Zjednoczenie Włoch i Niemiec to kluczowe momenty XIX-wiecznej historii Europy. Obydwa procesy doprowadziły do powstania silnych państw narodowych. Zmieniły one układ sił na kontynencie.
Zjednoczenie Włoch
Risorgimento, czyli Odrodzenie, to włoski ruch zjednoczeniowy. Dążył do połączenia rozdrobnionych państewek. Idee narodowe rozbudził Napoleon Bonaparte. Włochy po jego upadku pozostawały podzielone.
Kluczowe postacie to Giuseppe Mazzini, Giuseppe Garibaldi i Camillo Benso di Cavour. Mazzini był ideologiem i założycielem organizacji Młode Włochy. Garibaldi, charyzmatyczny dowódca, poprowadził wyprawę tysiąca czerwonych koszul na Sycylię i do Neapolu. Cavour, premier Piemontu, prowadził sprytną politykę zagraniczną.
Etapy Zjednoczenia
Pierwszym etapem było powiększenie Królestwa Sardynii (Piemontu). Sojusz z Francją przeciwko Austrii. Wojna w 1859 roku przyniosła Lombardię. Do Piemontu przyłączono również Modenę, Parmę, Toskanię i Romanię.
Wyprawa Garibaldiego na południe w 1860 roku. Podbój Królestwa Obojga Sycylii. Plebiscyty zatwierdziły przyłączenie do Piemontu. W 1861 roku proklamowano Królestwo Włoch. Wiktor Emanuel II został królem.
Wenecja została przyłączona po wojnie prusko-austriackiej w 1866 roku. Rzym, ostatni bastion władzy papieskiej, zdobyto w 1870 roku. Wykorzystano wojnę francusko-pruską. Stolica została przeniesiona do Rzymu.
Typowe Błędy i Jak Tłumaczyć
Częstym błędem jest mylenie roli Garibaldiego i Cavoura. Garibaldi był bohaterem ludowym i wojskowym. Cavour był politykiem i strategiem. Podkreśl rolę dyplomacji i wojen. Wyjaśnij, że zjednoczenie było procesem złożonym.
Uczniowie mogą myśleć, że wszyscy Włosi popierali zjednoczenie. Pokaż różnice regionalne i społeczne. Wyjaśnij, że nie wszyscy byli przekonani. Istniały obawy o utratę autonomii regionalnej.
Aby zaciekawić uczniów, wykorzystaj mapy. Pokaż etapy zjednoczenia. Użyj zdjęć Garibaldiego i Cavoura. Opowiedz o wyprawie tysiąca czerwonych koszul. Zorganizuj debatę na temat roli poszczególnych postaci.
Zjednoczenie Niemiec
Podobnie jak Włochy, Niemcy były podzielone na liczne państewka. Kongres Wiedeński w 1815 roku utworzył Związek Niemiecki. Był to luźny związek państw pod przewodnictwem Austrii. Idee zjednoczeniowe promowały ruchy narodowe i liberalne.
Kluczową postacią był Otto von Bismarck, kanclerz Prus. Realizował politykę Realpolitik. Oznaczała ona pragmatyczne działanie. Bez skrupułów wykorzystywał siłę militarną i dyplomację.
Etapy Zjednoczenia
Wojna duńska w 1864 roku. Prusy i Austria wspólnie pokonały Danię. Aneksja Szlezwiku i Holsztynu. Konflikt o te terytoria doprowadził do wojny prusko-austriackiej.
Wojna prusko-austriacka w 1866 roku. Prusy pokonały Austrię. Związek Niemiecki został rozwiązany. Utworzono Związek Północnoniemiecki. Był to związek państw pod przewodnictwem Prus.
Wojna francusko-pruska w 1870-1871 roku. Prowokacja Bismarcka (depesza emska). Prusy pokonały Francję. Państwa południowoniemieckie przystąpiły do Związku Północnoniemieckiego. W 1871 roku proklamowano Cesarstwo Niemieckie. Wilhelm I został cesarzem.
Typowe Błędy i Jak Tłumaczyć
Uczniowie często skupiają się tylko na Bismarcku. Pomijają rolę innych czynników. Wyjaśnij, że zjednoczenie było wynikiem wielu przyczyn. Idee narodowe, rozwój gospodarczy i militarny Prus.
Częstym błędem jest upraszczanie polityki Bismarcka. Pokaż jego złożoność i kontrowersje. Wyjaśnij, że był realistą i cynikiem. Jego celem było wzmocnienie Prus.
Aby zaangażować uczniów, wykorzystaj mapy interaktywne. Pokaż rozwój terytorialny Prus. Opowiedz o wojnach i bitwach. Wykorzystaj cytaty Bismarcka. Zorganizuj symulację konferencji pokojowej po wojnie francusko-pruskiej.
Porównanie i Kontrast
Obydwa procesy doprowadziły do powstania państw narodowych. Zjednoczenie Włoch było bardziej oddolne. Zaangażowanie ludu było większe. Zjednoczenie Niemiec było bardziej odgórne. Prusy odegrały dominującą rolę.
Kwestia rzymska we Włoszech. Spór o Rzym między państwem a Kościołem. Kulturkampf w Niemczech. Walka Bismarcka z Kościołem katolickim. Oba procesy napotkały wewnętrzne opory.
Zachęć uczniów do porównywania i kontrastowania. Zwróć uwagę na podobieństwa i różnice. Zorganizuj dyskusję na temat znaczenia zjednoczenia Włoch i Niemiec dla historii Europy. Powstałe państwa odgrywały kluczową rolę w kształtowaniu polityki europejskiej.
