XVII wiek w Europie, to okres burzliwych zmian. Dotyczyły one polityki, gospodarki, kultury i nauki.
Europa w XVII Wieku: Wprowadzenie
Zacznijmy od podstaw. Co to w ogóle jest wiek XVII? To po prostu lata 1601-1700. Łatwo zapamiętać. Wyobraź sobie, że masz książkę o historii. Ten rozdział opowiada o tym, co działo się w Europie w tych stu latach. Dużo się wtedy działo, oj dużo!
Kluczowe pojecia
Zanim zagłębimy się w szczegóły, musimy ustalić kilka ważnych definicji. Pomyśl o tym jak o słowniczku. Te słowa będą się ciągle pojawiać. Lepiej je zrozumieć na początku. To ułatwi nam wszystko.
Absolutyzm to system rządów, w którym władca ma nieograniczoną władzę. Czyli król albo cesarz robi, co chce. Nie musi się nikogo pytać o zdanie. Wyobraź sobie, że jesteś szefem kuchni i możesz dodawać do zupy wszystko, co ci się podoba. Nikt nie może ci tego zabronić. To trochę tak jak absolutyzm.
Merkantylizm to polityka gospodarcza, która zakłada, że bogactwo państwa zależy od ilości kruszcu (złota i srebra) w skarbie. Państwo stara się eksportować (sprzedawać za granicę) więcej towarów niż importować (kupować z zagranicy). Wyobraź sobie, że masz skarbonkę. Chcesz, żeby było w niej coraz więcej pieniędzy. Więc starasz się więcej zarabiać (eksportować) niż wydawać (importować). To jest trochę jak merkantylizm.
Barok to epoka w sztuce i kulturze, która charakteryzuje się przepychem, dynamizmem i emocjonalnością. Wyobraź sobie tort urodzinowy. Jest wysoki, bogato zdobiony, pełen kolorów i słodkości. To jest trochę jak barok. W architekturze to pełno zdobień, w muzyce – dramatyczne melodie.
Ważne Wydarzenia Polityczne
Wiek XVII był pełen wojen i konfliktów. Jednym z najważniejszych wydarzeń była wojna trzydziestoletnia (1618-1648). To był ogromny konflikt, który dotknął prawie całą Europę. Wyobraź sobie, że twoja klasa podzieliła się na dwie grupy, które się ze sobą kłócą. A potem w tę kłótnię włączają się inne klasy. To trochę tak, jak wojna trzydziestoletnia. Przyczyn było wiele, między innymi spory religijne i walka o władzę. Zakończyła się pokojem westfalskim, który zmienił mapę Europy i osłabił pozycję Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
W Anglii doszło do rewolucji angielskiej (1642-1651). To był konflikt między królem Karolem I a parlamentem. Król chciał rządzić absolutnie, a parlament się z tym nie zgadzał. Skończyło się ścięciem króla i ustanowieniem republiki. Wyobraź sobie, że masz spór z rodzicami o to, ile masz obowiązków w domu. Ty uważasz, że masz ich za dużo, a rodzice, że za mało. To jest trochę tak jak rewolucja angielska. Potem, co prawda, monarchia wróciła, ale parlament zyskał większą władzę.
We Francji umacniał się absolutyzm. Król Ludwik XIV, zwany Królem Słońce, był przykładem władcy absolutnego. Uważał, że państwo to on. Miał ogromną władzę i otaczał się przepychem. Wyobraź sobie, że jesteś królem twojego pokoju. Możesz robić, co chcesz, nikt ci nic nie zabroni. To trochę tak, jak Ludwik XIV.
Gospodarka w XVII Wieku
W gospodarce dominował merkantylizm. Państwa dążyły do zgromadzenia jak największej ilości kruszcu. Ważny był rozwój handlu i manufaktur. Manufaktury to warsztaty, w których produkcja odbywała się ręcznie, ale na większą skalę niż w rzemiośle. Wyobraź sobie, że twoja mama piecze ciasto na urodziny. Najpierw sama miesza składniki, potem wkłada ciasto do piekarnika. To jest trochę jak manufaktura.
Kolonizacja odgrywała coraz większą rolę. Europejczycy zakładali kolonie w Ameryce, Azji i Afryce. Kolonie dostarczały surowców i stanowiły rynki zbytu dla europejskich towarów. Wyobraź sobie, że twoja klasa założyła filię w innej szkole. Ta filia dostarcza wam materiały do projektu. To trochę tak, jak kolonie.
Kultura i Nauka w XVII Wieku
W kulturze dominował barok. W architekturze budowano wspaniałe pałace i kościoły. W malarstwie królowały dramatyczne kompozycje i bogata kolorystyka. Wyobraź sobie, że idziesz do teatru na przedstawienie. Scena jest bogato udekorowana, kostiumy są kolorowe, a muzyka jest głośna i emocjonalna. To jest trochę jak barok.
W nauce dokonywano ważnych odkryć. Galileusz potwierdził teorię heliocentryczną Mikołaja Kopernika. Isaac Newton sformułował prawo powszechnego ciążenia. Wyobraź sobie, że rozwiązujesz trudną zagadkę. To jest trochę tak, jak odkrycia naukowe. Zmieniają one nasze postrzeganie świata. To dzięki takim ludziom jak Newton, wiemy dlaczego jabłko spada z drzewa.
Wiek XVII to także rozwój filozofii. René Descartes sformułował zasadę "Myślę, więc jestem". Był on racjonalistą, czyli uważał, że rozum jest najważniejszym źródłem wiedzy. Wyobraź sobie, że zastanawiasz się nad sensem życia. To jest trochę tak, jak filozofia. Starasz się zrozumieć świat i swoje miejsce w nim.
Europa Wschodnia w XVII Wieku
Warto wspomnieć o sytuacji w Europie Wschodniej. Rzeczpospolita Obojga Narodów przeżywała kryzys. Osłabienie władzy królewskiej i wewnętrzne konflikty doprowadziły do wojen z sąsiadami (m.in. Szwecją – potop szwedzki, Rosją, Turcją). Wyobraź sobie, że twój dom jest podzielony na kilka skłóconych ze sobą rodzin. Dom traci na sile i staje się łatwym celem dla złodziei. To trochę tak, jak Rzeczpospolita w XVII wieku.
Rosja umacniała swoją pozycję. Za panowania dynastii Romanowów państwo się rozszerzało i centralizowało. Wyobraź sobie, że twoja klasa staje się coraz bardziej popularna i zaczyna dominować w szkole. To trochę tak, jak Rosja w XVII wieku.
Podsumowując, XVII wiek był okresem dynamicznych zmian w Europie. Wojny, rewolucje, odkrycia naukowe i nowe prądy w kulturze ukształtowały współczesny obraz kontynentu. Zrozumienie tego okresu jest kluczowe do zrozumienia późniejszej historii Europy i świata.
