Chmiel Nik Psychologia Pracy I Organizacji

Written by Margaret Weigel
Updated at: 16 June 2025

Witaj! Przygotowujesz się do egzaminu z Psychologii Pracy i Organizacji opartej na książce Chmiela? Super! Ten przewodnik pomoże Ci usystematyzować wiedzę i poczuć się pewniej.

Wprowadzenie do Psychologii Pracy i Organizacji

Na początek, przypomnijmy sobie, czym właściwie zajmuje się ta dziedzina. To nauka o zachowaniu ludzi w środowisku pracy.

Definicja i Cele

Psychologia Pracy i Organizacji bada, jak ludzie myślą, czują i działają w pracy. Analizuje też, jak organizacje wpływają na jednostki i odwrotnie.

Główne cele to: zwiększenie efektywności pracy, poprawa satysfakcji pracowników i dbanie o ich zdrowie psychiczne.

Obszary Zainteresowań

Psychologia Pracy i Organizacji obejmuje szeroki zakres zagadnień, m.in.:

Rekrutacja i selekcja pracowników
Szkolenia i rozwój zawodowy
Motywacja i zaangażowanie w pracy
Przywództwo i zarządzanie
Komunikacja w organizacji
Kultura organizacyjna
Ergonomia i bezpieczeństwo pracy
Stres w pracy i wypalenie zawodowe

Główne Koncepcje i Teorie

Teraz przejdźmy do kluczowych koncepcji, które często pojawiają się na egzaminach.

Motywacja w Pracy

Motywacja to siła napędzająca nasze działania. W kontekście pracy, chodzi o to, co skłania nas do wysiłku i zaangażowania.

Ważne teorie motywacji:

Hierarchia potrzeb Maslowa: Od potrzeb fizjologicznych po samorealizację.
Teoria dwuczynnikowa Herzberga: Czynniki higieny (np. płaca) i motywatory (np. możliwość rozwoju).
Teoria oczekiwań Vrooma: Motywacja zależy od przekonania, że wysiłek prowadzi do sukcesu, a sukces do nagrody.
Teoria sprawiedliwości Adamsa: Porównywanie własnego wkładu i nagród z wkładem i nagrodami innych.

Przywództwo

Przywództwo to proces wpływania na innych, aby osiągnąć wspólne cele.

Różne style przywództwa:

Przywództwo transformacyjne: Inspiruje i motywuje podwładnych.
Przywództwo transakcyjne: Opiera się na nagrodach i karach.
Przywództwo charyzmatyczne: Wykorzystuje osobisty urok i wizję.
Przywództwo służebne: Skupia się na potrzebach podwładnych.

Stres w Pracy

Stres to reakcja organizmu na wymagania środowiska. W pracy może wynikać z nadmiaru obowiązków, presji czasu, konfliktów z innymi.

Źródła stresu w pracy (stresory):

Przeciążenie pracą
Niedociążenie pracą
Ambiguitas roli
Konflikt roli
Mobbing

Sposoby radzenia sobie ze stresem (strategie radzenia sobie):

Radzenie sobie skoncentrowane na problemie
Radzenie sobie skoncentrowane na emocjach
Radzenie sobie skoncentrowane na unikaniu

Kultura Organizacyjna

Kultura organizacyjna to zbiór wartości, norm i przekonań, które kształtują zachowania ludzi w organizacji.

Elementy kultury organizacyjnej:

Artefakty (np. logo, wystrój biura)
Wartości wyznawane
Założenia podstawowe

Rekrutacja i Selekcja

Rekrutacja to proces pozyskiwania kandydatów do pracy. Selekcja to wybór najlepszego kandydata.

Metody selekcji:

Analiza dokumentów aplikacyjnych (CV, list motywacyjny)
Testy psychologiczne
Wywiady kwalifikacyjne
Assessment Center

Wybrane Zagadnienia Specjalistyczne

Czas na kilka bardziej szczegółowych tematów.

Ergonomia

Ergonomia to nauka o dostosowaniu środowiska pracy do możliwości i ograniczeń człowieka. Ma na celu poprawę bezpieczeństwa, komfortu i efektywności pracy.

Aspekty ergonomii:

Ergonomia fizyczna (np. odpowiednie krzesło, oświetlenie)
Ergonomia poznawcza (np. projektowanie interfejsów)
Ergonomia organizacyjna (np. organizacja czasu pracy)

Wypalenie Zawodowe

Wypalenie zawodowe to stan wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji i obniżonego poczucia osiągnięć osobistych. Często dotyka osoby pracujące w zawodach wymagających kontaktu z ludźmi.

Objawy wypalenia zawodowego:

Wyczerpanie emocjonalne
Depersonalizacja (cynizm wobec klientów/współpracowników)
Obniżone poczucie osiągnięć osobistych

Podsumowanie

Pamiętaj! Psychologia Pracy i Organizacji to szeroka dziedzina. Kluczem do sukcesu na egzaminie jest zrozumienie podstawowych koncepcji i umiejętność ich zastosowania w praktyce.

Najważniejsze punkty do zapamiętania: