Cześć! Przygotowujesz się do egzaminu z kartografii? Świetnie! Omówimy dziś zamianę skali liczbowej na skalę mianowaną i skalę liniową. To kluczowe umiejętności! Zaczynajmy!
Skala Liczbowa: Podstawy
Skala liczbowa to po prostu ułamek. Na przykład 1:100 000. Co to oznacza?
Oznacza to, że 1 jednostka na mapie odpowiada 100 000 tych samych jednostek w terenie. Proste, prawda?
Pamiętaj! Zawsze mamy te same jednostki po obu stronach ułamka. Zwykle są to centymetry.
Zamiana Skali Liczbowej na Mianowaną
Teraz przejdźmy do konkretów. Jak zamienić skalę liczbową na mianowaną?
Krok 1: Zrozumienie Skali Liczbowej
Załóżmy, że mamy skalę 1:50 000. Już wiemy, że 1 cm na mapie to 50 000 cm w terenie.
Krok 2: Zamiana cm na Metry (opcjonalnie)
Często wygodniej jest operować metrami lub kilometrami. Pamiętajmy, że 1 metr to 100 cm.
Zatem 50 000 cm / 100 cm/m = 500 m. Czyli 1 cm na mapie to 500 m w terenie.
Krok 3: Zamiana Metrów na Kilometry (często)
Jeśli odległości są większe, zamieniamy metry na kilometry. 1 kilometr to 1000 metrów.
500 m / 1000 m/km = 0,5 km. Zatem 1 cm na mapie to 0,5 km w terenie.
Krok 4: Zapisanie Skali Mianowanej
Skala mianowana zapisuje się słownie. Na przykład: "1 cm na mapie odpowiada 0,5 km w terenie" lub prościej "1 cm – 0,5 km".
Gratulacje! Właśnie zamieniłeś skalę liczbową na mianowaną!
Zamiana Skali Liczbowej na Liniową
Skala liniowa to graficzne przedstawienie skali. Jest to po prostu odcinek podzielony na równe części, opisane odpowiednimi wartościami.
Krok 1: Wybór Długości Odcinka
Zacznij od narysowania prostej. Wybierz długość odcinka, który będzie reprezentował jakąś odległość w terenie. Najczęściej wybiera się 1 cm lub 2 cm.
Krok 2: Określenie Odległości Terenowej
Mamy skalę 1:100 000. Wybraliśmy 1 cm jako długość odcinka na mapie.
Zatem 1 cm na mapie odpowiada 100 000 cm w terenie.
Krok 3: Zamiana na Kilometry (jak w skali mianowanej)
100 000 cm = 1000 m = 1 km.
Więc 1 cm na mapie odpowiada 1 km w terenie.
Krok 4: Rysowanie i Opisywanie Skali Liniowej
Narysuj odcinek o długości 1 cm. Pod jednym końcem napisz "0", a pod drugim "1 km".
To już jest skala liniowa! Możesz dodać więcej podziałek i opisać je odpowiednio.
Na przykład, możesz podzielić odcinek 1 cm na dwie równe części (po 0,5 cm) i opisać je jako "0,5 km".
Krok 5: Dodatkowe Podziałki (opcjonalne)
Możesz dodać jeszcze mniejsze podziałki, np. milimetry, aby odczytywać odległości z większą dokładnością.
Pamiętaj! Ważne jest, aby podziałki były równe i dokładnie opisane.
Przykłady
Poćwiczmy! Zamień skalę 1:25 000 na skalę mianowaną i liniową.
Skala mianowana:
1 cm na mapie = 25 000 cm w terenie
1 cm na mapie = 250 m w terenie
Czyli 1 cm – 250 m
Skala liniowa:
Odcinek 1 cm odpowiada 250 m.
Inny przykład: skala 1:200 000
Skala mianowana:
1 cm na mapie = 200 000 cm w terenie
1 cm na mapie = 2000 m w terenie
1 cm na mapie = 2 km w terenie
Czyli 1 cm – 2 km
Skala liniowa:
Odcinek 1 cm odpowiada 2 km.
Wskazówki i Triki
- Pamiętaj o jednostkach! Zawsze zamieniaj centymetry na metry lub kilometry, aby skala mianowana była czytelna.
- Skala liniowa powinna być dokładna. Używaj linijki i staraj się rysować równe podziałki.
- Ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz! Im więcej przykładów rozwiążesz, tym lepiej zrozumiesz ten temat.
Podsumowanie
Podsumujmy to, co najważniejsze:
- Skala liczbowa to ułamek (np. 1:100 000).
- Skala mianowana to opis słowny (np. 1 cm – 1 km).
- Skala liniowa to graficzne przedstawienie skali.
- Aby zamienić skalę liczbową na mianowaną, zamień cm na metry lub kilometry.
- Aby zamienić skalę liczbową na liniową, narysuj odcinek i opisz go odpowiednio.
Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie! Pamiętaj, że praktyka czyni mistrza. Im więcej ćwiczysz, tym łatwiej będzie Ci rozwiązywać zadania z kartografii. Trzymam kciuki!