Hej! Przygotowujesz się do egzaminu z fizyki? Super! Razem to ogarniemy. Ten przewodnik pomoże Ci usystematyzować wiedzę i skupić się na najważniejszych wzorach. Powodzenia!
Kinematyka – Opis Ruchu
Zaczynamy od podstaw. Kinematyka to opis ruchu, bez wnikania w jego przyczyny.
Prędkość
Prędkość (v) to szybkość zmiany położenia.
v = s / t
Gdzie:
- v - prędkość (m/s)
- s - droga (m)
- t - czas (s)
Pamiętaj o jednostkach! Droga w metrach, czas w sekundach, a prędkość w metrach na sekundę (m/s).
Przyspieszenie
Przyspieszenie (a) to szybkość zmiany prędkości.
a = Δv / t
Gdzie:
- a - przyspieszenie (m/s²)
- Δv - zmiana prędkości (m/s)
- t - czas (s)
Przyspieszenie mierzymy w metrach na sekundę kwadrat (m/s²).
Ruch Jednostajny Prosty
W ruchu jednostajnym prostym prędkość jest stała. Droga rośnie liniowo z czasem.
s = v * t
Ruch Jednostajnie Przyspieszony
W ruchu jednostajnie przyspieszonym prędkość rośnie liniowo z czasem.
v = v₀ + a * t
s = v₀ * t + (a * t²) / 2
Gdzie:
- v₀ - prędkość początkowa (m/s)
Dynamika – Siły i Ruch
Teraz zajmiemy się tym, co powoduje ruch – siłami.
I Zasada Dynamiki Newtona
Ciało pozostaje w spoczynku lub w ruchu jednostajnym prostoliniowym, jeśli nie działają na nie żadne siły lub siły się równoważą.
II Zasada Dynamiki Newtona
Siła działająca na ciało jest równa iloczynowi masy i przyspieszenia.
F = m * a
Gdzie:
- F - siła (N - Newton)
- m - masa (kg)
- a - przyspieszenie (m/s²)
Pamiętaj, że 1 Newton (N) to kg * m / s².
III Zasada Dynamiki Newtona
Jeżeli jedno ciało działa na drugie z pewną siłą, to drugie ciało działa na pierwsze z siłą o takiej samej wartości i kierunku, ale o przeciwnym zwrocie.
Ciężar
Ciężar (Q) to siła, z jaką Ziemia przyciąga dane ciało.
Q = m * g
Gdzie:
- g - przyspieszenie ziemskie (ok. 9.81 m/s²)
Praca, Moc, Energia
Przechodzimy do pracy, mocy i energii.
Praca
Praca (W) to miara energii potrzebnej do przesunięcia ciała na pewną odległość.
W = F * s * cos(α)
Gdzie:
- α - kąt między kierunkiem siły a kierunkiem przesunięcia. Jeżeli siła działa wzdłuż przesunięcia, cos(α) = 1
Jednostką pracy jest dżul (J). 1 J = N * m.
Moc
Moc (P) to szybkość wykonywania pracy.
P = W / t
Jednostką mocy jest wat (W). 1 W = J / s.
Energia Kinetyczna
Energia kinetyczna (Ek) to energia związana z ruchem.
Ek = (m * v²) / 2
Energia Potencjalna Grawitacji
Energia potencjalna grawitacji (Ep) to energia związana z położeniem ciała w polu grawitacyjnym.
Ep = m * g * h
Gdzie:
- h - wysokość (m)
Zasada Zachowania Energii
W układzie izolowanym energia całkowita pozostaje stała. Może się tylko zmieniać jej forma.
Fale i Optyka
Na koniec, trochę o falach i optyce.
Prędkość Fali
v = λ * f
Gdzie:
- λ - długość fali
- f - częstotliwość fali
Prawo Odbicia
Kąt padania równa się kątowi odbicia.
Prawo Załamania (Snella)
sin(α) / sin(β) = n₂ / n₁
Gdzie:
- α - kąt padania
- β - kąt załamania
- n₁ - współczynnik załamania ośrodka 1
- n₂ - współczynnik załamania ośrodka 2
Podsumowanie
Gratulacje! Przeszliśmy przez najważniejsze wzory z fizyki dla gimnazjum. Pamiętaj, najważniejsze to:
- Kinematyka: Prędkość, przyspieszenie, ruch jednostajny i jednostajnie przyspieszony.
- Dynamika: Zasady Newtona, siła, ciężar.
- Praca, Moc, Energia: Definicje i wzory na pracę, moc, energię kinetyczną i potencjalną. Zasada zachowania energii.
- Fale i Optyka: Prędkość fali, prawa odbicia i załamania.
Teraz weź kilka zadań i spróbuj je rozwiązać. Powodzenia na egzaminie! Wierzę w Ciebie!
