Hej! Zastanawialiście się kiedyś, co kryje się za pojęciem promieniowania ultrafioletowego, czyli UV? To temat, który dotyczy nas wszystkich, a zrozumienie go jest naprawdę ważne. Ruszamy więc do akcji i rozwiewamy wszelkie wątpliwości! Będzie prosto i bez zbędnego skomplikowania. To zapraszam do lektury!
Czym jest promieniowanie elektromagnetyczne?
Zacznijmy od podstaw. Promieniowanie elektromagnetyczne to energia, która rozchodzi się w przestrzeni w postaci fal. Możemy sobie to wyobrazić jako fale na wodzie, ale zamiast wody mamy tutaj pola elektryczne i magnetyczne. Fale te różnią się od siebie długością – od bardzo długich fal radiowych, po bardzo krótkie promienie gamma.
Promieniowanie elektromagnetyczne ma różne rodzaje, a my widzimy tylko niewielką część tego spektrum – światło widzialne. Kolory, które widzimy, to po prostu fale elektromagnetyczne o różnej długości. Czerwony ma dłuższą falę niż niebieski.
Wyobraź sobie klawiaturę fortepianu. Każdy klawisz to inna długość fali. Światło widzialne to tylko kilka klawiszy w środku klawiatury. A co jest poza tymi klawiszami? Tam właśnie kryją się fale radiowe, mikrofale, podczerwień, promieniowanie UV, promieniowanie rentgenowskie i promieniowanie gamma. Każdy z tych rodzajów promieniowania ma inne właściwości i zastosowania.
Promieniowanie Ultrafioletowe (UV) – co to takiego?
Ok, teraz skupmy się na naszym głównym bohaterze – promieniowaniu ultrafioletowym (UV). Nazwa "ultrafioletowe" pochodzi od tego, że znajduje się ono poza fioletową częścią światła widzialnego. "Ultra" oznacza "poza" lub "powyżej". Czyli, UV to promieniowanie o długości fali krótszej niż światło fioletowe.
Promieniowanie UV jest niewidoczne dla ludzkiego oka. Nie widzimy go, ale możemy odczuwać jego skutki, na przykład poprzez opaleniznę. Występuje naturalnie, głównie pochodzi ze słońca, ale również może być wytwarzane sztucznie przez różne urządzenia.
Długość fali promieniowania UV mierzy się w nanometrach (nm). Jeden nanometr to jedna miliardowa metra (0,000000001 m). To naprawdę maleńka jednostka! Promieniowanie UV znajduje się w zakresie od 10 nm do 400 nm.
Podział Promieniowania UV: UVA, UVB, UVC
Promieniowanie UV dzieli się na trzy główne typy, w zależności od długości fali: UVA, UVB i UVC. Każdy z nich ma inne właściwości i inaczej wpływa na nas i otoczenie.
UVA (315-400 nm)
UVA to promieniowanie o najdłuższej długości fali w zakresie UV. Stanowi około 95% promieniowania UV docierającego do powierzchni Ziemi. Przechodzi przez chmury i szyby okienne, dlatego jesteśmy na nie narażeni nawet w pochmurne dni i w pomieszczeniach.
Promieniowanie UVA wnika głęboko w skórę i jest odpowiedzialne za starzenie się skóry (fotostarzenie), powoduje powstawanie zmarszczek i przebarwień. Przyczynia się również do powstawania opalenizny, ale nie jest tak skuteczne w tym, jak UVB.
Często słyszymy o filtrach UVA w kosmetykach do opalania. To dlatego, że ochrona przed UVA jest bardzo ważna, aby zachować młody wygląd skóry.
UVB (280-315 nm)
UVB ma krótszą długość fali niż UVA i jest bardziej energetyczne. To właśnie UVB jest głównym sprawcą oparzeń słonecznych i opalenizny. Nie przenika tak głęboko w skórę jak UVA, ale uszkadza komórki naskórka.
UVB jest częściowo pochłaniane przez warstwę ozonową w atmosferze, ale jego ilość docierająca do powierzchni Ziemi zależy od pory dnia, pory roku i szerokości geograficznej. Najwięcej UVB jest w godzinach południowych, latem i blisko równika.
UVB jest również niezbędne do syntezy witaminy D w skórze. Witamina D jest bardzo ważna dla zdrowych kości i odporności. Dlatego krótkotrwałe, kontrolowane narażenie na słońce może być korzystne. Jednak nadmierna ekspozycja na UVB zwiększa ryzyko raka skóry.
UVC (100-280 nm)
UVC ma najkrótszą długość fali i jest najbardziej energetyczne ze wszystkich rodzajów promieniowania UV. Na szczęście UVC jest całkowicie pochłaniane przez atmosferę ziemską (głównie przez warstwę ozonową), więc nie dociera do powierzchni Ziemi.
Jednak UVC jest wytwarzane sztucznie i wykorzystywane do sterylizacji. Lampy UVC zabijają bakterie, wirusy i inne mikroorganizmy. Są stosowane w szpitalach, laboratoriach i oczyszczalniach wody.
Ze względu na swoje właściwości sterylizacyjne, UVC jest coraz częściej wykorzystywane w domach, np. do dezynfekcji powietrza lub powierzchni. Należy jednak pamiętać, że bezpośrednie narażenie na UVC jest szkodliwe dla skóry i oczu. Zawsze należy stosować się do zaleceń producenta i unikać kontaktu z promieniowaniem.
Podsumowanie Zakresów Długości Fal
Podsumowując, zakresy długości fal promieniowania UV prezentują się następująco:
- UVA: 315-400 nm
- UVB: 280-315 nm
- UVC: 100-280 nm
Pamiętajmy, że mimo, że nie widzimy promieniowania UV, to ma ono realny wpływ na nasze życie. Chrońmy się przed nadmierną ekspozycją na słońce, stosujmy kremy z filtrem i bądźmy świadomi zagrożeń, ale także i korzyści, jakie niesie ze sobą promieniowanie UV.
Mam nadzieję, że ten artykuł pomógł Wam zrozumieć, czym jest promieniowanie ultrafioletowe i jakie są jego rodzaje. Jeśli macie jakiekolwiek pytania, nie wahajcie się pytać!
