hit tracker
Jak możemy Ci pomóc?

Zapisz Podane Liczby W Systemie Rzymskim

Zapisz Podane Liczby W Systemie Rzymskim

Zapiszmy liczby w systemie rzymskim. Spójrzmy na to jak na zabawę w układanie puzzli!

Podstawowe symbole

System rzymski używa liter. Każda litera ma swoją wartość. To nasze "klocki".

Oto one:

I = 1

V = 5

X = 10

L = 50

C = 100

D = 500

M = 1000

Wyobraź sobie, że to są Twoje monety. Masz monetę 'I', monetę 'V', monetę 'X' itd.

Zasada dodawania

Jeśli mniejsza liczba stoi *za* większą, to je *dodajemy*. To jak wrzucanie monet do skarbonki.

Na przykład:

VI = 5 + 1 = 6. Mamy 'V' czyli 5, a potem 'I' czyli 1. Dodajemy!

XI = 10 + 1 = 11. 'X' to 10, 'I' to 1. Razem 11.

XII = 10 + 1 + 1 = 12. 'X' to 10, dwa razy 'I' to 2. Razem 12.

Liczba rzymska czytana od lewej do prawej z mniejszą lub równą wartością po prawej stronie, sumuje się.

Zasada odejmowania

Ale co, jeśli mniejsza liczba stoi *przed* większą? Wtedy *odejmujemy*! Trochę jak pożyczka.

Na przykład:

IV = 5 - 1 = 4. 'I' stoi *przed* 'V'. Odejmujemy 1 od 5.

IX = 10 - 1 = 9. 'I' stoi *przed* 'X'. Odejmujemy 1 od 10.

Ważne! Odejmować możemy tylko od najbliższej większej wartości. Czyli 'I' możemy odjąć od 'V' i 'X', 'X' możemy odjąć od 'L' i 'C', a 'C' od 'D' i 'M'.

Nie możemy zapisać 99 jako IC! To błąd. Prawidłowo to XCIX (100-10+10-1).

Kilka przykładów

Zobaczmy więcej przykładów. Rozłóżmy je na czynniki pierwsze!

15 = X + V = XV

16 = X + V + I = XVI

19 = X + (X - I) = XIX. Zauważ, że 9 zapisujemy jako IX, a nie VIIII!

40 = L - X = XL. Pamiętaj, że 40 to nie XXXX! Odejmowanie jest krótsze.

44 = (L - X) + IV = XLIV

90 = C - X = XC. Analogicznie jak 40.

149 = C + (L - X) + IX = CXLIX

400 = D - C = CD

900 = M - C = CM

1984 = M + (M - C) + (LXXX) + IV = MCMLXXXIV

Większe liczby

Do zapisywania bardzo dużych liczb (tysięcy i więcej) używa się kresek nad symbolami. Jedna kreska oznacza pomnożenie przez 1000, dwie kreski przez milion, ale rzadko się z tym spotykamy.

Na przykład: V = 5000 (pięć tysięcy)

Praktyczne ćwiczenia

Spróbujmy teraz zamienić kilka liczb na system rzymski:

23 = ?

Pomyślmy: 23 to 20 + 3. 20 to dwa razy 10 (XX), a 3 to trzy razy 1 (III). Więc 23 to XXIII!

57 = ?

57 to 50 + 7. 50 to L, a 7 to 5 + 2 czyli VII. Więc 57 to LVII!

94 = ?

94 to 90 + 4. 90 to 100 - 10 czyli XC, a 4 to 5 - 1 czyli IV. Więc 94 to XCIV!

444 = ?

444 to 400 + 40 + 4. 400 to 500 - 100 czyli CD, 40 to 50 - 10 czyli XL, a 4 to IV. Więc 444 to CDXLIV!

1999 = ?

1999 to 1000 + 900 + 90 + 9. 1000 to M, 900 to 1000 - 100 czyli CM, 90 to 100 - 10 czyli XC, a 9 to IX. Więc 1999 to MCMXCIX!

Podsumowanie

System rzymski może wydawać się skomplikowany, ale wystarczy zapamiętać podstawowe symbole i zasady dodawania i odejmowania. Praktyka czyni mistrza! Im więcej będziesz ćwiczyć, tym łatwiej Ci to przyjdzie.

Pamiętaj o naszych "klockach" (symbolach) i "monetach" (wartościach). Traktuj to jak zabawę!

Powodzenia!

BLOG EDUKACYJNY DLA DZIECI: RZYMSKI SYSTEM ZAPISYWANIA LICZB Zapisz Podane Liczby W Systemie Rzymskim
Egzamin ósmoklasisty Matematyka Nowa Era
Scenariusz Dzień Babci I Dziadka 4 Latki