Wzory I Nazwy Soli Karta Pracy

Sole to związki chemiczne, które powstają w wyniku reakcji kwasu z zasadą lub metalu z kwasem. Charakteryzują się budową jonową. Składają się z kationów metali (lub kationu amonowego NH₄⁺) i anionów reszt kwasowych.

Nazewnictwo Soli

Nazwa soli składa się z dwóch części. Pierwsza część określa anion pochodzący od kwasu. Druga część określa kation pochodzący od metalu lub amonu. Na przykład, w chlorku sodu (NaCl), "chlorek" pochodzi od kwasu chlorowodorowego (HCl), a "sodu" od metalu, sodu (Na).

Nazwy soli tworzy się od nazwy kwasu, od którego pochodzi anion reszty kwasowej. Dla kwasów beztlenowych nazwa anionu ma końcówkę "-ek". Na przykład, kwas chlorowodorowy (HCl) daje anion chlorkowy (Cl^-), stąd sól nazywa się chlorek. Dla kwasów tlenowych nazwa anionu zależy od liczby atomów tlenu. Jeżeli kwas ma końcówkę "-owy", to anion ma końcówkę "-an". Jeżeli kwas ma końcówkę "-awy", to anion ma końcówkę "-in".

Przykłady Nazewnictwa Soli od Kwasów Beztlenowych

Weźmy pod uwagę kwas chlorowodorowy (HCl). Jego anionem jest chlorek (Cl^-). Sól utworzona z sodu (Na) i chlorku (Cl^-) to chlorek sodu (NaCl). Jest to popularna sól kuchenna.

Inny przykład to kwas siarkowodorowy (H₂S). Jego anionem jest siarczek (S^2-). Sól utworzona z potasu (K) i siarczku (S^2-) to siarczek potasu (K₂S). Siarczki często charakteryzują się nieprzyjemnym zapachem zgniłych jaj.

Przykłady Nazewnictwa Soli od Kwasów Tlenowych

Rozważmy kwas siarkowy(VI) (H₂SO₄). Jego anionem jest siarczan(VI) (SO₄^2-). Sól utworzona z wapnia (Ca) i siarczanu(VI) (SO₄^2-) to siarczan(VI) wapnia (CaSO₄). Siarczan(VI) wapnia występuje w przyrodzie jako gips.

Kolejny przykład to kwas azotowy(V) (HNO₃). Jego anionem jest azotan(V) (NO₃^-). Sól utworzona z potasu (K) i azotanu(V) (NO₃^-) to azotan(V) potasu (KNO₃). Azotan(V) potasu jest stosowany jako nawóz.

Rozważmy teraz kwas siarkowy(IV) (H₂SO₃). Jego anionem jest siarczyn (SO₃^2-). Sól utworzona z sodu (Na) i siarczynu (SO₃^2-) to siarczyn sodu (Na₂SO₃). Siarczyny znajdują zastosowanie w przemyśle spożywczym jako konserwanty.

Kolejny przykład to kwas azotowy(III) (HNO₂). Jego anionem jest azotyn (NO₂^-). Sól utworzona z srebra (Ag) i azotynu (NO₂^-) to azotyn srebra (AgNO₂). Azotyny są mniej powszechne niż azotany, ale mają specyficzne zastosowania w chemii analitycznej.

Wzory Sumaryczne Soli

Wzór sumaryczny soli określa rodzaj i liczbę atomów poszczególnych pierwiastków wchodzących w skład cząsteczki. Układając wzór sumaryczny soli, należy pamiętać o zachowaniu obojętności elektrycznej cząsteczki. Suma ładunków dodatnich (kationów) musi być równa sumie ładunków ujemnych (anionów).

Aby napisać poprawny wzór sumaryczny soli, należy znać wartościowości pierwiastków i reszt kwasowych. Przykładowo, sód (Na) ma wartościowość I, a chlorek (Cl) ma wartościowość I. Dlatego wzór chlorku sodu to NaCl (1 x Na⁺ i 1 x Cl^-).

Jeśli wartościowości kationu i anionu są różne, stosuje się zasadę "na krzyż". Wartościowość kationu staje się liczbą atomów anionu, a wartościowość anionu staje się liczbą atomów kationu. Przykładowo, wapń (Ca) ma wartościowość II, a siarczan(VI) (SO₄) ma wartościowość II. Zatem wzór siarczanu(VI) wapnia to CaSO₄ (1 x Ca²⁺ i 1 x SO₄^2-).

Przykłady Określania Wzorów Soli

Weźmy pod uwagę fosforan(V) wapnia. Wapń (Ca) ma wartościowość II, a fosforan(V) (PO₄) ma wartościowość III. Zatem wzór soli to Ca₃(PO₄)₂ (3 x Ca²⁺ i 2 x PO₄^3-).

Rozważmy azotan(V) glinu. Glin (Al) ma wartościowość III, a azotan(V) (NO₃) ma wartościowość I. Zatem wzór soli to Al(NO₃)₃ (1 x Al³⁺ i 3 x NO₃^-).

Spójrzmy na węglan sodu. Sód (Na) ma wartościowość I, a węglan (CO₃) ma wartościowość II. Zatem wzór soli to Na₂CO₃ (2 x Na⁺ i 1 x CO₃^2-). Jest to popularna soda kalcynowana.

Zastosowanie Soli

Sole mają szerokie zastosowanie w różnych dziedzinach. Chlorek sodu (NaCl) jest używany jako sól kuchenna, w przemyśle spożywczym i chemicznym. Węglan sodu (Na₂CO₃) jest używany w produkcji szkła, papieru i detergentów. Siarczan(VI) wapnia (CaSO₄) jest używany w budownictwie jako gips.

Sole są również ważne w rolnictwie. Azotany, fosforany i potas stanowią składniki nawozów sztucznych, które są niezbędne do wzrostu roślin. Różne sole znajdują zastosowanie w medycynie, np. jako składniki leków lub środków dezynfekujących.

Rozumienie nazewnictwa i wzorów soli jest kluczowe w chemii. Pozwala na poprawne identyfikowanie i opisywanie substancji chemicznych. Umożliwia również przewidywanie właściwości i reakcji soli.