Witaj! Dziś porozmawiamy o surowcach mineralnych, których używasz najczęściej. Zobaczysz, że otaczają Cię one dosłownie wszędzie!
Pomyśl o swoim poranku. Zaczynamy?
Żelazo: Król Metali
Budzi Cię budzik. A w nim... Żelazo! A konkretnie, w elementach elektronicznych. Ale to dopiero początek.
Spójrz na swój kaloryfer. Z czego jest zrobiony? Najczęściej ze stali, która jest stopem żelaza z węglem. Dzięki temu ciepło rozchodzi się po pokoju.
Wyobraź sobie kostkę żelaza. Szara, twarda. Trochę jak ciemny kamień. Bez niej nie byłoby samochodów, mostów ani większości narzędzi.
Żelazo znajdziesz także w twoich sztućcach (nierdzewna stal!), garnkach, a nawet w urządzeniach elektronicznych.
Gdzie jeszcze znajdziesz żelazo?
Pamiętaj o magnesach na lodówce. One też zawierają żelazo (lub inne metale o właściwościach magnetycznych).
Aluminium: Lekki i Niezastąpiony
Idziesz do kuchni. Sięgasz po napój w puszce. Puszka jest z aluminium. Lekka, łatwa do recyklingu.
Wyobraź sobie kawałek aluminium. Srebrzyste, błyszczące, znacznie lżejsze od żelaza.
Aluminium jest świetne, bo nie rdzewieje tak łatwo jak żelazo. Dlatego używa się go do produkcji samolotów, rowerów, a nawet ram okiennych.
Spójrz na folię aluminiową. Zawijasz w nią kanapki. Chroni jedzenie przed wysychaniem i dostępem światła.
Gdzie jeszcze znajdziesz aluminium?
Sprawdź swoje naczynia kuchenne. Duża szansa, że część z nich (np. patelnie) jest wykonana z aluminium lub jego stopów. Popatrz na kabel – ten metal przewodzi prąd.
Krzem: Podstawa Elektroniki
Spoglądasz na swój telefon. Działa dzięki krzemowi. To on jest podstawą mikroprocesorów i układów scalonych.
Wyobraź sobie kryształ krzemu. Przezroczysty, twardy. Z niego wycinane są malutkie chipy, które sterują działaniem twojego smartfona, komputera, a nawet pralki.
Krzem wydobywa się z piasku kwarcowego. Tak, zwykły piasek, ale po przetworzeniu staje się niezwykle ważnym elementem nowoczesnej technologii.
Panele słoneczne również wykorzystują krzem do przetwarzania światła słonecznego na energię elektryczną.
Gdzie jeszcze znajdziesz krzem?
Okna w twoim domu! Szkło, z którego są zrobione, w dużej mierze składa się z krzemionki, czyli związku krzemu i tlenu. Spójrz na cement - jeden z jego składników to także krzem.
Węgiel: Paliwo i Budulec Życia
Ogrzewasz dom? Być może używasz do tego węgla.
Wyobraź sobie bryłę węgla. Czarna, krucha. Po spaleniu daje dużo ciepła. To dlatego węgiel jest tak ważnym źródłem energii.
Ale węgiel to nie tylko paliwo. Jest także budulcem diamentów i grafitu (z niego zrobione są wkłady do ołówków!).
Węgiel wchodzi w skład plastiku. Ubrania wykonane z poliestru, zabawki, elementy wnętrz – to wszystko zawdzięcza swój istnienie węglowi.
Gdzie jeszcze znajdziesz węgiel?
Wszystkie organizmy żywe – rośliny, zwierzęta, ludzie – są zbudowane ze związków organicznych, których podstawą jest węgiel.
Ropa Naftowa: Czarny Skarb
Tankujesz samochód? Używasz ropy naftowej. Z niej produkuje się benzynę i olej napędowy.
Wyobraź sobie gęstą, czarną ciecz. To ropa naftowa. Zanim stanie się paliwem, przechodzi przez skomplikowany proces rafinacji.
Ropa naftowa to nie tylko paliwo. Z niej powstają również tworzywa sztuczne, smary, a nawet niektóre leki.
Asfalt na drogach, po których jeździsz, również pochodzi z ropy naftowej.
Gdzie jeszcze znajdziesz produkty ropopochodne?
Spójrz na plastikową butelkę z wodą. Albo na obudowę swojego telewizora. One także powstały z ropy naftowej.
Sól Kamienna: Niezbędna Przyprawa
Gotujesz obiad? Używasz soli kamiennej.
Wyobraź sobie kryształ soli. Biały, sześcioboczny. Dodaje smaku potrawom i jest niezbędna do życia.
Sól kamienna, czyli chlorek sodu, jest wydobywana z ziemi. Używa się jej do konserwowania żywności, produkcji leków i wielu innych celów.
Zimą posypuje się nią drogi, aby zapobiec gołoledzi.
Gdzie jeszcze znajdziesz sól kamienną?
W twojej diecie. Sól jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Spójrz na produkcję szkła lub papieru - tam też jest potrzebna sól.
To tylko kilka przykładów surowców mineralnych, których używasz na co dzień. Zastanów się, co jeszcze znajdziesz w swoim otoczeniu!
