Cześć! Gotowi na sprawdzian z geografii? Świetnie! Razem powtórzymy najważniejsze zagadnienia z klasy 7.
Planeta Ziemia: Nasz Dom
Kształt i rozmiar Ziemi
Ziemia nie jest idealną kulą. To geoida. Pamiętaj, to ważne!
Promień równikowy jest większy niż promień biegunowy.
Obwód Ziemi na równiku to około 40 075 km. Dużo, prawda?
Ruchy Ziemi
Ziemia wykonuje dwa podstawowe ruchy: ruch obrotowy i ruch obiegowy.
Ruch obrotowy trwa 24 godziny. Powoduje dzień i noc.
Ruch obiegowy trwa 365 dni i 6 godzin. Powoduje pory roku.
Rok przestępny występuje co 4 lata. Ma 366 dni. Dodatkowy dzień wyrównuje te 6 godzin.
Następstwa ruchów Ziemi
Strefy czasowe to wynik ruchu obrotowego. Dzielimy Ziemię na 24 strefy.
Linia zmiany daty to umowna granica. Przekraczając ją, zmieniamy datę.
Pory roku są wynikiem ruchu obiegowego i nachylenia osi Ziemi.
Przesilenie letnie i zimowe. Równonoc wiosenna i jesienna. Zapamiętaj daty!
Atmosfera
Atmosfera to powłoka gazowa otaczająca Ziemię.
Składa się głównie z azotu i tlenu. Ważne gazy to też dwutlenek węgla i para wodna.
Budowa atmosfery
Wyróżniamy warstwy atmosfery: troposfera, stratosfera, mezosfera, termosfera i egzosfera.
Troposfera to warstwa, w której żyjemy. Zachodzą w niej zjawiska pogodowe.
Stratosfera zawiera warstwę ozonową. Chroni nas przed promieniowaniem UV.
Składniki pogody
Temperatura powietrza. Mierzymy ją termometrem.
Ciśnienie atmosferyczne. Mierzymy je barometrem.
Opady atmosferyczne. Deszcz, śnieg, grad.
Wiatr. Ruch powietrza z obszarów wyższego ciśnienia do obszarów niższego ciśnienia.
Wilgotność powietrza. Zawartość pary wodnej w powietrzu.
Zachmurzenie. Stopień pokrycia nieba chmurami.
Klimat
Klimat to charakterystyczny układ warunków pogodowych na danym obszarze. Obserwowany przez wiele lat.
Czynniki klimatotwórcze to np. szerokość geograficzna, wysokość nad poziomem morza, odległość od mórz i oceanów.
Strefy klimatyczne: równikowa, zwrotnikowa, umiarkowana i okołobiegunowa.
Hydrosfera
Hydrosfera to wodna powłoka Ziemi. Obejmuje oceany, morza, rzeki, jeziora, lodowce i wody podziemne.
Ocean światowy to połączone oceany: Spokojny, Atlantycki, Indyjski i Arktyczny.
Rzeki i jeziora
Rzeka to naturalny ciek wodny płynący w wyżłobionym korycie.
Jezioro to naturalny zbiornik wodny w zagłębieniu terenu.
Dorzecze to obszar, z którego wody spływają do jednej rzeki.
Dział wodny to granica między dorzeczami.
Wody podziemne
Wody podziemne to wody znajdujące się pod powierzchnią Ziemi.
Poziom wód gruntowych. Ważny dla rolnictwa i ekosystemów.
Ruchy wody w oceanie
Prądy morskie to poziome ruchy wody w oceanie. Mogą być ciepłe lub zimne.
Pływy morskie to regularne podnoszenie i opadanie poziomu wody w morzu.
Falowanie. Ruch wody wywołany wiatrem.
Litosfera
Litosfera to zewnętrzna, sztywna powłoka Ziemi. Składa się ze skorupy ziemskiej i górnej części płaszcza Ziemi.
Płyty litosfery. Litosfera podzielona jest na płyty, które poruszają się.
Ruchy płyt litosfery powodują trzęsienia ziemi i wulkanizm.
Procesy wewnętrzne
Wulkanizm. Wydobywanie się magmy na powierzchnię Ziemi.
Trzęsienia ziemi. Drgania skorupy ziemskiej wywołane nagłym ruchem płyt litosfery.
Hipocentrum (ognisko trzęsienia ziemi) i epicentrum (punkt na powierzchni Ziemi bezpośrednio nad hipocentrum).
Skala Richtera. Służy do określania siły trzęsienia ziemi.
Procesy zewnętrzne
Wietrzenie. Rozpad i rozkład skał pod wpływem czynników atmosferycznych.
Erozja. Niszczenie powierzchni Ziemi przez wiatr, wodę i lód.
Transport. Przenoszenie materiału skalnego przez wiatr, wodę i lód.
Akumulacja. Osadzanie materiału skalnego.
Biosfera
Biosfera to strefa życia na Ziemi. Obejmuje atmosferę, hydrosferę i litosferę.
Ekosystem to zespół organizmów żywych i ich środowiska.
Biom to duża jednostka ekologiczna, charakteryzująca się podobnym klimatem i roślinnością.
Rozmieszczenie roślin i zwierząt zależy od klimatu, gleby i dostępności wody.
Mapy
Mapa to obraz powierzchni Ziemi lub jej fragmentu, przedstawiony na płaszczyźnie, w pomniejszeniu.
Skala mapy. Określa stopień pomniejszenia obrazu Ziemi.
Rodzaje map: ogólnogeograficzne i tematyczne.
Elementy mapy: tytuł, skala, legenda, siatka kartograficzna.
Znaki umowne. Służą do przedstawiania obiektów na mapie.
Podsumowanie
Pamiętajcie! Ziemia to geoida, wykonuje ruch obrotowy i obiegowy. Atmosfera ma warstwy, a pogoda to temperatura, ciśnienie, opady i wiatr. Hydrosfera to woda, a litosfera to skały i płyty. Biosfera to życie! Powodzenia na sprawdzianie! Wierzę w Was!
