Witajcie, drodzy ósmoklasiści! Przygotowujemy się razem do sprawdzianu z chemii o solach. Nie martwcie się, damy radę! Pamiętajcie, że kluczem jest zrozumienie, a nie tylko zapamiętywanie. Przejdźmy do konkretów.
Co to są sole?
Sole to związki chemiczne, które powstają w wyniku reakcji kwasu z zasadą. To reakcja zobojętniania. Sole składają się z kationu metalu (lub amonu, NH4+) i anionu reszty kwasowej. Brzmi skomplikowanie? Zaraz to rozjaśnimy!
Pomyśl o kwasie jako o kimś, kto ma do oddania *H+*, a o zasadzie jako o kimś, kto chce ten *H+* przyjąć. Kiedy kwas i zasada się spotykają, wymieniają się jonami. Powstaje sól i woda (H2O). To jak wymiana prezentów!
Nazewnictwo soli
Nazwa soli składa się z dwóch części. Pierwsza część to nazwa anionu reszty kwasowej (np. chlorki, siarczany, azotany). Druga część to nazwa metalu z odpowiednią wartościowością, jeśli metal ma więcej niż jedną. Używamy wtedy cyfr rzymskich w nawiasie, na przykład chlorek żelaza(III).
Na przykład, NaCl to chlorek sodu (sód ma zawsze wartościowość I, więc nie piszemy (I)). CaSO4 to siarczan(VI) wapnia (wapń ma zawsze wartościowość II, więc też nie piszemy (II)). Zwróćcie uwagę, że reszta kwasowa pochodzi od danego kwasu: kwas solny HCl daje chlorki, kwas siarkowy(VI) H2SO4 daje siarczany(VI), a kwas azotowy(V) HNO3 daje azotany(V).
Otrzymywanie soli
Sole można otrzymać na wiele sposobów. Najważniejsze to: reakcja metalu z kwasem, reakcja tlenku metalu z kwasem, reakcja wodorotlenku z kwasem (zobojętnianie), reakcja metalu z niemetalem (np. synteza chlorku sodu z sodu i chloru), reakcja dwóch soli (reakcja strąceniowa, o której za chwilę).
Zapiszcie sobie kilka przykładów reakcji: * Zn + 2HCl -> ZnCl2 + H2 * CaO + 2HCl -> CaCl2 + H2O * NaOH + HCl -> NaCl + H2O
Reakcje strąceniowe
Reakcje strąceniowe to reakcje, w których powstaje nierozpuszczalny w wodzie osad. To ważne, żeby wiedzieć, które sole są rozpuszczalne, a które nie. Sprawdzajcie *tabelę rozpuszczalności*! Pamiętajcie, że sole potasu, sodu i azotanów są zazwyczaj dobrze rozpuszczalne. Chlorki są rozpuszczalne z wyjątkiem chlorku srebra(I) AgCl.
Na przykład, jeśli zmieszamy roztwór azotanu srebra(I) (AgNO3) z roztworem chlorku sodu (NaCl), to wytrąci się biały osad chlorku srebra(I) (AgCl): AgNO3 + NaCl -> AgCl↓ + NaNO3.
Właściwości soli
Sole mają różne właściwości. Zazwyczaj są to substancje krystaliczne. Mają różne kolory, np. siarczan miedzi(II) CuSO4 jest niebieski. Niektóre sole są higroskopijne, czyli pochłaniają wilgoć z otoczenia. Pamiętajcie o tym!
Podsumowanie
Podsumowując, sole to związki powstające w wyniku reakcji kwasu z zasadą (zobojętnianie). Znamy ich nazewnictwo, sposoby otrzymywania i właściwości. Zwróćcie szczególną uwagę na reakcje strąceniowe i tabelę rozpuszczalności. Pamiętajcie o wzorach i nazwach kwasów! Powodzenia na sprawdzianie!
