Witaj! Przygotowujesz się do sprawdzianu z geografii dla klasy 5? Super! Ten przewodnik pomoże Ci uporządkować wiedzę. Skupimy się na odpowiedziach do ćwiczeń. Dasz radę!
Rozdział 1: Plan i Mapa
Orientacja w terenie
Pamiętasz, jak określamy kierunki świata? Mamy kierunki główne: północ (N), południe (S), wschód (E), i zachód (W).
Są też kierunki pośrednie: północny wschód (NE), północny zachód (NW), południowy wschód (SE), i południowy zachód (SW).
Jak znaleźć północ? Można użyć kompasu lub róży wiatrów na mapie.
Plan to uproszczony obraz terenu. Jest zazwyczaj duży i szczegółowy. Pokazuje budynki, ulice i inne obiekty.
Mapa to pomniejszony obraz Ziemi lub jej części. Używamy jej do przedstawienia większych obszarów. Ważna jest skala mapy! Mówi nam, ile razy teren został pomniejszony.
Skala Mapy
Skala liczbowa wygląda np. tak: 1:100 000. Oznacza to, że 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm (czyli 1 km) w rzeczywistości.
Skala mianowana wygląda np. tak: 1 cm – 1 km. Jest łatwa do odczytania.
Skala liniowa to graficzne przedstawienie skali. Można z niej odczytać odległość bezpośrednio.
Pamiętaj, że mniejsza skala (np. 1:1 000 000) pokazuje większy obszar, ale mniej szczegółowo. Większa skala (np. 1:10 000) pokazuje mniejszy obszar, ale bardzo szczegółowo.
Znaki umowne
Na mapach używamy znaków umownych, żeby przedstawić różne obiekty. Są to symbole, które oznaczają np. rzeki, lasy, miasta.
Musisz je znać! Sprawdź w ćwiczeniach, jakie znaki umowne występują najczęściej.
Rozdział 2: Powierzchnia Ziemi
Ukształtowanie terenu
Niziny to obszary położone nisko nad poziomem morza. Są płaskie lub lekko pofałdowane.
Wyżyny to obszary położone wyżej niż niziny. Mają pagórkowaty teren.
Góry to obszary o dużych wysokościach i stromych zboczach. Najwyższe góry w Polsce to Tatry.
Kotliny to obniżenia terenu otoczone wzniesieniami.
Pamiętaj o wysokości bezwzględnej (wysokość nad poziomem morza) i wysokości względnej (różnica wysokości między dwoma punktami).
Wody na Ziemi
Rzeki płyną od źródła do ujścia. Wisła to najdłuższa rzeka w Polsce.
Jeziora to naturalne zbiorniki wodne. Śniardwy i Mamry to największe jeziora w Polsce.
Morza to duże zbiorniki słonej wody. Morze Bałtyckie leży na północy Polski.
Oceany to ogromne zbiorniki słonej wody. Mamy Ocean Atlantycki, Ocean Spokojny (Pacyfik), Ocean Indyjski, Ocean Arktyczny i Ocean Południowy.
Lodowce to duże masy lodu. W Polsce nie mamy lodowców, ale są w górach wysokich, np. w Alpach.
Pogoda i Klimat
Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie. Zmienia się codziennie.
Klimat to charakterystyczny układ pogody na danym obszarze, obserwowany przez długi czas.
Składniki pogody to: temperatura powietrza, opady atmosferyczne (deszcz, śnieg, grad), wiatr, zachmurzenie.
W Polsce mamy klimat umiarkowany. Oznacza to, że mamy cztery pory roku: wiosnę, lato, jesień i zimę.
Rozdział 3: Polska – Moja Ojczyzna
Położenie Polski
Polska leży w Europie Środkowej. Graniczymy z siedmioma państwami.
Są to: Niemcy, Czechy, Słowacja, Ukraina, Białoruś, Rosja (Obwód Kaliningradzki) i Litwa.
Na północy Polska ma dostęp do Morza Bałtyckiego.
Podział administracyjny Polski
Polska podzielona jest na województwa. Jest ich 16.
Każde województwo ma swoją stolicę. Na przykład, stolicą województwa mazowieckiego jest Warszawa.
Symbole Narodowe
Flaga Polski jest biało-czerwona. Biały kolor symbolizuje czystość, a czerwony – odwagę i waleczność.
Godło Polski to biały orzeł w koronie na czerwonym tle.
Hymn Polski to Mazurek Dąbrowskiego. Śpiewamy go podczas ważnych uroczystości.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia. Pamiętaj o:
- Kierunkach świata i orientacji w terenie.
- Skali mapy i znakach umownych.
- Ukształtowaniu terenu w Polsce i rodzajach wód.
- Składnikach pogody i klimacie.
- Położeniu Polski i symbolach narodowych.
Teraz przejrzyj swoje zeszyty i ćwiczenia. Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś dobrze przygotowany/a!
