Kamienie na Szaniec to lektura obowiązkowa w szkole podstawowej. Często pojawia się na egzaminie ósmoklasisty. Sprawdzana jest wiedza z fabuły, znajomość bohaterów i problematyki utworu. Ważna jest też umiejętność argumentowania i formułowania własnych opinii. Rozprawka to jedna z form wypowiedzi, która może pojawić się na egzaminie.
Czym jest rozprawka?
Rozprawka to forma pisemna. Ma na celu przedstawienie argumentów. Argumenty te popierają tezę lub hipotezę. Teza to twierdzenie, które uważamy za słuszne. Hipoteza to przypuszczenie, które chcemy sprawdzić. Rozprawka ma strukturę. Składa się ze wstępu, rozwinięcia i zakończenia. Każda z tych części ma swoje zadanie.
Wstęp wprowadza w temat. Może zawierać definicję pojęcia. Może też zawierać krótkie streszczenie utworu. Najważniejsze jest sformułowanie tezy lub hipotezy. Teza powinna być jasna i konkretna. Hipoteza powinna być sformułowana w formie pytania. Wstęp powinien być krótki. Powinien zachęcać do dalszej lektury. Trzy, cztery zdania wystarczą.
Rozwinięcie to najważniejsza część rozprawki. Zawiera argumenty popierające tezę lub hipotezę. Każdy argument powinien być poparty przykładem. Przykład może pochodzić z lektury. Może też pochodzić z życia. Argumenty powinny być logiczne i uporządkowane. W rozwinięciu powinno znajdować się kilka akapitów. Każdy akapit powinien zawierać jeden argument. Liczba argumentów zależy od tematu rozprawki. Minimum trzy argumenty są zazwyczaj wymagane.
Zakończenie podsumowuje rozprawkę. Potwierdza tezę lub hipotezę. Może zawierać wnioski. Powinno być krótkie i zwięzłe. Zakończenie powinno nawiązywać do wstępu. Zamyka rozważania na dany temat. Trzy, cztery zdania wystarczą.
Przykładowy temat rozprawki
Czy Kamienie na Szaniec to powieść o bohaterstwie?
Wstęp
Kamienie na Szaniec to powieść Aleksandra Kamińskiego. Opowiada o losach grupy młodych ludzi. Działali oni w konspiracji podczas II wojny światowej. Powieść ukazuje ich walkę z okupantem. Pokazuje także ich poświęcenie i oddanie ojczyźnie. Uważam, że Kamienie na Szaniec to powieść o bohaterstwie.
Rozwinięcie
Po pierwsze, bohaterowie Kamieni na Szaniec podejmowali ryzyko. Robili to dla dobra Polski. Rudy, Zośka i Alek brali udział w akcjach sabotażowych. Kolportowali prasę podziemną. Przeprowadzali akcje dywersyjne. Groziło im za to aresztowanie i śmierć. Mimo to, nie wahali się. Byli gotowi poświęcić swoje życie. Ich postawa świadczy o ogromnej odwadze i bohaterstwie. Akcja pod Arsenałem to doskonały przykład ich bohaterstwa. Narażając własne życie, odbili Rudego z rąk gestapo.
Po drugie, bohaterowie Kamieni na Szaniec byli wierni swoim ideałom. Kierowali się wartościami. Patriotyzm, przyjaźń i lojalność były dla nich najważniejsze. Nie zdradzili swoich przekonań. Nawet w obliczu tortur. Rudy, mimo okrutnego traktowania przez gestapo, nie wydał swoich przyjaciół. To dowód jego niezłomności i bohaterstwa. Jego postawa jest przykładem dla innych.
Po trzecie, bohaterowie Kamieni na Szaniec stanowili wzór do naśladowania. Inspirowali innych do walki. Pokazywali, że nawet w najtrudniejszych czasach można zachować godność. Można też walczyć o swoje przekonania. Ich postawa miała ogromny wpływ na morale społeczeństwa. Dodawała siły do dalszego oporu. Ich działalność była niezwykle ważna. Podtrzymywała ducha walki wśród Polaków.
Zakończenie
Podsumowując, uważam, że Kamienie na Szaniec to powieść o bohaterstwie. Argumenty, które przedstawiłem, potwierdzają moją tezę. Bohaterowie powieści ryzykowali życiem. Byli wierni ideałom. Stanowili wzór do naśladowania. Ich postawa zasługuje na podziw. Pamięć o nich powinna być przekazywana kolejnym pokoleniom.
Wskazówki
Przed napisaniem rozprawki, dokładnie przeczytaj lekturę. Zwróć uwagę na motywy postępowania bohaterów. Zastanów się nad problematyką utworu. Zrób notatki. Wypisz argumenty, które potwierdzają twoją tezę lub hipotezę. Do każdego argumentu dobierz odpowiedni przykład. Ułóż plan rozprawki. Przemyśl, jak rozpoczniesz i zakończysz swoją wypowiedź.
Pisz językiem poprawnym i zrozumiałym. Unikaj powtórzeń. Używaj synonimów. Dbaj o ortografię i interpunkcję. Pamiętaj o akapitach. Każdy akapit powinien zawierać jedną myśl. Staraj się pisać konkretnie i zwięźle. Nie odbiegaj od tematu. Pilnuj czasu. Na egzaminie masz ograniczony czas na napisanie rozprawki. Ćwicz pisanie rozprawek przed egzaminem. To pomoże Ci nabrać wprawy. Ułatwi Ci to pisanie na egzaminie.
Zwróć uwagę na słownictwo. Unikaj potocznych zwrotów. Używaj słów i wyrażeń charakterystycznych dla rozprawki. Na przykład: "Po pierwsze...", "Po drugie...", "Podsumowując...", "Moim zdaniem...", "Uważam, że...". Używaj cytatów z lektury. Cytaty uwiarygadniają Twoje argumenty. Pamiętaj o cudzysłowie. Podaj autora i tytuł utworu, z którego pochodzi cytat.
Przed oddaniem pracy, przeczytaj ją uważnie. Sprawdź, czy nie ma błędów. Popraw ewentualne błędy. Upewnij się, że Twoja rozprawka jest zrozumiała i spójna. Sprawdź, czy spełnia wszystkie wymagania formalne. Napisanie dobrej rozprawki wymaga czasu i pracy. Ale z pewnością jest to umiejętność, którą warto opanować. Przyda się nie tylko na egzaminie ósmoklasisty. Będzie przydatna również w dalszej edukacji.
