Cześć! Przygotowujesz się do sprawdzianu z ruchów Ziemi w klasie 6? Super! Pomogę Ci wszystko powtórzyć i uporządkować wiedzę. Będzie dobrze!
Ruch Obrotowy Ziemi
Zacznijmy od podstaw. Ruch obrotowy Ziemi to ruch naszej planety wokół własnej osi.
Oś Ziemi to taka wyimaginowana linia, która przechodzi przez biegun północny i biegun południowy.
Okres obrotu, czyli czas, w którym Ziemia wykona pełny obrót, to około 24 godziny. Dokładnie: 23 godziny, 56 minut i 4 sekundy. Potocznie mówimy, że to doba.
Konsekwencje ruchu obrotowego są bardzo ważne. Zastanówmy się nad nimi.
Doba i Zmiana Dnia i Nocy
Najważniejszą konsekwencją jest występowanie doby i zmiana dnia i nocy.
Gdy dana część Ziemi jest oświetlona przez Słońce, mamy dzień. Po drugiej stronie, gdzie Słońce nie dociera, panuje noc.
Spłaszczenie Ziemi na Biegunach
Ruch obrotowy powoduje także spłaszczenie Ziemi na biegunach. Planeta nie jest idealną kulą.
Siła Coriolisa
Kolejna konsekwencja to działanie siły Coriolisa. To siła pozorna, która wpływa na ruch ciał na powierzchni Ziemi.
Na półkuli północnej odchyla ona ciała w prawo, a na półkuli południowej w lewo.
To wpływa na kierunek wiatrów i prądów morskich.
Ruch Obiegowy Ziemi
Teraz przejdźmy do ruchu obiegowego Ziemi. To ruch Ziemi wokół Słońca po orbicie.
Orbita Ziemi ma kształt elipsy, a nie idealnego koła.
Okres obiegu, czyli czas, w którym Ziemia okrąży Słońce, to około 365 dni i 6 godzin. Dokładnie: 365 dni, 6 godzin, 9 minut i 10 sekund. To rok.
Te dodatkowe 6 godzin rocznie powoduje, że co 4 lata mamy rok przestępny, który ma 366 dni.
Dodatkowy dzień dodajemy do lutego (29 lutego).
Konsekwencje ruchu obiegowego są bardzo ważne dla klimatu i pór roku.
Pory Roku
Najważniejszą konsekwencją jest występowanie pór roku: wiosny, lata, jesieni i zimy.
Pory roku są spowodowane nachyleniem osi Ziemi do płaszczyzny orbity pod kątem około 23,5 stopnia.
Gdy półkula północna jest bardziej nachylona w stronę Słońca, mamy tam lato, a na półkuli południowej – zimę.
Pół roku później sytuacja się odwraca.
Zmienna Długość Dnia i Nocy
Ruch obiegowy wpływa także na zmienną długość dnia i nocy w ciągu roku.
Latem dzień jest dłuższy niż noc, a zimą – krótszy.
Równonoc i Przesilenie
Mamy dwa szczególne dni w roku: równonoc wiosenną i jesienną oraz przesilenie letnie i zimowe.
Podczas równonocy dzień i noc trwają tyle samo (po 12 godzin).
Podczas przesilenia letniego dzień jest najdłuższy, a noc najkrótsza. Natomiast podczas przesilenia zimowego dzień jest najkrótszy, a noc najdłuższa.
Strefy Oświetlenia Ziemi
Kolejny ważny temat to strefy oświetlenia Ziemi. Zależą one od kąta padania promieni słonecznych.
Mamy pięć głównych stref:
- Strefa równikowa (międzyzwrotnikowa): Najcieplejsza strefa, gdzie Słońce świeci pod dużym kątem przez cały rok.
- Strefy zwrotnikowe: Położone blisko zwrotników Raka i Koziorożca.
- Strefy umiarkowane: Położone między zwrotnikami a kołami podbiegunowymi. Występują tam wyraźne pory roku.
- Strefy podbiegunowe: Położone blisko biegunów. Charakteryzują się niskimi temperaturami i występowaniem dnia i nocy polarnej.
- Strefy polarne: Najzimniejsze strefy, gdzie Słońce w ogóle nie wschodzi przez część roku (noc polarna), a przez część roku nie zachodzi (dzień polarny).
Pamiętaj o Zwrotniku Raka i Zwrotniku Koziorożca oraz o kole podbiegunowym północnym i kole podbiegunowym południowym.
Podsumowanie
Gratulacje! Dotarliśmy do końca. Oto najważniejsze punkty, które warto zapamiętać:
- Ruch obrotowy Ziemi: Doba, zmiana dnia i nocy, spłaszczenie na biegunach, siła Coriolisa.
- Ruch obiegowy Ziemi: Rok, pory roku, zmienna długość dnia i nocy, równonoc, przesilenie.
- Strefy oświetlenia Ziemi: Równikowa, zwrotnikowe, umiarkowane, podbiegunowe, polarne.
Powodzenia na sprawdzianie! Pamiętaj, żeby dokładnie czytać pytania i odpowiadać na nie zgodnie z wiedzą, którą zdobyliśmy. Dasz radę!
