Hej czwartoklasisto! Przygotowujesz się do Diagnozy z Języka Polskiego? Super! Pomożemy Ci zrozumieć trudne zagadnienia.
Części mowy: Bohaterowie językowej drużyny
Wyobraź sobie, że język polski to drużyna. Każdy zawodnik ma swoją rolę. To są właśnie części mowy!
Rzeczownik: Kapitan drużyny
Rzeczownik to jak kapitan. Mówi nam, kto? co? Istnieje. Na przykład: pies, dom, mama, szkoła.
Myśl o rzeczowniku jak o etykiecie. Przyklejasz ją do każdej rzeczy, osoby, miejsca.
Zobacz na rysunek jabłka. Co widzisz? Jabłko! To jest rzeczownik.
Czasownik: Aktywny zawodnik
Czasownik pokazuje, co się dzieje. Co ktoś robi? To tak jak akcja na boisku! Co robi? Co się dzieje? Biega, czyta, śpi, skacze.
Pomyśl o filmie. Każda scena to czasownik w akcji!
Wyobraź sobie, że ktoś maluje. Co robi? Maluje! To jest czasownik.
Przymiotnik: Dekorator i stylista
Przymiotnik opisuje, jaki jest rzeczownik. Kolor, kształt, cechy. To jakby dekorator drużyny! Jaki? Jaka? Jakie? Czerwony, wysoki, mądry, ładny.
Przymiotnik dodaje szczegółów. Sprawia, że obraz jest pełniejszy.
Widzisz lody? Jakie są? Słodkie, zimne, pyszne! To przymiotniki.
Przysłówek: Trener szybkości i dokładności
Przysłówek mówi, jak coś się robi. Opisuje czasownik. To jak trener, który dba o tempo akcji! Jak? Kiedy? Gdzie? Szybko, wolno, wczoraj, tutaj.
Przysłówek precyzuje, jak wykonujemy daną czynność.
Ktoś biegnie. Jak biegnie? Szybko! To jest przysłówek.
Liczebnik: Statystyk i analityk
Liczebnik mówi, ile czegoś jest. Ile osób, przedmiotów? To jak statystyk sportowy! Ile? Który z kolei? Jeden, dwa, pierwszy, piąty.
Liczebnik pozwala nam policzyć i uporządkować.
Masz cukierki. Ile ich jest? Trzy! To jest liczebnik.
Zaimek: Zastępca i dubler
Zaimek zastępuje rzeczownik, przymiotnik lub liczebnik. Chroni nas przed powtarzaniem! Ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni, one, mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, ich, ten, tamten, który, jaki, ile, kto, co, siebie, się.
Wyobraź sobie, że masz dublera w filmie. Zaimek to taki dubler!
Zamiast pisać: "Ala lubi lody. Ala je często.", możesz napisać: "Ala lubi lody. Ona je często."
Przyimek: Spoiwo i łącznik
Przyimek łączy wyrazy w zdaniu. Tworzy związki. To jak spoiwo, które trzyma wszystko razem! Na, pod, nad, w, z, do, od, przy, obok, u, dla, koło, około, bez, przez, po, za, między.
Przyimek określa położenie, kierunek.
Książka leży na stole. Kot siedzi pod krzesłem.
Spójnik: Most między myślami
Spójnik łączy zdania lub części zdania. To most łączący dwie krainy! i, oraz, albo, lub, ani, ni, a, więc, zatem, dlatego, że, bo, choć, jednak, ale.
Spójnik wskazuje na związek między myślami.
Pójdę do kina i kupię popcorn. Chcę iść na spacer, ale pada deszcz.
Wykrzyknik: Emocjonalny komunikat
Wykrzyknik wyraża emocje. Radość, smutek, zdziwienie. To krzyk serca! Ach!, Och!, Hej!, Brawo!, Fuj!, Psst!.
Wykrzyknik wyraża nagłe uczucia.
Brawo! Udało się! Ojej! Co się stało?
Rodzaje zdań: Budujemy wiadomości
Zdania to jak budowle. Różnią się formą i celem.
Oznajmujące: Informacja
Zdanie oznajmujące przekazuje informację. Coś się stało. Koniec kropką! Kropka na końcu.
Opowiadamy o faktach.
Dzisiaj jest ładna pogoda.
Pytające: Poszukiwanie odpowiedzi
Zdanie pytające zadaje pytanie. Czego chcemy się dowiedzieć? Znak zapytania! Znak zapytania na końcu.
Szukamy informacji.
Czy lubisz lody?
Rozkazujące: Wydajemy polecenia
Zdanie rozkazujące wydaje polecenie. Coś ma być zrobione! Wykrzyknik lub kropka. Wykrzyknik lub kropka na końcu.
Rozkazujemy, prosimy, radzimy.
Umyj ręce! Bądź grzeczny.
Wykrzyknikowe: Wyrażamy emocje
Zdanie wykrzyknikowe wyraża silne emocje. Radość, zaskoczenie. Wykrzyknik! Wykrzyknik na końcu.
Dajemy upust uczuciom.
Ale piękny widok!
Ortografia: Pamiętaj o zasadach!
Ortografia to zbiór zasad pisania. Dzięki niej wszyscy rozumiemy, co czytamy.
"Ó" i "U": Która literka wybrać?
"Ó" wymienne na "o", "e" lub "a". Sprawdź, czy da się wymienić! Np. *Stół* bo *stoły*.
"U" na początku wyrazu. Np. Ulica, Uśmiech. Ale pamiętaj o wyjątkach!
"Ż" i "RZ": Szukamy krewnych!
"Ż" wymienne na "z", "s", "dz", "h". Np. Książka bo księga.
"RZ" po "p", "b", "t", "d", "k", "g", "w", "j". Np. Grzegorz, Drzewo. Ale znowu, uwaga na wyjątki!
Pamiętaj! Ćwiczenie czyni mistrza. Im więcej czytasz i piszesz, tym lepiej zapamiętasz zasady ortografii.
Powodzenia na Diagnozie z Języka Polskiego! Pamiętaj, że najważniejsze to czytać ze zrozumieniem i nie stresować się!
