne. Woda spadająca z chmur na Ziemię. Deszcz, śnieg, grad.
Zachmurzenie. Pokrycie nieba chmurami.
Efekt Cieplarniany
To naturalne zjawisko. Gazy cieplarniane zatrzymują ciepło w atmosferze. Dzięki temu na Ziemi jest odpowiednia temperatura dla życia.
Jednak nadmierna emisja gazów cieplarnianych, spowodowana działalnością człowieka, powoduje globalne ocieplenie. To poważny problem.
Do gazów cieplarnianych zaliczamy: dwutlenek węgla, metan, podtlenek azotu.
Skutki globalnego ocieplenia to: topnienie lodowców, wzrost poziomu mórz, ekstremalne zjawiska pogodowe (powodzie, susze, huragany).
Pamiętaj! Dbaj o środowisko. Ograniczaj emisję gazów cieplarnianych. Segreguj śmieci. Oszczędzaj energię.
Powodzenia na sprawdzianie!
