Plamica Schönleina-Henocha (PSH), znana również jako plamica alergiczna, to choroba zapalna małych naczyń krwionośnych. Dotyka głównie dzieci, ale może wystąpić także u dorosłych. W tym artykule omówimy PSH u dzieci, aby lepiej zrozumieć tę chorobę i jak sobie z nią radzić.
Co to jest Plamica Schönleina-Henocha?
PSH to forma zapalenia naczyń (vasculitis). Oznacza to, że ściany małych naczyń krwionośnych ulegają zapaleniu i uszkodzeniu. To uszkodzenie prowadzi do wycieku krwi z naczyń, co manifestuje się różnymi objawami, takimi jak charakterystyczna wysypka.
Choroba ta związana jest z odkładaniem się immunoglobulin A (IgA) w ścianach naczyń krwionośnych. IgA to przeciwciało, które normalnie pomaga zwalczać infekcje. Dlaczego IgA odkłada się w naczyniach w PSH, nie jest do końca jasne, ale uważa się, że rolę odgrywają czynniki genetyczne i środowiskowe, w tym wcześniejsze infekcje.
Przyczyny i Czynniki Ryzyka
Dokładna przyczyna PSH nie jest w pełni poznana. Uważa się, że jest to odpowiedź immunologiczna na różne czynniki. Często występuje po infekcji, takiej jak przeziębienie lub zapalenie gardła wywołane przez Streptococcus. Inne potencjalne czynniki wyzwalające to szczepienia, leki, ukąszenia owadów, a nawet ekspozycja na zimno.
Dzieci w wieku od 2 do 10 lat są najbardziej narażone na PSH. Choroba występuje częściej w miesiącach zimowych i wiosennych. Chociaż PSH nie jest uważana za chorobę dziedziczną, pewne czynniki genetyczne mogą zwiększać podatność na nią.
Objawy PSH u Dzieci
Objawy PSH mogą się różnić u poszczególnych dzieci i mogą obejmować:
Charakterystyczna Wysypka
Wysypka jest najbardziej charakterystycznym objawem PSH. Zwykle zaczyna się jako małe, czerwone lub fioletowe plamki, które nie bledną pod naciskiem (plamica). Najczęściej pojawia się na pośladkach, nogach (szczególnie podudziach) i łokciach. Rzadziej wysypka może wystąpić na tułowiu, ramionach i twarzy. Wygląd wysypki jest kluczowy w diagnozie.
Bóle Brzucha
Ból brzucha występuje u większości dzieci z PSH. Może być różny – od łagodnego dyskomfortu do silnego bólu kolkowego. Ból ten może być związany z zapaleniem naczyń krwionośnych w ścianie jelit. W rzadkich przypadkach mogą wystąpić powikłania, takie jak krwawienie z przewodu pokarmowego lub wgłobienie jelita (intussusception), co wymaga interwencji medycznej.
Bóle Stawów
Bóle stawów (artralgia) są również częstym objawem PSH. Najczęściej dotyczy to stawów kolanowych i skokowych, ale może dotyczyć także innych stawów. Stawy mogą być obrzęknięte, bolesne i ograniczone w ruchu. Ból stawów zazwyczaj ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni lub tygodni.
Problemy z Nerkami
Zapalenie nerek (glomerulonephritis) to poważne powikłanie PSH, które występuje u około 20-50% dzieci. Może prowadzić do obecności białka i krwi w moczu. W większości przypadków problemy z nerkami są łagodne i ustępują samoistnie, ale w rzadkich przypadkach mogą prowadzić do przewlekłej choroby nerek. Regularne badania moczu są ważne, aby monitorować czynność nerek podczas PSH.
Diagnoza PSH
Diagnoza PSH opiera się głównie na objawach klinicznych, zwłaszcza charakterystycznej wysypce. Lekarz zbiera wywiad medyczny i przeprowadza badanie fizykalne. Czasami konieczne są dodatkowe badania, aby potwierdzić diagnozę i wykluczyć inne choroby.
Do badań pomocniczych mogą należeć: badanie krwi (morfologia, OB, CRP, poziom IgA), badanie moczu, biopsja skóry (w celu potwierdzenia obecności IgA w ścianach naczyń krwionośnych) i USG jamy brzusznej (aby wykluczyć wgłobienie jelita).
Leczenie PSH u Dzieci
Leczenie PSH jest zazwyczaj objawowe. Oznacza to, że skupia się na łagodzeniu objawów. W większości przypadków PSH ustępuje samoistnie w ciągu kilku tygodni. Ważne jest, aby zapewnić dziecku odpoczynek i odpowiednie nawodnienie.
Leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen, mogą być stosowane do łagodzenia bólu stawów i brzucha. W cięższych przypadkach, zwłaszcza gdy występują poważne problemy z nerkami, lekarz może zalecić kortykosteroidy (np. prednizon). Kortykosteroidy pomagają zmniejszyć stan zapalny i chronić nerki.
U dzieci z ciężkim zapaleniem nerek mogą być konieczne inne leki immunosupresyjne. W rzadkich przypadkach, gdy wystąpi wgłobienie jelita, konieczna jest interwencja chirurgiczna.
Monitorowanie i Rokowanie
Dzieci z PSH powinny być regularnie monitorowane przez lekarza. Ważne jest regularne badanie moczu, aby monitorować czynność nerek. W większości przypadków PSH ustępuje samoistnie i nie powoduje trwałych problemów. Jednak u niektórych dzieci mogą wystąpić nawroty choroby.
Rokowanie PSH jest na ogół dobre. Najpoważniejszym powikłaniem jest przewlekła choroba nerek, ale występuje ona rzadko. Większość dzieci z PSH wraca do zdrowia bez trwałych następstw. Regularne badania kontrolne są kluczowe, aby wcześnie wykryć i leczyć ewentualne powikłania.
Podsumowując, Plamica Schönleina-Henocha to choroba zapalna małych naczyń krwionośnych, która dotyka głównie dzieci. Objawy obejmują charakterystyczną wysypkę, bóle brzucha, bóle stawów i problemy z nerkami. Leczenie jest objawowe i skupia się na łagodzeniu objawów. Rokowanie jest na ogół dobre, ale ważne jest regularne monitorowanie, aby wcześnie wykryć i leczyć ewentualne powikłania.
