Cześć! Gotowi na sprawdzian z Planety Ziemia w 6 klasie? Super! Razem przejdziemy przez najważniejsze zagadnienia. Użyjemy wyobraźni, żeby wszystko było jasne.
Kształt i ruchy Ziemi
Wyobraź sobie pomarańczę. To nasza Ziemia. Nie jest idealną kulą, ale blisko!
Pomarańcza kręci się wokół własnej osi. To ruch obrotowy. Dzięki niemu mamy dzień i noc.
Jeden obrót trwa 24 godziny. Czyli dobę. Pomyśl o tym, jak o jednym pełnym obrocie wskazówki zegara.
Ziemia krąży też wokół Słońca. To ruch obiegowy. Trwa on około 365 dni. Czyli rok.
Wyobraź sobie Ziemię tańczącą wokół Słońca. Ta "taniec" wyznacza nam pory roku!
Oś Ziemi jest nachylona. Dlatego mamy pory roku. Kiedy północna półkula jest bliżej Słońca, mamy lato. Kiedy jest dalej, mamy zimę.
Dowody na kulistość Ziemi
Jak wiemy, że Ziemia jest okrągła? Dawno temu ludzie to zaobserwowali!
Widok statku na horyzoncie. Najpierw widzimy maszt. Potem resztę statku. Tak jakby wypływał zza krzywizny.
Zaćmienie Księżyca. Cień Ziemi na Księżycu jest okrągły.
Zdjęcia z kosmosu. Mamy mnóstwo dowodów w postaci zdjęć! Widzimy okrągłą Ziemię z kosmosu.
Sfery Ziemi
Ziemia składa się z kilku sfer. Wyobraź sobie warstwową kanapkę!
Atmosfera. To powłoka gazowa. Daje nam powietrze do oddychania. Chroni przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym.
Hydrosfera. To wszystkie wody na Ziemi. Oceany, morza, rzeki, jeziora, lodowce. Ogromna ilość wody!
Litosfera. To zewnętrzna, skalna warstwa Ziemi. Składa się ze skorupy ziemskiej i górnej części płaszcza. To "skórka" naszej pomarańczy.
Biosfera. To wszystkie organizmy żywe na Ziemi. Rośliny, zwierzęta, ludzie. Wszystko, co żyje i oddycha!
Wody na Ziemi
Większość Ziemi pokryta jest wodą. Około 70% powierzchni!
Wody słone. Oceany i morza. Ogromne zbiorniki słonej wody.
Wody słodkie. Rzeki, jeziora, lodowce, woda podziemna. Ważne dla naszego życia!
Obieg wody w przyrodzie. Woda paruje, tworzy chmury, pada deszcz. Ciągły ruch!
Wyobraź sobie czajnik gotujący wodę. Para to parowanie. Chmury to skondensowana para. Deszcz to powrót wody na Ziemię.
Ochrona zasobów wodnych
Woda jest cenna. Musimy ją chronić!
Oszczędzanie wody. Krótsze kąpiele, zakręcanie kranu podczas mycia zębów.
Oczyszczanie ścieków. Zanim ścieki trafią do rzek, trzeba je oczyścić.
Unikanie zanieczyszczeń. Nie wyrzucaj śmieci do rzek i jezior.
Powietrze i atmosfera
Atmosfera to powłoka gazowa wokół Ziemi. Dzięki niej żyjemy.
Skład powietrza. Głównie azot i tlen. Potrzebujemy tlenu do oddychania!
Warstwy atmosfery. Troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera, egzosfera. Każda warstwa ma inne właściwości.
Pogoda. Temperatura, opady, wiatr. Zależy od warunków w atmosferze.
Klimat. Długotrwałe warunki pogodowe na danym obszarze.
Ochrona atmosfery
Zanieczyszczenie powietrza. Spaliny samochodowe, dym z fabryk. Szkodliwe dla zdrowia i środowiska.
Efekt cieplarniany. Gazy cieplarniane zatrzymują ciepło w atmosferze. Powoduje to globalne ocieplenie.
Ozon. Warstwa ozonowa chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem UV.
Ograniczanie emisji. Używanie transportu publicznego, oszczędzanie energii, sadzenie drzew.
Ruchy górotwórcze i wulkanizm
Ziemia nie jest nieruchoma. W środku dzieją się rzeczy!
Ruchy górotwórcze. Płyty tektoniczne przesuwają się i zderzają. Powstają góry!
Wyobraź sobie dwie kartki papieru. Gdy je zsuniesz do siebie, papier się pofałduje. Tak powstają góry.
Wulkanizm. Magma wydostaje się na powierzchnię. Powstają wulkany!
Trzęsienia ziemi. Nagłe ruchy skorupy ziemskiej. Mogą być bardzo niebezpieczne.
Zapamiętaj! Powtarzaj regularnie. Powodzenia na sprawdzianie!
