Rozmawiamy o zdaniach w czasie przeszłym w języku niemieckim. Wyobraź sobie, że tworzysz film. Potrzebujesz różnych scen, żeby opowiedzieć całą historię. Podobnie jest z czasem przeszłym w niemieckim. Mamy kilka sposobów na opowiedzenie o tym, co się stało.
Czas Präteritum (Imperfekt)
To jak opowiadanie bajki. Używamy go często w książkach i formalnych sytuacjach. Myśl o tym, jak narrator czyta historię. Jest bardziej "elegancki" niż inne czasy przeszłe.
Jak to wygląda? Zazwyczaj zmieniamy końcówkę czasownika. Dla przykładu, czasownik machen (robić) w Präteritum to ich machte (ja robiłem).
Spójrz na tabelkę:
ich – machte
du – machtest
er/sie/es – machte
wir – machten
ihr – machtet
sie/Sie – machten
Wyobraź sobie to jak budowanie z klocków. Do rdzenia czasownika (mach-) dodajesz odpowiednią końcówkę (np. -te, -test).
Kilka przykładów:
Ich spielte Fußball. (Ja grałem w piłkę nożną.) Pomyśl o sobie, jak grasz w piłkę nożną w swoim filmie.
Sie lernte Deutsch. (Ona uczyła się niemieckiego.) Wyobraź sobie, że ona siedzi przy biurku z podręcznikiem.
Silne czasowniki zmieniają swoją samogłoskę w rdzeniu. To jakby klocek miał inny kształt! Na przykład, sprechen (mówić) staje się ich sprach.
Ich sprach mit meinem Freund. (Rozmawiałem z moim przyjacielem.)
Czas Perfekt
To jak opowiadanie o czymś, co właśnie się wydarzyło. Używamy go częściej w rozmowach codziennych. Wyobraź sobie, że opowiadasz przyjacielowi o tym, co robiłeś dzisiaj.
Jak to działa? Potrzebujemy czasownika posiłkowego (haben lub sein) i Partizip II (imiesłowu przeszłego). To jak budowanie domku z dwóch różnych części.
Haben używamy z większością czasowników. To jak podstawowy klocek w domku.
Sein używamy z czasownikami ruchu (np. iść, jechać) i czasownikami oznaczającymi zmianę stanu (np. stać się).
Partizip II tworzymy zwykle dodając ge- na początku i -t lub -en na końcu czasownika. Na przykład, machen (robić) staje się gemacht.
Ich habe gemacht. (Ja zrobiłem.) - to nasz domek!
Spójrz na przykłady:
Ich habe Fußball gespielt. (Ja grałem w piłkę nożną.) Wyobraź sobie siebie po meczu, opowiadającego o nim.
Sie hat Deutsch gelernt. (Ona nauczyła się niemieckiego.) Widzisz ją z zadowoloną miną po skończonej lekcji?
Ich bin nach Berlin gefahren. (Ja pojechałem do Berlina.) Pomyśl o podróży pociągiem do Berlina.
Silne czasowniki mają nieregularne formy Partizip II. Trzeba się ich nauczyć na pamięć! Na przykład, sprechen (mówić) staje się gesprochen.
Ich habe mit meinem Freund gesprochen. (Rozmawiałem z moim przyjacielem.)
Kiedy używać którego czasu?
Präteritum jest bardziej formalny, używany w pisanych tekstach i narracjach. To jak oglądanie klasycznego filmu.
Perfekt jest częściej używany w mowie potocznej. To jak opowiadanie o wydarzeniach dnia codziennego.
Pomyśl o tym jak o dwóch różnych kamerach. Jedna (Präteritum) jest bardziej odległa i obserwuje wydarzenia z dystansu. Druga (Perfekt) jest bliżej i rejestruje teraźniejsze wspomnienia.
W niektórych regionach, jak południowe Niemcy i Austria, Perfekt jest używany prawie zawsze, nawet w sytuacjach, gdzie w północnych Niemczech użyłoby się Präteritum.
Używaj wizualizacji. Narysuj sobie domki z klocków dla Perfekt, gdzie haben/sein to podstawa, a Partizip II to dach. Dla Präteritum narysuj linijkę, pokazującą jak zmienia się końcówka czasownika.
Pamiętaj, praktyka czyni mistrza. Im więcej będziesz czytać, słuchać i mówić po niemiecku, tym łatwiej będzie Ci rozróżniać i używać tych czasów przeszłych. Wyobraź sobie, że jesteś reżyserem swojego własnego niemieckiego filmu. Wybieraj odpowiednie "sceny" (czasy przeszłe) żeby opowiedzieć swoją historię!
