Załącznik Nr 1 do Ustawy o Rachunkowości to kluczowy dokument dla wszystkich przedsiębiorstw działających w Polsce. Reguluje on zasady sporządzania sprawozdań finansowych. Określa, jaki zakres informacji musi zostać zaprezentowany.
Co to jest Załącznik Nr 1?
Załącznik Nr 1 to nic innego jak wzór sprawozdania finansowego. Jest on przeznaczony dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji oraz jednostki mikro i małe, które nie zdecydowały się na uproszczone formy. Inaczej mówiąc, korzystają z niego "duże" firmy i te średnie, które nie spełniają warunków do zastosowania uproszczeń. Definiuje szczegółowo poszczególne elementy bilansu, rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływów pieniężnych i zestawienia zmian w kapitale własnym. To standardowy format, który umożliwia porównywanie wyników różnych firm.
Sprawozdanie finansowe sporządzane zgodnie z Załącznikiem Nr 1 składa się z kilku podstawowych elementów. Są to bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w kapitale własnym. Oprócz tego wymagane jest przedstawienie informacji dodatkowej, która obejmuje wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe noty i objaśnienia.
Bilans
Bilans to zestawienie aktywów i pasywów przedsiębiorstwa na dany dzień. Aktywa to zasoby firmy, np. środki pieniężne, nieruchomości, zapasy. Pasywa to źródła finansowania tych zasobów, np. kapitał własny, zobowiązania. Bilans musi być zawsze zrównoważony, co oznacza, że suma aktywów musi być równa sumie pasywów. Załącznik Nr 1 precyzyjnie określa, jakie pozycje powinny znaleźć się po stronie aktywów i pasywów, np. rzeczowe aktywa trwałe, wartości niematerialne i prawne, zapasy, należności krótkoterminowe.
Przykładowo, w bilansie w aktywach znajdziemy takie pozycje jak: środki trwałe (budynki, maszyny), wartości niematerialne i prawne (licencje, patenty), zapasy (materiały, towary), należności od odbiorców (pieniądze, które nam są winni klienci), środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych. W pasywach natomiast zobaczymy: kapitał własny (wkład właścicieli, zyski zatrzymane), zobowiązania długoterminowe (kredyty, pożyczki na długi okres), zobowiązania krótkoterminowe (zobowiązania wobec dostawców, podatki do zapłaty).
Rachunek Zysków i Strat
Rachunek zysków i strat prezentuje wynik finansowy przedsiębiorstwa za dany okres. Pokazuje przychody, koszty oraz wynik na działalności operacyjnej, finansowej i pozostałej. Rachunek zysków i strat może być sporządzany w wariancie kalkulacyjnym lub porównawczym. Załącznik Nr 1 określa szczegółowy układ rachunku zysków i strat oraz rodzaje kosztów i przychodów, które należy uwzględnić.
W rachunku zysków i strat widzimy takie pozycje jak: przychody ze sprzedaży, koszty sprzedanych produktów, koszty ogólnego zarządu, koszty sprzedaży, wynik na działalności operacyjnej (czyli zysk lub strata z podstawowej działalności firmy). Dalej znajdziemy przychody i koszty finansowe (np. odsetki od lokat i kredytów), przychody i koszty pozostałe (np. zysk ze sprzedaży środka trwałego). Na końcu wyliczamy zysk lub stratę netto, czyli wynik finansowy po opodatkowaniu.
Rachunek Przepływów Pieniężnych
Rachunek przepływów pieniężnych (cash flow) informuje o zmianach w stanie środków pieniężnych przedsiębiorstwa. Pokazuje wpływy i wydatki gotówki w podziale na działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową. Załącznik Nr 1 precyzuje, jakie przepływy należy zaliczyć do poszczególnych rodzajów działalności. Jest bardzo ważny dla oceny płynności finansowej firmy.
Działalność operacyjna to podstawowa działalność przedsiębiorstwa. W rachunku przepływów pieniężnych z tej działalności zobaczymy np. wpływy od odbiorców, wydatki na wynagrodzenia, płatności dla dostawców. Działalność inwestycyjna to zakup i sprzedaż aktywów trwałych. Tutaj znajdziemy np. wydatki na zakup maszyn, wpływy ze sprzedaży nieruchomości. Działalność finansowa dotyczy pozyskiwania i spłaty kapitału. Zobaczymy tu np. wpływy z emisji akcji, spłaty kredytów.
Zestawienie Zmian w Kapitale Własnym
Zestawienie zmian w kapitale własnym prezentuje zmiany w poszczególnych składnikach kapitału własnego w danym okresie. Ukazuje np. podwyższenie kapitału zakładowego, zyski zatrzymane, wypłaty dywidend. Załącznik Nr 1 określa szczegółowy układ zestawienia zmian w kapitale własnym oraz zasady prezentacji poszczególnych zmian. Daje wgląd w strukturę finansowania firmy przez właścicieli.
Zestawienie zmian w kapitale własnym zaczyna się od stanu kapitału na początek roku. Następnie pokazywane są wszystkie zmiany, które nastąpiły w ciągu roku. Może to być np. podwyższenie kapitału zakładowego (nowi inwestorzy wnoszą wkłady), zysk lub strata netto (który wpływa na zyski zatrzymane), wypłata dywidend (pieniądze wypłacane właścicielom), przeniesienia z innych kapitałów (np. z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy). Na końcu prezentowany jest stan kapitału na koniec roku.
Informacja Dodatkowa
Informacja dodatkowa to uzupełnienie i wyjaśnienie danych zawartych w pozostałych elementach sprawozdania finansowego. Składa się z wprowadzenia oraz dodatkowych not i objaśnień. Załącznik Nr 1 określa zakres informacji, które powinny być zawarte w informacji dodatkowej, np. opis stosowanych zasad rachunkowości, szczegółowe informacje o wybranych pozycjach bilansu i rachunku zysków i strat, informacje o zobowiązaniach warunkowych.
We wprowadzeniu do sprawozdania finansowego znajdziemy np. ogólne informacje o firmie (nazwa, adres, numer KRS), opis stosowanych zasad rachunkowości (np. metoda amortyzacji środków trwałych, zasady wyceny zapasów). W dodatkowych notach i objaśnieniach natomiast znajdziemy szczegółowe informacje o poszczególnych pozycjach bilansu i rachunku zysków i strat. Można tu opisać np. strukturę zobowiązań długoterminowych, szczegóły dotyczące kosztów działalności operacyjnej, informacje o zdarzeniach po dacie bilansowej.
Znaczenie Załącznika Nr 1
Stosowanie Załącznika Nr 1 jest obowiązkowe dla większości przedsiębiorstw w Polsce. Zapewnia on transparentność i porównywalność sprawozdań finansowych. Umożliwia analizę kondycji finansowej firmy przez inwestorów, wierzycieli i inne zainteresowane strony. Dzięki temu łatwiej jest podejmować decyzje inwestycyjne i kredytowe. Daje pewność, że raporty są tworzone według jednego, ustalonego standardu.
