Wyobraź sobie: jesteś Ania.
Idziesz na wycieczkę w góry.
Nagle... napotykasz coś ciekawego.
Co to takiego? Pionowa szczelina!
Co to jest szczelina?
Szczelina to po prostu pęknięcie.
Myśl o niej jak o długiej, wąskiej dziurze.
Możesz zobaczyć szczeliny na ścianach budynków.
Czasami pojawiają się na chodnikach.
Nawet w ziemi po suszy.
Szczelina to po polsku crack lub fissure po angielsku.
Pionowa, czyli jaka?
Pionowa oznacza, że biegnie w górę i w dół.
Myśl o linii prostej, która idzie od sufitu do podłogi.
Albo o stojącym słupie.
Przeciwieństwem pionowej jest pozioma.
Linia horyzontu jest pozioma.
Podłoga w pokoju jest pozioma.
Więc pionowa szczelina to pęknięcie, które biegnie w górę i w dół.
Szczeliny w górach
W górach szczeliny są bardzo częste.
Powstają na wiele sposobów.
Zmiany temperatury to jedna z przyczyn.
Woda zamarza w szczelinach i rozszerza się.
To powoduje, że skała pęka.
Ruchy tektoniczne też są ważne.
Płyty tektoniczne przesuwają się.
To tworzy naprężenia w skałach i powoduje pęknięcia.
Erozja również przyczynia się do powstawania szczelin.
Wiatr i deszcz stopniowo niszczą skały.
Ania i jej szczelina
Wracając do Ani.
Ania idzie sobie w górach i widzi długą, pionową szczelinę w skale.
Co powinna zrobić?
Przede wszystkim, zachować ostrożność.
Nie podchodzić zbyt blisko krawędzi.
Sprawdzić, czy skała wokół jest stabilna.
Szczeliny mogą być niebezpieczne.
Skała wokół nich może być krucha.
Może dojść do osunięcia.
Jeśli Ania jest doświadczonym wędrowcem, może spróbować zbadać szczelinę.
Ale tylko z odpowiednim sprzętem i wiedzą.
W innym przypadku, najlepiej ominąć szczelinę.
Rodzaje szczelin górskich
Istnieje wiele rodzajów szczelin w górach.
Mogą być małe i płytkie.
Mogą być też głębokie i szerokie.
Niektóre szczeliny są wypełnione wodą.
Inne są suche i piaszczyste.
Czasami w szczelinach rosną rośliny.
Mogą w nich żyć zwierzęta.
Seraki to bloki lodowe powstające w wyniku pęknięć na lodowcach.
Bergschrund to szczelina brzeżna, tworząca się na styku lodowca i skały.
Znaczenie szczelin
Szczeliny w górach są ważne z wielu powodów.
Wpływają na krajobraz.
Tworzą unikalne formacje skalne.
Są siedliskiem dla roślin i zwierząt.
Mają wpływ na stabilność zboczy górskich.
Mogą być niebezpieczne dla turystów.
Dlatego ważne jest, aby zachować ostrożność w górach.
Podsumowanie
Ania na wycieczce w góry napotkała pionową szczelinę.
Szczelina to pęknięcie w skale.
Pionowa oznacza, że biegnie w górę i w dół.
Szczeliny powstają w wyniku zmian temperatury, ruchów tektonicznych i erozji.
Mogą być niebezpieczne, więc trzeba zachować ostrożność.
Są ważnym elementem krajobrazu górskiego.
Pamiętaj o bezpieczeństwie w górach!
Zapamiętaj
Szczelina - Pęknięcie w skale.
Pionowa - Biegnąca w górę i w dół.
Erozja - Niszczenie skał przez wiatr, wodę i inne czynniki.
Tektonika - Ruch płyt litosfery ziemskiej.
