Zespół kanału Guyona, znany również jako neuropatia nerwu łokciowego w kanale Guyona, to schorzenie, które dotyka nerw łokciowy w nadgarstku. Jest to przykład choroby zawodowej, choć może mieć również inne przyczyny.
Co to jest kanał Guyona?
Kanał Guyona to wąski tunel w nadgarstku. Jest zlokalizowany po stronie dłoniowej, bliżej małego palca. Przez ten kanał przebiega nerw łokciowy i tętnica łokciowa. Kanał ten jest ograniczony kostno-więzadłowo, co sprawia, że jest podatny na ucisk.
Wyobraźmy sobie tunel. Ściany tunelu tworzą kości i więzadła nadgarstka. Wewnątrz tunelu biegnie ważny kabel elektryczny (nerw łokciowy) i rura z wodą (tętnica łokciowa). Jeśli tunel się zwęzi, kabel i rura mogą zostać ściśnięte.
Jakie są przyczyny zespołu kanału Guyona?
Najczęstszą przyczyną jest długotrwały ucisk na nerw łokciowy w kanale Guyona. Uciskanie może prowadzić do uszkodzenia nerwu. Powtarzające się ruchy nadgarstka mogą podrażniać struktury w kanale, prowadząc do obrzęku i ucisku na nerw.
Choroba zawodowa to jeden z czynników. Dotyczy ona osób, które w pracy wykonują powtarzalne czynności. Na przykład: używanie młotka pneumatycznego, długotrwała praca z wibracjami, jazda na rowerze (ucisk dłoni na kierownicy). Inne przyczyny to: urazy nadgarstka, gangliony (torbiele galaretowate), guzy, zakrzepy tętnicy łokciowej i niektóre choroby ogólnoustrojowe (np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów).
Jakie są objawy?
Objawy zespołu kanału Guyona zależą od stopnia ucisku nerwu. Początkowo może pojawić się mrowienie i drętwienie w palcu małym i serdecznym. Ból w nadgarstku i dłoni jest również częsty. Osłabienie siły chwytu jest kolejnym symptomem, szczególnie w zakresie ruchów precyzyjnych.
W zaawansowanych przypadkach może dojść do zaniku mięśni dłoni, zwłaszcza mięśni kłębika (okolica kciuka po stronie dłoniowej). To prowadzi do trudności w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak pisanie, zapinanie guzików czy trzymanie przedmiotów.
Jak diagnozuje się zespół kanału Guyona?
Lekarz przeprowadza wywiad i badanie fizykalne. Ważne jest ustalenie, jakie czynności powodują nasilenie objawów. Test Tinela (uderzanie w okolicę kanału Guyona w celu wywołania mrowienia) może być pomocny.
Badanie przewodnictwa nerwowego (EMG – elektromiografia) jest kluczowe. Pomaga ocenić funkcję nerwu łokciowego. Pozwala to potwierdzić obecność uszkodzenia nerwu i określić jego lokalizację i stopień.
Zdjęcia rentgenowskie nadgarstka mogą być wykonane, aby wykluczyć inne przyczyny bólu. Czasami konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego (MRI), aby wykluczyć guzy lub inne zmiany w kanale Guyona.
Jak leczy się zespół kanału Guyona?
Leczenie zależy od przyczyny i nasilenia objawów. W łagodnych przypadkach wystarczy leczenie zachowawcze. Obejmuje ono: unikanie czynności, które powodują ucisk na nerw, stosowanie ortezy (szyny) na nadgarstek, szczególnie w nocy. Fizjoterapia, w tym ćwiczenia rozciągające i wzmacniające mięśnie dłoni i przedramienia, może być pomocna. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. ibuprofen) mogą złagodzić ból.
Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, konieczne może być leczenie operacyjne. Polega ono na odbarczeniu nerwu łokciowego poprzez przecięcie więzadła poprzecznego nadgarstka. Operacja może być wykonana metodą otwartą lub endoskopową.
Po operacji konieczna jest rehabilitacja. Ma ona na celu przywrócenie pełnej sprawności dłoni i nadgarstka. Rehabilitacja obejmuje ćwiczenia, masaże i terapię manualną.
Profilaktyka – jak zapobiegać?
Ważna jest profilaktyka, szczególnie w przypadku osób narażonych na ryzyko zawodowe. Należy unikać długotrwałego ucisku na nadgarstek. Stosować ergonomiczne narzędzia i stanowiska pracy.
Regularne przerwy w pracy i wykonywanie ćwiczeń rozciągających dłoni i nadgarstka są istotne. Należy dbać o prawidłową postawę ciała i unikać przeciążeń. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów, należy skonsultować się z lekarzem.
Dla rowerzystów zalecane są rękawice z amortyzacją. Należy również zadbać o prawidłowe ustawienie kierownicy. W przypadku pracy z wibracjami, należy stosować rękawice antywibracyjne i ograniczyć czas ekspozycji na wibracje.
Podsumowanie
Zespół kanału Guyona to poważne schorzenie. Może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu łokciowego. Wczesna diagnoza i leczenie są kluczowe. Pozwalają na uniknięcie powikłań i poprawę jakości życia.
Pamiętaj, że ignorowanie objawów może prowadzić do nieodwracalnych zmian. Jeśli odczuwasz ból, mrowienie lub osłabienie w dłoni, skonsultuj się z lekarzem. Profesjonalna pomoc może zapobiec poważnym konsekwencjom.
