Witaj w świecie chemii! Dziś zajmiemy się powietrzem i jego składem. Poznamy też przemiany, jakim powietrze ulega.
Skład Powietrza
Powietrze, którym oddychamy, to mieszanina gazów. To nie jest jedna substancja.
Główne składniki
Głównym składnikiem powietrza jest azot. Stanowi około 78% objętości powietrza. Jego symbol chemiczny to N2.
Kolejnym ważnym składnikiem jest tlen. To około 21% objętości powietrza. Oddychamy nim! Jego symbol chemiczny to O2.
Pozostałe składniki
Oprócz azotu i tlenu, w powietrzu znajdują się inne gazy. Należą do nich:
- Argon (Ar) - gaz szlachetny.
- Dwutlenek węgla (CO2) - powstaje podczas spalania i oddychania.
- Gazy szlachetne (np. neon, hel) - występują w niewielkich ilościach.
- Para wodna (H2O) - jej ilość zależy od wilgotności powietrza.
W powietrzu znajdują się również zanieczyszczenia. Są to np. pyły, dymy i gazy powstałe w wyniku działalności człowieka.
Rodzaje Przemian
Powietrze i jego składniki mogą ulegać różnym przemianom. To procesy, w których zmienia się skład lub właściwości substancji.
Przemiany fizyczne
W przemianach fizycznych zmienia się stan skupienia. Zmiana nie wpływa na skład chemiczny substancji. Przykładem jest skraplanie pary wodnej w powietrzu.
Skraplanie to przejście ze stanu gazowego (para wodna) w stan ciekły (woda). Innym przykładem jest zamarzanie wody, która jest w powietrzu (np. szron).
Inne przykłady to:
- Topnienie
- Wrzenie
- Sublimacja
- Resublimacja
Przemiany chemiczne
W przemianach chemicznych powstają nowe substancje. Zmienia się skład chemiczny. Przykładem jest spalanie.
Spalanie to gwałtowna reakcja tlenu z inną substancją. Powstają nowe substancje, np. dwutlenek węgla i woda. Przykładem jest spalanie drewna w ognisku.
Reakcja spalania to przykład przemiany chemicznej. Inne przykłady to:
- Korozja (rdzewienie żelaza). Żelazo reaguje z tlenem i wodą z powietrza. Powstaje rdza.
- Oddychanie. Organizmy pobierają tlen z powietrza. Wytwarzają dwutlenek węgla i wodę.
- Fotosynteza. Rośliny pobierają dwutlenek węgla z powietrza. Wytwarzają tlen i glukozę.
Przykłady Przemian Powietrza w Życiu Codziennym
Przemiany powietrza zachodzą wszędzie wokół nas. Często nie zdajemy sobie z tego sprawy.
Oddychanie
Oddychanie to podstawowy proces życiowy. Pobieramy tlen z powietrza. Wydychamy dwutlenek węgla.
W naszych komórkach zachodzi reakcja chemiczna. Tlen reaguje z glukozą. Powstaje energia, dwutlenek węgla i woda.
Ognisko
Podczas palenia ogniska zachodzi spalanie drewna. Drewno reaguje z tlenem z powietrza. Powstaje ciepło, światło, dwutlenek węgla i popiół.
Gotowanie
Podczas gotowania wody zachodzi parowanie. Woda przechodzi ze stanu ciekłego w stan gazowy (parę wodną). Para wodna unosi się w powietrzu.
Rdza
Rdzewienie to przykład korozji. Żelazo reaguje z tlenem i wodą z powietrza. Powstaje rdza, która niszczy metal.
Znaczenie Składników Powietrza
Każdy składnik powietrza ma swoje znaczenie.
Tlen
Tlen jest niezbędny do oddychania. Podtrzymuje procesy spalania. Bez tlenu nie byłoby życia.
Azot
Azot jest składnikiem białek. Wpływa na wzrost roślin. Stosowany jest w produkcji nawozów.
Dwutlenek węgla
Dwutlenek węgla jest niezbędny do fotosyntezy. Rośliny wykorzystują go do produkcji pokarmu. Nadmiar dwutlenku węgla w atmosferze powoduje efekt cieplarniany.
Podsumowanie
Poznaliśmy skład powietrza. Dowiedzieliśmy się, że powietrze to mieszanina gazów. Najważniejsze z nich to azot i tlen.
Omówiliśmy rodzaje przemian, jakim ulega powietrze. Zrozumieliśmy różnicę między przemianami fizycznymi a chemicznymi.
Widzimy, że chemia jest wszędzie wokół nas. Rozumienie tych podstawowych pojęć pomaga nam lepiej zrozumieć świat.
