Witaj! Przygotowujesz się do sprawdzianu z biologii, klasa 5? Super! Razem damy radę. Ten przewodnik pomoże Ci uporządkować wiedzę z zeszytu ćwiczeń.
Dział 1: Poznawanie przyrody
Co to jest przyroda?
Przyroda to wszystko, co nas otacza. Zarówno rzeczy ożywione, jak i nieożywione.
Przykłady przyrody ożywionej: rośliny, zwierzęta, ludzie.
Przykłady przyrody nieożywionej: skały, woda, powietrze.
Pamiętaj! Przyroda ożywiona potrzebuje do życia: wody, powietrza, pokarmu i odpowiedniej temperatury.
Metody badania przyrody
Obserwacja to uważne przyglądanie się. Możemy obserwować zwierzęta w lesie lub rośliny w ogrodzie.
Doświadczenie to zaplanowane działanie, żeby sprawdzić jakąś tezę. Na przykład, czy roślina potrzebuje światła, aby rosnąć.
Pomiar to określanie wielkości. Mierzymy temperaturę, wagę, długość.
Używamy różnych narzędzi: lupa, mikroskop, termometr, waga.
Zawsze notuj wyniki! Zapisuj wszystko w zeszycie.
Bezpieczeństwo w pracowni przyrodniczej
Zawsze słuchaj nauczyciela! Wykonuj polecenia dokładnie.
Używaj sprzętu ostrożnie! Nie biegaj z nożyczkami.
Nie dotykaj nieznanych substancji! Mogą być niebezpieczne.
Po skończonej pracy posprzątaj! Umyj ręce.
Dział 2: Różnorodność roślin
Budowa rośliny
Roślina składa się z: korzenia, łodygi, liści i kwiatu (nie zawsze).
Korzeń utrzymuje roślinę w ziemi. Pobiera wodę i sole mineralne.
Łodyga transportuje wodę i substancje odżywcze. Podtrzymuje liście i kwiaty.
Liście wytwarzają pokarm w procesie fotosyntezy. Pochłaniają dwutlenek węgla i wydzielają tlen.
Kwiat służy do rozmnażania. Powstają z niego owoce i nasiona.
Funkcje życiowe roślin
Odżywianie się (fotosynteza). Rośliny same wytwarzają pokarm.
Oddychanie. Rośliny pobierają tlen i wydzielają dwutlenek węgla (tak jak my!).
Rozmnażanie. Powstawanie nowych roślin.
Reagowanie na bodźce. Rośliny rosną w kierunku światła.
Rodzaje roślin
Drzewa mają jedną grubą łodygę – pień.
Krzewy mają kilka łodyg.
Rośliny zielne mają miękką łodygę.
Zwróć uwagę na różnice między drzewami liściastymi i iglastymi!
Dział 3: Różnorodność zwierząt
Budowa zwierząt
Zwierzęta mają różne narządy: serce, płuca, żołądek.
Podział na kręgowce i bezkręgowce. Kręgowce mają szkielet wewnętrzny z kręgosłupem. Bezkręgowce nie mają kręgosłupa.
Przykłady kręgowców: ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki.
Przykłady bezkręgowców: owady, pajęczaki, ślimaki.
Funkcje życiowe zwierząt
Odżywianie się. Zwierzęta jedzą rośliny lub inne zwierzęta.
Oddychanie. Zwierzęta pobierają tlen i wydzielają dwutlenek węgla.
Rozmnażanie. Powstawanie nowych zwierząt.
Ruch. Zwierzęta poruszają się, żeby zdobyć pokarm lub uciec przed niebezpieczeństwem.
Reagowanie na bodźce. Zwierzęta widzą, słyszą, czują zapach.
Rodzaje zwierząt
Ssaki karmią młode mlekiem.
Ptaki mają pióra i skrzydła.
Ryby żyją w wodzie i oddychają skrzelami.
Płazy żyją na lądzie i w wodzie. Składają jaja w wodzie.
Gady mają suchą skórę pokrytą łuskami.
Dział 4: Grzyby i bakterie
Grzyby
Grzyby nie są ani roślinami, ani zwierzętami! Stanowią odrębne królestwo.
Grzyby odżywiają się martwą materią organiczną (saprofity) lub żyją w symbiozie z innymi organizmami (symbionty).
Budowa grzyba: kapelusz i trzon. Pod ziemią znajduje się grzybnia.
Pamiętaj! Niektóre grzyby są jadalne, a niektóre trujące!
Bakterie
Bakterie to bardzo małe, jednokomórkowe organizmy.
Występują wszędzie: w powietrzu, w wodzie, w glebie, na powierzchni przedmiotów.
Niektóre bakterie są pożyteczne (np. w produkcji jogurtów), a niektóre szkodliwe (powodują choroby).
Dbałość o higienę pomaga zapobiegać chorobom wywoływanym przez bakterie.
Dział 5: Człowiek i środowisko
Wpływ człowieka na środowisko
Człowiek wpływa na środowisko pozytywnie i negatywnie.
Pozytywny wpływ: ochrona przyrody, sadzenie drzew, recykling.
Negatywny wpływ: zanieczyszczenie powietrza i wody, wycinanie lasów, kłusownictwo.
Ochrona przyrody
Ochrona przyrody to dbanie o rośliny, zwierzęta i całe środowisko.
Parki narodowe i rezerwaty przyrody to obszary chronione.
Segregacja śmieci i oszczędzanie wody to ważne działania na rzecz ochrony środowiska.
Każdy z nas może przyczynić się do ochrony przyrody! Zaczynając od małych kroków, jak np. gaszenie światła wychodząc z pokoju.
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze zagadnienia. Pamiętaj o:
- Różnicy między przyrodą ożywioną i nieożywioną.
- Budowie roślin i zwierząt.
- Funkcjach życiowych roślin i zwierząt.
- Znaczeniu grzybów i bakterii.
- Wpływie człowieka na środowisko i sposobach jego ochrony.
Powodzenia na sprawdzianie! Jesteś dobrze przygotowany/przygotowana! Pamiętaj, żeby czytać pytania uważnie i odpowiadać spokojnie. Dasz radę!
