Presja rówieśnicza to coś, z czym każdy z nas spotyka się na pewnym etapie życia. To wpływ, jaki wywierają na nas osoby w naszym otoczeniu, najczęściej rówieśnicy. Czasami ta presja jest pozytywna, motywując nas do działania, np. do nauki czy uprawiania sportu. Niestety, bywa też negatywna, kiedy ktoś próbuje nas zmusić do zrobienia czegoś, czego nie chcemy. Wywieranie presji za pomocą zastraszania to szczególnie niebezpieczna forma negatywnej presji rówieśniczej.
Czym jest zastraszanie?
Zacznijmy od definicji. Zastraszanie, inaczej bullying, to powtarzające się i celowe zachowanie, którego celem jest sprawienie komuś przykrości, zawstydzenia lub wyrządzenia krzywdy. Może przybierać różne formy: od wyzwisk i plotek, po groźby, przemoc fizyczną i cyberprzemoc. Kluczowe jest słowo "powtarzające się" – jednorazowa sytuacja niekoniecznie musi być zastraszaniem, choć oczywiście może być równie nieprzyjemna.
Pomyśl o sytuacji, gdy ktoś regularnie nazywa Cię obraźliwymi imionami. Albo gdy rozpowszechnia na Twój temat nieprawdziwe plotki w internecie. To wszystko są przykłady zastraszania. Ważne jest, aby zdać sobie z tego sprawę i nie bagatelizować problemu.
Presja rówieśnicza a zastraszanie
Presja rówieśnicza to sytuacja, w której czujesz się zmuszony do zrobienia czegoś, aby dopasować się do grupy lub uniknąć odrzucenia. Czasami ta presja jest subtelna, np. gdy wszyscy wokół palą papierosy, a Ty czujesz, że też powinieneś spróbować, żeby być "fajnym". Ale presja rówieśnicza może też przybrać formę zastraszania.
Wyobraź sobie sytuację, w której grupa starszych uczniów regularnie zaczepia Cię w drodze do szkoły. Grożą Ci, że jeśli nie dasz im pieniędzy na automatach do gier, "coś Ci się stanie". To jest przykład presji wywieranej za pomocą zastraszania. Groźba użycia przemocy ma Cię zmusić do posłuszeństwa.
Wywieranie presji za pomocą zastraszania – co to znaczy?
Wywieranie presji za pomocą zastraszania polega na używaniu agresji, gróźb i przemocy, aby zmusić kogoś do zrobienia czegoś wbrew jego woli. To bardziej ekstremalna forma presji rówieśniczej, która ma na celu kontrolowanie i manipulowanie ofiarą.
Spójrzmy na inny przykład. Powiedzmy, że grupa uczniów chce, abyś wziął na siebie winę za zniszczenie szkolnej tablicy interaktywnej. Grożą Ci, że jeśli się nie zgodzisz, powiedzą wszystkim, że jesteś tchórzem i nikt nie będzie chciał się z Tobą zadawać. To jest wywieranie presji za pomocą zastraszania, bo wykorzystują strach przed odrzuceniem i kompromitacją, żeby Cię zmusić do kłamstwa.
Różne formy zastraszania w presji rówieśniczej
Zastraszanie w presji rówieśniczej może przybierać różne formy. Warto je znać, żeby móc rozpoznać, kiedy jesteśmy ofiarą lub świadkiem takiej sytuacji:
* Przemoc fizyczna: Bicie, kopanie, popychanie, szarpanie – wszystko, co powoduje ból lub dyskomfort fizyczny. Przykład: Starszy uczeń grozi, że Cię pobije, jeśli nie oddasz mu swoich kanapek. * Przemoc werbalna: Wyzywanie, obrażanie, poniżanie, grożenie. Przykład: Grupa dziewczyn wyśmiewa Twój wygląd i grozi, że rozpowie o Tobie kłamstwa, jeśli nie przestaniesz rozmawiać z chłopakiem, który im się podoba. * Przemoc psychiczna: Szantaż emocjonalny, manipulacja, izolowanie od grupy, rozpowszechnianie plotek. Przykład: Twój "przyjaciel" mówi, że jeśli nie zrobisz dla niego zadania domowego, przestanie się z Tobą zadawać i nikomu nie powie, jak bardzo Ci zależy na jego przyjaźni. * Cyberprzemoc: Zastraszanie przez internet, media społecznościowe, SMS-y. Przykład: Ktoś tworzy fałszywy profil na Twoim nazwisko i publikuje kompromitujące zdjęcia, żeby Cię ośmieszyć przed całą szkołą.Jak reagować na presję wywieraną za pomocą zastraszania?
Przede wszystkim, pamiętaj, że nie jesteś sam. Wiele osób doświadcza presji rówieśniczej i zastraszania. To nie jest Twoja wina i nie musisz sobie z tym radzić w pojedynkę. Istnieją sposoby, żeby się obronić i szukać pomocy.
* Mów o tym: Powiedz o tym, co się dzieje, zaufanej osobie – rodzicowi, nauczycielowi, pedagogowi szkolnemu, przyjacielowi. Ważne, żeby ktoś wiedział, przez co przechodzisz i mógł Cię wesprzeć. * Ignoruj: Czasami najlepszym sposobem na zastraszanie jest ignorowanie agresora. Nie dawaj mu satysfakcji z Twojej reakcji. Oczywiście, nie zawsze jest to możliwe, szczególnie w przypadku przemocy fizycznej. * Odmów: Stanowczo odmów wykonania tego, czego od Ciebie oczekują. Pokaż, że nie dasz się zastraszyć. Powiedz "Nie zgadzam się na to" i odejdź. * Zgłoś: Jeśli sytuacja jest poważna i czujesz się zagrożony, zgłoś to odpowiednim służbom – policji, dyrekcji szkoły. * Buduj poczucie własnej wartości: Im silniejsza jest Twoja wiara w siebie, tym trudniej będzie Cię zastraszyć. Skup się na swoich mocnych stronach, rób to, co lubisz, otaczaj się pozytywnymi ludźmi. * Szukaj wsparcia: Dołącz do grupy, w której czujesz się akceptowany i rozumiany. Razem z innymi łatwiej będzie Wam się bronić przed negatywną presją.Pamiętaj!
Wywieranie presji za pomocą zastraszania to niedopuszczalne zachowanie. Nikt nie ma prawa Cię do czegoś zmuszać, grozić Ci ani poniżać. Masz prawo do szacunku, bezpieczeństwa i decydowania o sobie. Nie bój się szukać pomocy i walczyć o swoje prawa.
Jeśli jesteś świadkiem zastraszania, nie bądź obojętny. Wesprzyj ofiarę, zgłoś to nauczycielowi lub innej dorosłej osobie. Pamiętaj, że Twoja reakcja może zmienić czyjeś życie. Bądź bohaterem, nie biernym obserwatorem.
Mów głośno o problemie zastraszania. Edukuj innych i buduj świadomość. Razem możemy stworzyć bezpieczne i przyjazne środowisko dla wszystkich.
