Pięć Pierwszych Ksiąg Starego Testamentu, zwane również Torą w judaizmie lub Pięcioksięgiem Mojżeszowym w tradycji chrześcijańskiej, stanowią fundament całej Biblii. To zbiór ksiąg, które opowiadają o początkach świata, ludzkości, Izraela i ustanowieniu przymierza z Bogiem. Poznanie tych ksiąg jest kluczowe dla zrozumienia zarówno Starego, jak i Nowego Testamentu.
Co to jest Pięcioksiąg?
Pięcioksiąg to inaczej pięć ksiąg. Są to: Księga Rodzaju, Księga Wyjścia, Księga Kapłańska, Księga Liczb i Księga Powtórzonego Prawa. Tradycyjnie uważa się, że autorem tych ksiąg jest Mojżesz, choć współcześni badacze Biblii wskazują na bardziej złożony proces redakcyjny.
Każda z tych ksiąg ma swoją specyfikę i odgrywa szczególną rolę w przekazywaniu historii i praw Izraela. Razem tworzą spójną narrację, która prowadzi od stworzenia świata do śmierci Mojżesza tuż przed wejściem do Ziemi Obiecanej.
Księga Rodzaju
Księga Rodzaju (hebr. Bereszit, "Na początku") opowiada o stworzeniu świata przez Boga. Mówi o stworzeniu Adama i Ewy, ich upadku i wygnaniu z Raju. Znajdziemy tu również historię potopu i Noego, wieży Babel, oraz dzieje patriarchów: Abrahama, Izaaka i Jakuba.
Szczególnie ważna jest historia Abrahama, z którym Bóg zawarł przymierze, obiecując mu liczne potomstwo i Ziemię Obiecaną. Abraham staje się wzorem wiary i posłuszeństwa Bogu, a jego potomkowie – naród wybrany.
Księga Rodzaju kładzie fundamenty pod teologię biblijną, przedstawiając Boga jako Stwórcę, Opiekuna i Zbawiciela. To tu widzimy pierwsze obietnice odkupienia po upadku człowieka.
Księga Wyjścia
Księga Wyjścia (hebr. Szemot, "Imiona") opowiada o wyjściu Izraelitów z niewoli egipskiej pod wodzą Mojżesza. To historia ucisku, cudownych znaków i plag, oraz przejścia przez Morze Czerwone. Najważniejszym wydarzeniem tej księgi jest otrzymanie przez Mojżesza Dekalogu (Dziesięciu Przykazań) na górze Synaj.
Księga Wyjścia opisuje również budowę Przybytku, przenośnego sanktuarium, w którym przechowywano Arkę Przymierza i gdzie Izraelici oddawali cześć Bogu. Ustanowienie Prawa Mojżeszowego i zawarcie przymierza z Bogiem na Synaju to fundamentalne wydarzenia dla tożsamości Izraela.
Księga Wyjścia ukazuje Bożą moc i wierność swoim obietnicom. To historia wyzwolenia i ustanowienia narodu Bożego.
Księga Kapłańska
Księga Kapłańska (hebr. Wajikra, "I zawołał") zawiera przepisy dotyczące kultu i ofiar, które Izraelici mieli składać Bogu. Znajdują się tu również zasady dotyczące czystości rytualnej, świąt i moralnego postępowania.
Centralnym motywem Księgi Kapłańskiej jest świętość Boga i konieczność zachowania czystości przed Nim. Księga ta szczegółowo opisuje role kapłanów i ich obowiązki w sprawowaniu kultu.
Choć przepisy zawarte w Księdze Kapłańskiej mogą wydawać się odległe od naszego życia, to jednak przekazują one ważne przesłanie o świętości, czystości i potrzebie pojednania z Bogiem.
Księga Liczb
Księga Liczb (hebr. Bamidbar, "Na pustyni") opisuje wędrówkę Izraelitów przez pustynię Synaj po wyjściu z Egiptu. Znajdziemy tu spisy ludności, przepisy dotyczące życia obozowego, a także relacje o buncie Izraelitów przeciwko Mojżeszowi i Bogu.
W Księdze Liczb widzimy ludzki brak wiary i ciągłe narzekanie, które opóźnia wejście do Ziemi Obiecanej. To również historia 40-letniej tułaczki, która miała oczyścić Izraelitów i przygotować ich na przyjęcie daru Ziemi.
Księga Liczb uczy o konsekwencjach grzechu i niewiary, ale także o Bożej cierpliwości i miłosierdziu.
Księga Powtórzonego Prawa
Księga Powtórzonego Prawa (hebr. Devarim, "Słowa") to pożegnalne mowy Mojżesza do Izraelitów tuż przed wejściem do Ziemi Obiecanej. Mojżesz przypomina im Prawo, wzywa do wierności Bogu i przestrzega przed bałwochwalstwem.
W Księdze Powtórzonego Prawa znajdujemy najważniejsze wyznanie wiary Izraela, Szema Israel ("Słuchaj, Izraelu"). To również księga, która podkreśla miłość Boga do Izraela i Jego pragnienie, aby naród żył zgodnie z Jego wolą.
Księga Powtórzonego Prawa stanowi testament Mojżesza i wezwanie do podjęcia decyzji – wyboru życia i błogosławieństwa poprzez posłuszeństwo Bogu, lub śmierci i przekleństwa poprzez odwrócenie się od Niego.
Znaczenie Pięcioksięgu
Pięcioksiąg ma fundamentalne znaczenie dla judaizmu i chrześcijaństwa. Jest to podstawa wiary i praktyki religijnej. Zawiera opowieści o stworzeniu, upadku, odkupieniu, przymierzu i prawie, które kształtują tożsamość wierzących.
Dla chrześcijan Pięcioksiąg jest ważny, ponieważ zapowiada nadejście Mesjasza i zapowiada Nowe Przymierze. Jezus Chrystus sam odwoływał się do Prawa i Proroków, ukazując, że przyszedł wypełnić Prawo, a nie je znieść.
Zrozumienie Pięcioksięgu pomaga nam lepiej zrozumieć Boży plan zbawienia, Jego charakter i wymagania. To klucz do interpretacji całej Biblii i życia zgodnego z wolą Bożą.
