Ułamki zwykłe są wszędzie. Pomagają nam opisać części całości. Dziś zobaczymy, jak to działa na figurach.
Czym jest ułamek?
Wyobraź sobie pizzę. Podziel ją na kilka kawałków. Każdy kawałek to ułamek całej pizzy.
Ułamek ma dwie części. Licznik (na górze) i mianownik (na dole). Oddziela je kreska ułamkowa.
Mianownik pokazuje, na ile równych części podzielono całość. Licznik mówi, ile tych części bierzemy.
Na przykład: 1/4 (jedna czwarta). Całość podzielono na 4 części. Bierzemy jedną z nich.
Figura podzielona na części
Spójrz na kwadrat. Podzielono go na 4 równe kwadraty. Jeden z nich jest zamalowany.
Zapiszemy to jako ułamek. Ile kwadratów jest łącznie? Cztery. To nasz mianownik. Zapisujemy 4 na dole.
Ile kwadratów jest zamalowanych? Jeden. To nasz licznik. Zapisujemy 1 na górze.
Zatem zamalowana część to 1/4 (jedna czwarta) kwadratu.
Pomyśl o torcie urodzinowym. Podzielono go na 8 kawałków. Zjedliśmy 3 kawałki.
Ułamek, który opisuje zjedzoną część to 3/8 (trzy ósme). Mianownik to 8 (cała ilość kawałków). Licznik to 3 (zjedzone kawałki).
Różne figury i ułamki
Spójrz na koło. Podzielono je na 3 równe części. Dwie z nich są zamalowane.
Jaki ułamek opisuje zamalowaną część? Mianownik to 3 (bo są 3 części). Licznik to 2 (bo dwie są zamalowane).
Zamalowana część to 2/3 (dwie trzecie) koła.
Popatrz na prostokąt. Podzielono go na 5 równych części. 4 z nich są zamalowane.
Ułamek opisujący zamalowaną część to 4/5 (cztery piąte). Mianownik to 5 (cała ilość części). Licznik to 4 (zamlalowane części).
Trochę trudniejsze przykłady
Wyobraź sobie sześciokąt. Podzielono go na 6 trójkątów. 3 trójkąty są zamalowane.
Ułamek, który opisuje zamalowaną część to 3/6 (trzy szóste). To także 1/2 (jedna druga)! Zobaczysz, że połowa sześciokąta jest zamalowana. Ułamki mogą być upraszczane.
Inny przykład: mamy gwiazdę. Podzielono ją na 10 części. 5 z nich jest zamalowanych.
Ułamek opisujący zamalowaną część to 5/10 (pięć dziesiątych). To też 1/2 (jedna druga). Znów, połowa gwiazdy jest zamalowana.
Jak znaleźć ułamek zamalowanej części?
Krok 1: Policz, na ile równych części podzielono figurę. To będzie twój mianownik.
Krok 2: Policz, ile części jest zamalowanych. To będzie twój licznik.
Krok 3: Zapisz ułamek. Licznik na górze, mianownik na dole. Oddziel je kreską ułamkową.
Pamiętaj: części muszą być równe! To bardzo ważne.
Jeśli figury nie są podzielone na równe części, trudniej jest zapisać odpowiedni ułamek.
Ułamki w życiu codziennym
Ułamki są wszędzie! Gdy dzielisz ciasto z przyjaciółmi, używasz ułamków.
Gdy mierzysz coś linijką, używasz ułamków. Centymetry to ułamki metra.
Gdy czytasz godzinę, używasz ułamków. Pół godziny to 1/2 (jedna druga) godziny.
Ułamki pomagają nam rozumieć świat wokół nas. Im lepiej je rozumiesz, tym łatwiej będzie ci rozwiązywać różne problemy.
Spróbuj teraz sam! Narysuj różne figury. Podziel je na części. Zamaluj kilka części. Zapisz ułamki, które opisują zamalowane części.
Powodzenia!
